ویجیاتو نوشت؛ هرگز در دوران کودکی و نوجوانی این گمان به سرتان زده است که کاش می‌توانستید پا به یک دنیای خیالی، جایی به دور از دنیای راستین، بگذارید. مکانی که بتوانید برای مدتی از این دنیا فاصله بگیرید، یک ماجراجویی حماسی و فانتزی را پشت سر بگذارید و پس از بازگشت به دنیای راستین انگار چیزی تغییر نیافته باشد؟ اگر شما نیز چنین اندیشه‌ای دارید، پس بهتر است با کتاب های سرگذشت نارنیا و شخصیت‌های این سری همراه شوید، چرا که آن‌ها نیز همین رویدادها را تجربه می‌کنند.
نارنیا یک دنیای فانتزی و جادویی‌ست که به دست سی. اس. لوئیس پدید آمده است. در این دنیا همواره ماجرای رویارویی نیکی و پلیدی را می‌بینیم. پروتاگونیست‌های کتاب های سرگذشت نارنیا معمولاً همراهِ اصلان، شیر سخنگو و نگه‌دار نارنیا، می‌شوند یا به گونه‌ای به راهنمایی‌های او دست پیدا می‌کنند تا در برابر بدی‌ها قرار بگیرند و شرارت‌ها را از بین ببرند.
۷ کتاب از سری ماجراهای نارنیا با این که در یک دنیا جریان دارند ولی پرش‌های زمانی و شخصیتی را در خود جای داده‌اند؛ به طوری که شاید برای برخی (به ویژه کودکان به عنوان مخاطبان هدف کتاب های نارنیا) ممکن است باعث گیج شدن باشند. در این نوشتار به شما راهنمایی خواهیم کرد که به چه روش‌هایی می‌توان کتاب های ماجراهای نارنیا را بخوانید.
ترتیب خواندن کتاب های سرگذشت نارنیا
همان گونه که گفته شد، کتاب های ماجراهای نارنیا پرش‌های زمانی و شخصیتی را درون خود جای داده‌اند. همانند هر داستانِ چند قسمتیِ دیگر نیز که روایت‌هایش یک خط زمانی سرراست را دنبال نمی‌کنند و پرش‌های زمانی را به خود می‌بینند، کتاب های سرگذشت نارنیا را می‌توان هم طبق رویدادهای داستانی دنبال کرد و هم بر اساس تاریخ انتشار (اگر ترتیب نوشتار آن‌ها به دست سی. اس. لوئیس را کنار بگذاریم).
در جدول زیرین، ترتیب خواندن کتاب های سرگذشت نارنیا هم طبق روند داستانی و هم بر اساس انتشار این سری آورده شده است.
| به ترتیب انتشار | به ترتیب رویدادهای داستان |
|---|---|
| شیر، کمد و جادوگر | خواهرزاده‌ی جادوگر |
| شاهزاده کاسپین | شیر، کمد و جادوگر |
| سفر کشتی سپیده‌پیما | اسب و آدمش |
| صندلی نقره‌ای | شاهزاده کاسپین |
| اسب و آدمش | سفر کشتی سپیده‌پیما |
| خواهرزاده‌ی جادوگر | صندلی نقره‌ای |
| واپسین نبرد | واپسین نبرد |
دو شیوه‌ی خواندن کتاب های سرگذشت نارنیا
برخی انتشارات‌ها این کتاب‌ها را طبق داستان هماهنگ کردند و بعضی دیگر ترتیب نخستین انتشار آن‌ها را مبنا قرار دادند. داگلاس گرشم، پسرخوانده‌ی سی. اس. لوئیس، برای برطرف شدن این دردسر پاسخی از پدرخوانده‌اش را در دسترس قرار داد.
لوئیس در سال ۱۹۵۷ پاسخی به نامه‌ی یکی از هواداران آمریکایی خود داد که در آن بیان شده بود که با مادرش سر این که ترتیب خواندن کتاب های ماجراهای نارنیا چگونه است بحثی دارد.
