راهنماتو- پس از دو سال وقفه سرانجام شبکه ام‌بی‌سی و پلتفرم «شاهد» عربستان سعودی تیزر رسمی مجموعه تلویزیونی «معاویه» را برای پخش رمضان سال جاری منتشر کردند. اقدامی که به سرعت واکنش برخی کشورهای اسلامی به ویژه شیعیان را به دنبال داشت.
به گزارش راهنماتو، سریال «معاویه» یکی از جنجالی‌ترین تولیدات تلویزیونی شبکه MBC عربستان سعودی است که به روایت زندگی معاویه بن ابی‌سفیان، نخستین خلیفه اموی، می‌پردازد. این سریال از همان ابتدای معرفی با واکنش‌های گسترده‌ای در جهان اسلام، به‌ویژه از سوی جوامع شیعی، مواجه شد.
در این مقاله، به بررسی داستان سریال، دلایل جنجالی شدن آن و واکنش‌های جهانی به این مجموعه خواهیم پرداخت.
داستان سریال معاویه چیست؟
سریال «معاویه» به بررسی زندگی معاویه بن ابی‌سفیان از دوران جوانی تا خلافت وی می‌پردازد. در این سریال، جنگ‌های داخلی مسلمانان پس از قتل عثمان بن عفان، نبرد صفین، صلح با امام حسن (ع) و تأسیس سلسله بنی‌امیه به تصویر کشیده شده است. همچنین، به رقابت‌های سیاسی میان معاویه و خاندان اهل‌بیت (ع) و چگونگی تثبیت قدرت بنی‌امیه پرداخته می‌شود.
محورهای اصلی داستان سریال
-
دوران جوانی معاویه و ورود او به سیاست
-
حوادث پس از قتل عثمان و جنگ جمل
-
جنگ صفین و رویارویی با امام علی (ع)
-
ماجرای حکمیت و عواقب آن
-
صلح امام حسن (ع) و تأسیس خلافت اموی
-
درگیری‌های معاویه با مخالفان و مدیریت حکومت
تولید و زمان پخش سریال
شبکه MBC عربستان سعودی این سریال را با هدف ارائه روایتی متفاوت از تاریخ اسلام تولید کرده است. تولید این مجموعه در سال‌های اخیر آغاز شد و قرار بود هم‌زمان با ماه رمضان ۱۴۴۴ هجری قمری (۲۰۲۳ میلادی) از شبکه‌های تلویزیونی عربستان پخش شود. اما به دلیل واکنش‌های گسترده و نگرانی‌های مذهبی، پخش آن به تعویق افتاد.
عوامل تولید سریال
-
کارگردان: عبدالرضا فاضل
-
بازیگران: شامل تعدادی از بازیگران مشهور جهان عرب
-
محل فیلم‌برداری: برخی از کشورهای عربی و مناطق تاریخی
-
بودجه: پروژه‌ای پرهزینه با جلوه‌های ویژه و دکورهای عظیم
چرا سریال معاویه جنجالی شد؟
سریال «معاویه» به دلیل پرداختن به شخصیتی بحث‌برانگیز و تاریخی، با واکنش‌های متعددی مواجه شد. معاویه بن ابی‌سفیان به‌عنوان نخستین خلیفه اموی، نقش کلیدی در جنگ صفین و اختلافات میان مسلمانان ایفا کرد. همچنین معاویه به دلیل رویارویی با امام علی (ع) و زمینه‌سازی برای واقعه عاشورا، شخصیتی منفی محسوب می‌شود. همین مسئله باعث شد که ساخت و پخش این سریال حساسیت‌های زیادی ایجاد کند.
مهم‌ترین عوامل جنجال‌آفرینی سریال
-
اختلاف تاریخی میان شیعه و سنی درباره شخصیت معاویه
-
نحوه روایت وقایع تاریخی و زاویه دید سازندگان
-
نگرانی از تأثیرگذاری سیاسی و ایدئولوژیک این مجموعه
-
احتمال تحریف وقایع مهم تاریخی اسلام
واکنش‌های جهان اسلام به سریال معاویه
واکنش شیعیان و ایران
در ایران و سایر جوامع شیعی و حتی جوامع سنی مذهب، این سریال به‌عنوان یک تلاش برای تغییر روایت تاریخی و تضعیف جایگاه اهل‌بیت (ع) تلقی می شود. بسیاری از علما و شخصیت‌های مذهبی نسبت به آن اعتراض کردند و خواستار جلوگیری از پخش آن شدند. همچنین، برخی تحلیلگران این اقدام را تلاشی از سوی عربستان سعودی برای ترویج نسخه‌ای از تاریخ دانستند که حتی با دیدگاه اهل سنت هم همخوانی ندارد.
موضع عربستان سعودی
دولت عربستان و شبکه MBC از این سریال به‌عنوان یک تولید تاریخی یاد کرده‌اند که هدف آن ارائه روایتی متفاوت از شخصیت معاویه و دوره خلافت او است. آنها تأکید کرده‌اند که این مجموعه بر اساس تحقیقات تاریخی ساخته شده و قصد تحریک تنش‌های مذهبی را ندارد.
تأثیرات سیاسی و فرهنگی
این سریال در شرایطی ساخته شد که روابط ایران و عربستان سعودی پس از سال‌ها تنش، در حال بهبود بود است. برخی معتقدند که توقف پخش آن در دو سال گذشته یکی از اقدامات دیپلماتیک برای کاهش تنش‌های مذهبی در منطقه بود اما تصمیم دوباره برای پخش این سریال می تواند روند نزدیکی روابط دو کشور را به خطر بیندازد.
توقف پخش سریال معاویه و انتشار دوباره آن
در پی واکنش‌های گسترده و نگرانی از تشدید تنش‌های مذهبی، شبکه MBC در دو سال گذشته تصمیم گرفت پخش سریال «معاویه» را متوقف کند اما انتشار تیزر این سریال در روز گذشته و اشاره به نمایش ان در ماه رمضان سال جاری حکایت از تغییر در رویکرد مدیران این شبکه سعودی و احتمالا حاکمیت این کشور است.
ممنوعیت پخش سریال معاویه در عراق
در اولین واکنش به پخش سریال معاویه سازمان رسانه و ارتباطات عراق با صدور بیانیه‌ای پخش سریال معاویه از شبکه MBC این کشور را ممنوع اعلام کرد.
این سازمان در این بیانیه اعلام کرد: این تصمیم بر اساس اختیارات قانونی اعطا شده طبق دستور اجرایی شماره ۶۵ سال ۲۰۰۴ و در راستای تعهد به تنظیم بخش رسانه‌ای و اطمینان از انطباق محتوای رسانه‌ای با استانداردهای ملی و حرفه‌ای پذیرفته‌شده در عراق اتخاذ شده است.
در این بیانیه تاکید شده است که پخش آثار تاریخی بحث‌برانگیز ممکن است باعث ایجاد تنش‌های فرقه‌ای شود، که این امر می‌تواند صلح اجتماعی را به خطر انداخته و بر انسجام اجتماعی به ویژه در ماه رمضان، تأثیر بگذارد.
بنا بر اعلام این سازمان، نامه رسمی در این خصوص به مدیریت شبکه MBC عراق ارسال و از این شبکه خواسته شده است تا به این تصمیم پایبند باشد و از پخش این سریال خودداری کند.
