فرادید نوشت؛ داستان موجودات افسانهای را شما هم احتمالا شنیده اید. داستان های که در طول تاریخ کم نیستد و بسیاری از ان ها خیالی هستند و از نظر علمی رد شده اند. اما در هر حال این افسانهها باید از جایی شروع میشدند. حقیقت این است که در بسیاری از موارد، حیوانات واقعی، الهامبخش افسانههایی شدند که میان مردم رواج پیدا کرد.
البته در برخی موارد دیگر شباهتهای چشمگیر ممکن است باعث شده باشد که برخی حیوان واقعی را با یک موجود اسطورهای اشتباه بگیرند. در هر صورت، نمیتوان انکار کرد که بین موجودات واقعی و موجودات افسانهای ارتباط وجود دارد. این فهرست شامل برخی از حیواناتی است که احتمالا موجودات افسانهای بر اساس آنها شکل گرفته اند.
۱-زرافه گردن کوتاه
یکی از حیواناتی که احتمالا الهامبخش شکل گیری افسانه تک شاخ است، اوکاپی یا زرافه گردن کوتاه است. این پستانداران شبیه به آهو، در جنگلهای بارانی آفریقا زندگی میکنند و به نظر میرسد ترکیبی از زرافه، گورخر و گوزن آنتلوپ باشند. جالب اینجاست که زرافه گردن کوتاه وقتی از دور دیده میشود، به راحتی با اسب به دلیل ساختار کلی بدن و با گورخر به دلیل پاهای راه راه خود اشتباه گرفته میشوند.
مهمتر از همه، زرافههای گردن کوتاه نر دارای یک جفت شاخ هستند که در کنار هم روی سرشان قرار گرفته است. اما هنگامی که از یک طرف به آن نگاه کنید، شاخها میتوانند به صورت یک شاخ دیده شوند و کاپی را مانند یک تک شاخ نشان میدهد. این ویژگی حتی نام مستعار «تک شاخ آفریقا» را برای آنها به ارمغان آورده است.
البته ما به طور قطع نمیدانیم که ایده اسب شاخدار از اوکاپی گرفته شده است، اما نمیتوان انکار کرد که ترکیبی از موجود افسانهای تک شاخ با یک بدن اسب مانند تنها به اوکاپی آفریقایی نزدیک است.
۲-پارو ماهی
پاروماهی غول پیکر (Regalecus glesne) که به عنوان شاه ماهی یا روبان ماهی نیز شناخته میشود، طویلترین ماهی استخوانی جهان است. این ماهی که ۳۶ فوت (۱۰ متر و ۹۷ سانتی متر) طول دارد، زندگی خود را در اعماق ۶۵۶ تا ۳۲۸۰ فوتی اقیانوس میگذراند و به ندرت در سطح آب دیده میشود.
ترکیبی از دست نیافتنی بودن و اندازه چشمگیر آن روشن میکند که چرا پارو ماهی غول پیکر ممکن است منبع الهام مارهای دریایی محبوب در اسطورههای اقیانوسی باشد.
در طول تاربخ پارو ماهیها کمتر در مقابل دید انسانها قرار گرفته اند. در یکی از این موارد و در سال ۲۰۰۱ نیروی دریایی ایالات متحده موفق شد یک ماهی پارو زنده را شکار کند و از این نمونه فیلمبرداری کند. البته در سالهای بعد نیز برخی ماهیگران نیز موفق به دیدن به این موجود شگفت انگیز شدند که هم اکنون میتوان تصاویر آنها را در فضای وب دید.
۳-گاو دریایی
کریستف کلمب معتقد بود که در حین سفر با کشتی در نزدیکی هائیتی پری دریایی را دیده است. او حتی به اندازهای نزدیک شد که تمام جزئیات را ببیند. سپس اظهار داشت که آنها «نصف آنچه نقاشان میکشند، زیبا نیستند». در حقیقت، کلمب گاو دریایی را دیده بود.
البته او تنها مسافر اقیانوس نبود که مرتکب این اشتباه شد. بررسی فرهنگهای عامه نشان میدهد که برخی ملوانان در طول تاریخ یک گاو دریایی از گونه دوگونگ را دیده بودند و آن را با پری دریایی اشتباه کرفتند.
قدمت افسانه پریهای دریایی به بابلیهای باستان میرسد. آنها در میان خدایان باستانی خود یک خدای نیمه ماهی و نیمه انسان به نام اوانس داشتند. ناگفته نماند یونانیان باستان نیز به موجوی شبیه گاو دریایی اشاره میکنند که ملوانان را به مرگ میکشاند. از همین رو تعجب آور نیست که مردم در مواجهه اول با گاو دریایی، آن را با پری دریایی اشتباه بگیرند.
۴-ماهی مرکب غول پیکر
در داستانهای دزدان دریایی و اسطوره اسکاندیناوی یک هیولای دریایی غول پیکر به نام کراکن (کِراکِن هیولای افسانهای عظیمالجثهای است که گفته میشود در سواحل نروژ و ایسلند زندگی میکند) وجود دارد. ابتدا تصور میشد که این هیولا کراکن بزرگ باشد و به عنوان جزیرهای کوچک معرفی شود که دریانوردان آن را با خشکی اشتباه میگیرند و به زیر آب کشیده میشوند.
این موجود خارقالعاده افسانهای احتمالاً از مشاهده ماهیهای مرکب غولپیکر (Architeuthis) گرفته شده است. حیوانی که میتواند تا ۴۳ فوت رشد کند و شاخکهای آن صدها مکنده قوی دارد. از آنجایی که این جانوران ترجیح میدهند در آبهای اعماق اقیانوس زندگی کنند، دیدن آنها بسیار نادر است، اما غیر ممکن نیست.
این ویژگی باعث شده تا ماهی مرکب غول پیکر الهام بخش کاملی برای یک هیولای افسانهای باشد.
۵-فلامینگو
همه میدانند که فلامینگوها (Phoenicopterus ruber) رنگ و زیبایی چشمگیری دارند. این زیبایی نیز به دلیل پرهای صورتی و قرمز پر جنب و جوش آنها است. بسیاری بر این باورند که این پرندگان افسانه ققنوس را به وجود آورند. ققنوس افسانه ای، یک پرنده آتشین مقدس است که پس از مرگ از خاکستر خود برمی خیزد.
جالب است بدانید که اولین بار مصریان باستان حواصیل را به عنوان پرنده الهام بخش افسانه ققنوس معرفی کردند. اما بعد نتیجه گرفتند که فلامینگو همان ققنوس افسانهای است.
فلامینگوهای بزرگ در امتداد رودخانه نیل زندگی میکردند و برخی از مورخان ادعا کرده اند که گرمای زیاد در مکانهایی که این پرندگان تخم میگذارند آنها را شبیه شعلههای آتش کرده است.
به طور مناسب، کلمه "فلامینگو" از کلمه لاتین flamma گرفته شده است که اشاره به پرهای رنگارنگ پرنده دارد و به معنای آتش است.