راهنماتو- محققان دانشکده پزشکی دانشگاه کالیفرنیا سن دیگو و دانشگاه پیتسبورگ، به رهبری تیمی از محققان بینالمللی، یافتههای دلگرمکنندهای در خصوص درمان عفونت های پیچیده و مقاوم به آنتی بیوتیک ریه ارائه کردند که مبنای آن استفاده از ویروس های باکتری خوار است.
در این روش ابتکاری که بر روی بیست بیمار با عفونت های ریه پیچیده و مقاوم به آنتی بیوتیک آزمایش شد، نیمی از بیماران تحت درمان نتایج بالینی مطلوبی از خود نشان دادند و هیچکدام از بیست مورد عارضه ای را تجربه نکردند. به گفته این دانشمندان بیماران مبتلا به فیبروز کیستیک یا سایر اختلالات مزمن که به نایژه های ریه آسیب می زند یا آنها از بین می برد، احتمال بیشتری برای ابتلا به عفونت های غیر سلی مایکوباکتریوم (NTM) دارند.
عفونتهای غیر سلی مایکوباکتریوم(NTM) به طور فزایندهای در میان بیماران مبتلا به فیبروز کیستیک یا سایر بیماریهای مزمن ریه، شایع است. به دلیل مقاومت باکتریایی به آنتیبیوتیکها، درمان عفونتهای NTM، بهویژه عفونتهایی که توسط مایکوباکتریوم آبسهسوس ایجاد میشوند، چالش برانگیز بود. بر اساس گزارش مرکز کنترل بیماری، سالانه 35000 نفر در ایالات متحده در نتیجه چنین عفونت هایی که به هر نوع آنتی بیوتیک مقاوم هستند، جان خود را از دست می دهند.
دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا با همین مقدمات به توسعه ویروس هایی با عنوان باکتریوفاژ پرداختند که برای از بین بردن باکتری های خاص طراحی شده اند. فاژها برای اولین بار در اوایل قرن بیستم شناسایی شدند و از آن زمان، با رشد و گسترش باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک، تحقیقات بیشتری بر روی آنها به جهت کشف پتانسیل دارویی آنها انجام شده است. در سال 2016، دانشمندان و پزشکان دانشکده پزشکی UC San Diego و UC San Diego Health از یک فاژ درمانی وریدی آزمایشی برای درمان و معالجه موفقیت آمیز همکار خود تام پترسون که نزدیک به مرگ بر اثر عفونت باکتریایی مقاوم به چند دارو بود، استفاده کردند.
پترسون اولین مورد ثبت شده در ایالات متحده بود که از فاژهای داخل وریدی برای ریشه کن کردن عفونت باکتریایی سیستمیک استفاده کرد. موارد موفق بعدی منجر به ایجاد مرکز کاربردی و درمانی نوآورانه فاژ (IPATH) در دانشگاه کالیفرنیا و اولین مرکز از این نوع در آمریکای شمالی شد. همین نخستین قدمها، مقدمه راهی بود که در شرایط عمومی تری می توانست بیماران مبتلا به عفونت های پیچیه ریه را درمان کند. برای این قدم انقلابی، بیست بیمار مبتلا به عفونتهای مایکوباکتریایی پیچیده و مقاوم به آنتیبیوتیک انتخاب شدند. اکثر آنها فیبروز کیستیک (CF) داشتند که یک بیماری ارثی و پیشرونده که باعث آسیب شدید به ریه ها و سایر اندام ها می شود. در حال حاضر، هیچ درمانی برای CF وجود ندارد.
فاژها به 20 شرکتکننده در مطالعه به صورت داخل وریدی، آئروسلسازی از طریق نبولایزر، یا با استفاده از هر دو روش دو بار در روز طی یک دوره متوسط شش ماهه تجویز شدند. نویسندگان بدون توجه به نوع عفونت باکتریایی، انواع فاژهای مورد استفاده یا روش درمان، هیچ واکنش نامطلوبی به فاژ درمانی در هیچ یک از بیماران گزارش نکردند. 11 بیمار از 20 بیمار تا حدودی بهبود علائم یا کاهش حضور باکتری را نشان دادند. پنج بیمار پیامدهای غیرقطعی داشتند و چهار بیمار هیچ پاسخی به درمان نشان ندادند.
دانشمندان در این خصوص گفتند: «با توجه به پیچیدگی و تنوع زیاد این بیماران و شرایط فردی آنها، نمیتوان نتیجهگیری گستردهای گرفت، به جز اینکه درمان فاژی عفونتهای مایکوباکتریایی امیدوارکننده است و باید بیشتر مورد بررسی قرار گیرد. این راهکار می تواند یک دریچه امید بزرگ برای بیمارانی باشد که به درمان های معمول پاسخی نمی دهند.»