به گمانم با ترتیب [زمانی] تو برای خواندن کتاب‌ها بیش از [ترتیب] مادرت موافق هستم. این سری آن طور که مادرت فکر می‌کند از پیش برنامه‌ریزی نشده بود. زمانی که The Lion را نوشتم نمی‌دانستم که قرار است بیش‌تر بنویسم. سپس P. Caspian را به عنوان یک دنباله نوشتم و هنوز گمان نمی‌کردم که چیز بیش‌تری خواهد بود، و هنگامی که کارم با The Voyage به پایان رسید کامل یقین داشتم که واپسین خواهد بود، ولی فهمیدم که اشتباه می‌کردم. پس شاید خیلی اهمیت ندارد که هر کسی به چه ترتیبی آن‌ها را می‌خواند. من حتی مطمئن نیستم که دیگر [کتاب‌ها] به همان ترتیبی که نوشته شده بودند که به چاپ رسیدند.
پاسخ سی. اس. لوئیس به ترتیب خواندن کتاب های ماجراهای نارنیا
انتشارات هارپرکالینز که پس از سال ۱۹۹۴ حقوق سری کتاب های سرگذشت نارنیا را به دست آورد، طبق این نامه، ترتیب زمانی و رویدادها داستانی را شیوه‌ی درست خواندن معرفی کرد و بر اساس آن به شماره‌گذاری کتاب‌ها پرداخت. با این وجود، عده‌ای از پژوهشگران و صاحب‌نظران این زمینه اعتقاد دارند که خواندن کتاب‌ها بر اساس رویدادهای داستانی می‌تواند از اهمیت تاریخچه، شخصیت‌ها و سرگذشت‌هایی که در رویدادهای کهنه‌تر به نمایش کشیده می‌شود بکاهد.
با همه‌ی این اوصاف، در این نوشتار کتاب های ماجراهای نارنیا را بر اساس ترتیب انتشار ابتدایی هماهنگ کرده‌ایم. هر چند، خودتان می‌توانید ترتیب خواندن مناسب خود را برگزینید.
The Lion, the Witch and the Wardrob
| نویسنده | سی. اس. لوئیس |
| تاریخ انتشار | ماه اکتبر سال ۱۹۵۰ |
| برگردان به فارسی | شیر، کمد و جادوگر |
شاید هیچ کدام از دیگر کتاب‌ها نتوانند به خوبی شیر، کمد و جادوگر خوانندگان را با دنیای نارنیا آشنا کنند (و برای همین بهتر است به ترتیب انتشار پیش بروید تا داستانی). در این کتاب، فرزندان خانواده‌ی پونسی در طی جنگ جهانی دوم به بنایی در حومه‌ی انگلستان فرستاده می‌شوند تا بیش‌تر در امان باشند. لوسی، کوچک‌ترین فرزند خانواده، در طی گشت و گذار در این عمارت بزرگ به یک کمد برمی‌خورد که در واقع دریچه‌ای به دنیای نارنیاست؛ دنیایی پر از جادو و موجودات جادویی که در بحران به سر می‌برد. به درازا نمی‌کشد که خواهر و برادران لوسی نیز راه به نارنیا پیدا می‌کنند.
Prince Caspian
| نویسنده | سی. اس. لوئیس |
| تاریخ انتشار | ماه اکتبر سال ۱۹۵۱ |
| برگردان به فارسی | شاهزاده کاسپین |
این کتاب که ابتدا با نام Prince Caspian: The Return to Narnia (شاهزاده کاسپین: بازگشت به نارنیا) چاپ شده بود، فرزندان خانواده‌ی پونسی را این بار از ایستگاه قطار به نارنیا می‌فرستد. در حالی که تنها ۱ سال در دنیای راستین از ماجراهای شیر، کمد و جادوگر گذشته ولی دنیای نارنیا بسیار بیش‌تر پیش رفته است؛ ۱۳۰۰ سال!
