راهنماتو- باستان‌شناسان دانشگاه جاگلونی، که در جنوب لهستان واقع شده است، نقاشی‌ها و حکاکی‌های مرتبط با مردمان باستانی بومی آمریکایی را در مرز بین ایالت‌های کلرادو-یوتاه پیدا کردند. این کشف در نوع خود بی‌نظیر است.
به گزارش راهنماتو، این تیم لهستانی بیشتر از یک دهه مشغول کاوش در این ناحیه و کشف رازهای فرهنگ 3000ساله سرخپوستان پوئبلو بوده‌اند.
استاد دانشگاه جاگلونی، رادوسلاو پلانوکا، که هدایت این پژوهش را از سال 2011 برعهده داشته است، می‌گوید این یافته‌های حیرت‌انگیز فهم ما از ساکنان این ناحیه را تغییر می‌دهد.
تحقیق در مجموع سکونتگاهی Castle Rock Pueblo در فلات چشم‌نواز مِسا وِرده بین مرز کلرادو و یوتاه در حال انجام است. این ناحیه نه فقط به واسطه باستان‌شناسی بلکه به واسطه گردشگری بسیار معروف است و علتش سکونتگاه‌هایی است که در فرورفتگی صخره‌ها ساخته یا در دیواره دره‌ها کنده‌کاری شده‌اند. علاوه‌برآن تعداد زیادی از آثار هنر صخره‌ای نیز توسط اعضای فرهنگ باستانی پوئبلو خلق شده که 3000سال قدمت دارند و هنوز تقریبا در همان ناحیه وجود دارند.
پروفسور پلانوکا می‌گوید: «جوامع کشاورزی پائبلو یکی از پیشرفته‌ترین فرهنگ‌های پیش-کلمبیایی را در آمریکای شمالی توسعه دادند. آن‌ها در ساخت خانه‌های چندطبقه سنگی که شبیه به خانه‌های شهری عصر قرون‌وسطا یا حتی ساختمان‌های یک‌طبقه در قرن‌های بعدی بود، مهارت داشتند. مردمان پوئبلو به واسطه هنر صخره‌ای‌‌شان، هنر ظریف جواهرکاری و تولید سرامیک‌هایی منقش به موتیف‌های متنوع که با رنگدانه‌های سیاه روی زمینه سفید نقش می‌بست، نیز معروف بودند.
این تیم گالری‌ها و پتروگلیف‌هایی (سنگ‌نگار‌ه‌هایی) که قبلا ناشناخته مانده بود و به چندین دوره تاریخی متنوع باز می‌گردد را شناسایی کرده است. قدیمی‌ترینِ آن‌ها جنگجویان و شمن‌هایی را نشان می‌دهد که تقریبا به اوایل قرن سوم میلادی، دورانی که به عصر سبدبافی معروف است، برمی‌گردند. مردمان در آن زمان در کار کشاورزی و تولید سبد و زیراندازهایی با صفات مشخص بودند. بیشتر پتروگلیف‌ها به قرن‌های 12 و 13 برمی‌گردد.
بسیاری از این حکاکی‌ها اشکال متنوعی دارند و شخصیت‌های هندسی پیچیده و مارپیچ را نمایش می‌دهند. هنر صخره‌ای عمدتا شمن‌ها، جنگجویان، گاو نر وحشی، گوزن و گوسفند شاخ بزرگ آمریکایی را نمایش می‌دهد و برخی از آن‌ها نیز صحنه‌های شکار را نمایش می‌دهند.
بین قرن‌های 15 و 17 که این ناحیه سکونتگاه قبیله یوت بود، صفحات صخره‌ای تبدیل به محلی برای نمایش روایت صحنه‌های شکار شدند و شکار گاو وحشی، گوسفند شاخ‌بزرگ و گوزن را نمایش می‌دادند. بعدها این صفحات نمایش اسب‌ها را نیز نمایش می‌دادند که درواقع رویدادهای بعد از فتح این ناحیه توسط اسپانیایی‌ها را بازنمایی می‌کند زیرا تا قبل از آن این حیوانات برای بومیان آمریکای شمالی ناشناخته بودند (این حیوانات در زمان آخرین عصر یخبندان از این قاره ناپدید شده بودند.)
جدیدترین قطعه کشف‌شده از هنر صخره‌ای شامل امضای آیرا کاتهر در سال 1936 است. او یک گاوچران معروف در ایالت‌های یوتاه، کلرادو، اریزونا و نیومکزیکو بود.
اکتشافات اخیر در مناطق مرتفع‌تر و دسترس‌ناپذیرتر سه دره شامل Sand Canyon، Graveyard Canyon و Rock Creek Canyon و به دنبال گزارش‌هایی که مردم محلی دادند، صورت گرفته است.
تحقیقات تیم لهستانی به کشف پتروگلیف‌های 800متری در بالای سکونتگاه‌های پرتگاهی با مارپیچ‌هایی به قطر 1متر منجر شده است. این پتروگلیف‌ها که برای رصدهای نجومی و تعیین تقویمی در قرن 13 استفاده می‌شدند، فهم محققان درباره تعداد جمعیت و آیین‌های مذهبی آن‌ها را تغییر داده است.
باستان‌شناسان لهستانی با گروه‌های بومی آمریکایی مثل هوپی و یوت ارتباط نزدیکی دارند که به آن‌ها کمک می‌کنند شمایل‌نگاری و هنر مردمان بومی ناحیه را درک کنند.
در این پروژه از فناوری لیدار و اوپتیکال برای تهیه نقشه سه‌بعدی از دره‌ها استفاده شده است.
