راهنماتو- دیرینه‌شناسان در جریان کاووش‌ها در نزدیکی شهرِ دار در ایالت مَدیا پرادش در هند اشیاء مهمی کشف کردند. دانشمندان مجموعه‌ای گسترده از تخم‌های فسیل‌شده دایناسور را که به یک گونه گیاه‌خوار غول‌آسا به نام تایتانوسور تعلق دارد، پیدا کردند.
به گزارش راهنماتو، این تخم‌ها احتمالاً فقط اندکی قبل از رویدادِ انقراض بزرگ که 66میلیون سال قبل این جانوران غول‌پیکر را از روی زمین حذف کرد، گذاشته شده‌اند. تخم‌های تایتانوسور به‌قدری در درون سنگ و خاک به خوبی محافظت شده‌اند که تکه‌های پروتئینِ داخل آن‌ها قابل تشخیص است. وضعیتِ بکر و دست‌نخورده این تخم‌ها، آن‌ها را به کشفی نادر و ارزشمند برای دیرینه‌شناسان تبدیل کرده که تلاش می‌کنند قطعاتِ تاریخِ یکی از بزرگ‌ترین حیواناتی که تاکنون روی زمین زیسته‌اند را به هم مرتبط کنند.
تخم‌هایی بالغ و به‌اندازه نارگیل در 92لانه متفاوت پیدا شدند و درمجموع 256تخمِ تایتانوسور کشف شده است. مکان‌های لانه‌سازی دایناسورها در مرکز هند، در کنارِ لانه‌های دایناسور که در دره نارمادای علیا در شرق و نزدیکیِ شهر بالاسینور کشف شده‌اند، بخشی از یک راهروی 1000کیلومتری به نامِ سازندِ لامِتا است، که یکی از بزرگ‌ترین محل‌های جوجه‌کشی دایناسورها در تمام جهان محسوب می‌شود.
دیرینه‌شناسان نخستین تخم‌های دایناسور را در دهه 1990 در این ناحیه کشف کردند و تخم‌هایی که اخیراً پیدا شده‌اند محصولِ کاووش‌هایی هستند که در سال‌های 2017، 2018 و 2020 در مدیا پرادش انجام گرفته است.
رفتارِ لانه‌سازیِ تایتانوسور فاش شد
همان‌طور که از اسم‌شان پیداست، تایتانوسورها، جنسی غول‌آسا از ساروپادهای گردن‌دراز بودند که در اواخر دوران کرتاسه به تعداد زیاد در مرکز هند زندگی می‌کردند. نخستین بقایای تایتانوسورهای فسیل‌شده در قرن نوزدهم در منطقه لامتا پیدا شدند و تا آن‌وقت هیچ فسیلِ دایناسوری از هیچ نوعی در هند پیدا نشده بود.
تایتانوسورها تقریباً 145میلیون سال قبل و تا زمانیکه یک شهاب‌سنگ در شبیه‌جزیره یوکاتان با زمین اصابت کرد، و آخرین دایناسورها را تقریباً 66میلیون سال قبل از بین برد، در زمین‌های هندِ امروزی زندگی می‌کردند و گفته شده که این جنس از دایناسورها به جز نواحیِ قطب‌جنوب در همه‌جای زمین پراکنده بودند.
به گفته محققان، تخم‌هایی که در دار کشف شده‌اند متعلق به 6گونه متفاوت از تایتانوسور هستند. تخم‌ها بینِ 15 تا 17سانتی‌متر قطر داشتند و در لانه‌های مختلف بینِ 1 تا 20تخم پراکنده شده بود. بیش‌تر لانه‌ها تقریباً در نزدیکی هم ساخته شده بودند که برطبق یکی از نویسندگان این مقاله، دکتر گونتوپالی پراساد، از دانشگاه دهلی، نشان می‌دهد که تایتانوسورها والدینِ غفلت‌کاری محسوب می‌شدند.
کشفِ داستانِ تایتانوسورها
دانشمندان هندی از طریقِ مطالعه تخم‌ها و لانه‌های این ساروپاد، بینِ رفتارهای لانه‌سازی و تخم‌گذاری آن و پرندگان مدرن و کروکودیل‌ها شباهت‌هایی پیدا کردند. درست مثل این جانوران، تایتانوسورها هم همه تخم‌های‌شان را در کلونی‌های بزرگ در کنار سایر پرندگان می‌گذاشتند.
پراساد تأکید کرد که یکی از تخم‌ها از نوعی است که به عنوان تخمکدرتخم شناخته می‌شود که نشان می‌دهد تایتانوسورها احتمالاً مثل بسیاری از پرندگانِ امروزی متوالی تخم می‌گذاشتند. تخمکدرتخم یک تخم دوتایی را توصیف می‌کند که در یکی تخمک‌ها کامل شکل گرفته‌اند و این پدیده فقط زمانی می‌تواند رخ دهد که تخم‌ها یکی‌یکی گذاشته شوند.
چرا این مکان مرکزِ جوجه‌کشیِ دایناسورها بوده است؟
منطقه سازندِ لامتا در اواخر دوران کرتاسه باتلاقی و مسطح بوده و تایتانوسورها احتمالاً می‌بایست گودال‌های نسبتاً کم‌عمقی را روی زمین‌های نیمه-خشک حفر می‌کردند و در آن‌ها تخم می‌گذاشتند. این دقیقاً همان کاری است که کروکودیل‌های امروزی می‌کنند؛ زیرا دقیقاً در محیطی مشابه با تایتانوسورها زندگی می‌کنند. دایناسورها نیاز داشتند که در نزدیکی آب تخم‌گذاری کنند تا تخم‌ها قبل از آنکه به ثمر برسند، خشک نشوند.
برخلافِ پرندگان و کروکودیل‌ها، تایتانوسورها لازم نبود که در اطراف تخم‌های‌شان یا روی آن‌ها بنشینند و منتظر باشند تا جوجه‌ها از تخم بیرون بیایند. از شکل و طراحی لانه‌های‌شان پیداست که آن‌ها تخم می‌گذاشتند و سپس مکان را ترک می‌کردند و نوزادان‌شان را به امانِ خودشان رها می‌کردند تا از تخم بیرون بیایند و خودشان از خودشان دفاع کنند.
هیچ فسیلی از تایتانوسورهای جوان در سازندِ لامتا پیدا نشده که نشان می‌دهد که این نسخه از دایناسورها خیلی زود به بلوغ می‌رسیدند و لانه‌های‌شان را در زودترین زمان ممکن ترک می‌کردند.
به یادِ ساروپادهای غول‌آسا
بیش‌از 40گونه از تایتانوسورها در همه قاره‌ها، به‌غیر‌از جنوبگان، پیدا شده است. اما آنچه دیرینه‌شناسان امروز درباره این گونه می‌دانند، نتیجه مطالعه روی گونه‌های پرشمارِ تایتانوسورهاست که در هند مرکزی زندگی می‌کردند.
تایتانوسورها آخرین بازماندگان اعضای تبار ساروپادها - دایناسورهای گیاه‌خوار- هستند و آنچه امروز از این گونه می‌دانیم از مطالعه فسیل‌ها به دست آمده است. دیرینه‌شناسان تردیدی ندارند که فسیل‌های بیش‌تری از تایتانوسورها در سازندِ لامتا وجود دارند که در انتظار کشف‌شدن هستند و کشفِ جدید این ظرفیت را دارد که رازهای تازه و شگفت‌انگیزی درباره حیات و سبکِ زندگی این مخلوقاتِ بزرگ در اختیارمان قرار دهد.