The Voyage of the Dawn Treader
| نویسنده | سی. اس. لوئیس |
| تاریخ انتشار | ماه سپتامبر سال ۱۹۵۲ |
| برگردان به فارسی | سفر کشتی سپیده‌پیما |
در حالی که دو فرزند بزرگ‌تر خانواده‌ی پونسی سرگرم زندگی در دنیای راستین هستند، ادموند و لوسی با دیگر عضو فامیل خود یعنی یوستاس اسکرابِ نه چندان خوش‌اخلاق وقت می‌گذارند. یک نقاشی از یک کشتی در دریا این سه تن را به نارنیا می‌برد تا با کاسپینی رو به رو شوند که اکنون به دنبال یافتن هفت لرد گمشده‌ی نارنیا می‌گردد.
The Silver Chair
| نویسنده | سی. اس. لوئیس |
| تاریخ انتشار | ماه سپتامبر سال ۱۹۵۳ |
| برگردان به فارسی | صندلی نقره‌ای |
پس از ماجراهای سفر کشتی سپیده‌پیما، یوستاس انسان بهتری شده است. او اکنون و پس از یک سال در دنیای راستین، درگیر یک مدرسه‌ی شبانه‌روزی‌ست. زمانی که یکی از همکلاسی‌هایش با نام جیل پُل مورد هدف زورگوها قرار می‌گیرد، این دو هنگام فرار از دروازه‌ای عبور می‌کنند که آن‌ها را به نارنیا می‌برد. چندین دهه در نارنیا گذشته و تنها وارث تاج و تخت پادشاهی نیز گم شده است.
The Horse and His Boy
| نویسنده | سی. اس. لوئیس |
| تاریخ انتشار | ماه سپتامبر سال ۱۹۵۴ |
| برگردان به فارسی | اسب و آدمش |
ماجرای کتاب اسب و آدمش یا اسب و پسرش کم و بیش از دیگر رمان‌های سری کتاب های سرگذشت نارنیا سوا قرار دارد. این روایت در واقع در واپسین چپتر از شیر، کمد و جادوگر در جریان است و هر چند سر و کله‌ی فرزندان خانواده‌ی پونسی پیدا می‌شود ولی روایت آن درباره‌ی دو کودک و دو اسب سخنگوست که از کشور کلورمن در جنوب نارنیا می‌گریزند و به این سرزمین وارد می‌شوند.
The Magician's Nephew
| نویسنده | سی. اس. لوئیس |
| تاریخ انتشار | ماه می سال ۱۹۵۵ |
| برگردان به فارسی | خواهرزاده‌ی جادوگر |
کتاب خواهرزاده‌ی جادوگر یک پیش‌درآمد در سری کتاب های ماجراهای نارنیا به شمار می‌آید که رویدادهای آن پیش از نخستین کتاب چاپ‌شده، یعنی شیر، کمد و جادوگر، در جریان هستند. این کتاب روی پدیدآمدن دنیای نارنیا توسط اصلان تمرکز دارد که در سال ۱۹۰۰ در دنیای راستین و ۱۰۰۰ سال پیش از شیر، کمد و جادوگر رخ می‌دهد.
The Last Battle
| نویسنده | سی. اس. لوئیس |
| تاریخ انتشار | ماه سپتامبر سال ۱۹۵۶ |
| برگردان به فارسی | واپسین نبرد |
همان طور که می‌توان از نام واپسین نبرد فهمید، ماجرای این کتاب آخرین روایت از سرزمین جادویی نارنیاست. آخرین نبرد نزدیک به ۲۰۰ سال نارنیایی پس از صندلی نقره‌ای (به عنوان کتاب پیشین از نظر زمانی) و ۲۵۰۰ سال در نارنیا و ۴۹ سال در دنیای راستین پس از پدیدآمدن این سرزمین در خواهرزاده‌ی جادوگر (به عنوان نخستین کتاب از نظر زمانی) جریان دارد و شامل نبردی بین نارنیایی‌های راستین و دروغین می‌شود.
