روزیاتو نوشت؛ ژانر وحشت همیشه یکی از بحث برانگیزترین ژانرها بوده است. از وحشت های همراه با سکوت Nosferatu تا فیلم های شوکه کننده وس کریون در دهه ۱۹۷۰، فیلم های ترسناک پیشقراولان وحشت اخلاقی و درگیری های مخاطبان هستند.
اگر چه فیلم های ترسناک آمریکایی باعث ایجاد خشم ها و درگیری های اخلاقی متعددی شده اند، غیرمعمول نیست برای فیلم ها که به محض ساخت، انتشارشان در ایالات متحده ممنوع شود. اما این بدان معنا نیست که فیلم های ترسناک آمریکایی در خارج از کشور نیز با پذیرش مشابهی مواجه شوند.
کشورها قوانین خاص خودشان را در زمینه سانسور و رتبه بندی فیلم ها دارند که باعث شده برخی از برخی مشهورترین فیلم های ترسناک آمریکایی به خاطر زیر پا گذاشتن برخی از قوانین آن کشورها، در آن کشورها ممنوع شوند. فیلم های ترسناک عموماً پرسانسورترین فیلم های سینما هستند زیرا تصویری شفاف تر که از خشونت (و همچنین سکانس های عریان و روابط جنسی) نشان می دهند باعث می شود امکان انتشار در برخی کشورها را نداشته باشند.
سانسورهای اینچنینی از درگیری ها و بحث های اخلاقی در مرود اینکه آیا فرهنگ عامه بر توده ها تاثیرگذار است یا خیر نشأت می گیرند: آیا فیلم های حاوی خشونت مفرط می توانند جامعه را به سمت خشونت سوق دهند؟ سانسور در زمینه سینما به خوبی نشان دهنده دیدگاه متفاوت مردم و دولت ها به خشونت و استانداردهای متفاوت اخلاقی است. در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با ۱۲ فیلم ترسناکی آشنا کنیم که به دلایل مختلف در خارج از آمریکا ممنوع شده اند.
World War Z (2013)
چین نمایش این فیلم را در خاک خود ممنوع کرد، تصمیمی که باکس آفیس بین المللی این فیلم ترسناک محبوب را به مقدار قابل توجهی تحت تاثیر قرار داد. بر اساس گزارش ها، کمپانی پارامونت نسخه تدوین شده متفاوتی را در اختیار اداره سانسور چین قرار داد، با این امید که شانس بهتری برای منتشر شدن در سینماهای چین داشته باشد. آن ها دیالوگی در فیلم World War Z که در آن در مورد احتمال آمدن ویروس از چین صحبت می شود را حذف کردند. اما این دیالوگ در یکی از تبلیغ های فیلم در جریان سوپر بول وجود داشت و این یعنی اینکه مقامات ارشد چین این تبلیغ را دیده بودند. همچنین این واقعیت وجود داشت که برد پیت پیش تر در فیلم Seven Years In Tibet بازی کرده بود، فیلمی که تلاش های تبت برای استقلال از چین را به تصویر می کشید. کتابی که این فیلم بر اساس آن ساخته شده بود نیز در چین ممنوع الانتشار است. علیرغم از دست دادن بازار بین المللی، فیلم جنگ جهانی زد یک فیلم موفق از لحاظ تجاری بود و با بودجه ای ۲۰۰ میلیون دلاری موفق به فروش ۵۴۰ میلیون دلاری شد.
Faces of Death (1978)
در برخی از موارد، ممنوعیت انتشار بین المللی یک فیلم باعث می شود که پتانسیل فروش آن فیلم دچار صدمه شود. در موارد دیگر، سانسور باعث رونق بازاریابی یک فیلم می شود. فیلم Faces of Death ساخته سال ۱۹۷۸ یکی از ترسناک ترین و تکان دهنده ترین فیلم های ژانر وحشت است و این دقیقاً همان چیزی است که سازندگان فیلم می خواستند. Faces of Death فیلمی است که به شکل مستند فیلمبرداری شده و داستان یک آسیب شناس را روایت می کند که شیفته روش های مرگ است. این فیلم حاوی تصاویر بسیار هولناکی از مرگ های ترسناک است، چه انسان ها و چه حیوانات. برخی از این صحنه ها ساختگی و برخی نیز سکانس های مرگ واقعی هستند.
علیرغم بحث برانگیز بودنش، این فیلم به یک کالت کلاسیک تبدیل شد و بحث برانگیز بودنش نیز نقش مهمی در موفقیت تجاری و جایگاهش در سینمای وحشت داشت. روی کاور نوار ویدیویی این فیلم با افتخار نوشته است که این فیلم در ۴۶ کشور جهان ممنوع شده است. این عدد احتمالاً ساختگی است و تنها چند کشور به صورت علنی انتشار این فیلم را ممنوع کرده اند. بریتانیا به عنوان یکی از کشورهایی که قوانین سختگیرانه ای در زمینه انتشار ویدیوهای آزارگری و تکان دهنده دارد، انتشار این فیلم در خاک خود را ممنوع کرد. استرالیا نیز اکران Faces of Death راممنوع کرد و خشونت موجود در فیلم را مکرر، بالا و بسیار فراخ دستانه نامید. بدنبال انتشار این فیلم روی نسخه VHS، فروش Faces of Death در ایالات متحده بسیار قابل توچه بود، اگر چه در برخی ایالت ها از قرار گرفتن در دسترس افراد نرسیده به سن بلوغ جلوگیری شد.
Traces of Death (1993)
بدنبال موفقیت Faces of Death، دنباله های متعددی از آن ساخته شده که همگی شوکه کننده تر از فیلم اول بودند. در سال ۱۹۹۳، یک سری ویدیوهای جدید آزارگری به نام Traces of Death منتشر شد. برخلاف نسخه اورجینال، این فیلم تنها سکانس های مرگ واقعی را به تصویر می کشید و دیمون فاکس روایت فیلم را بر عهده داشت. بخشی از فیلم به وقایع مشهور اختصاص داشت، مانند حمله دانشجویان در تهران به سفارت آمریکا، حادثه بدلکاری ایول نیول، تصادفات مشهور مسابقات اتومبیلرانی و خودکشی باد دوایر روی برنامه زنده تلویزیونی. بدین ترتیب جای تعجب نداشت که فیلم Traces of Death نیز مانند نسخه اورجینال در برخی از کشورها ممنوع شد.
کمیته تایید فیلم بریتانیا این فیلم را خطرناک و تحریک کننده نامیده و مدعی شد که این فیلم «بیننده را دعوت می کند که از مرگ، جراحت، قطع عضو و درد لذت سادیستی برده و بیرحمی نسبت به قربانیان را ترغیب می کند». آن ها همچنین نگران تاثیر این فیلم روی نوجوانان بودند. در استرالیا نیز این فیلم به سرعت ممنوع شده و نسخه های منتشر شده در بازار به سرعت جمع آوری شد. در ایالات متحده نیز زنی در پنسیلوانیا که این فیلم را از یک مغازه کرایه فیلم گرفته بود، بعد از تماشای آن چنان وحشت زده شد که آن را به مغازه پس نداد تا کس دیگری آن را تماشا نکند. او با چندین مرکز دفاع از حقوق حیوانات تماس گرفته و داستان کل را نیز در جریان گذاشت، اگر چه هیچ ممنوعیتی برای انتشار این فیلم در نظر گرفته نشد.
The Exorcist (1973)
دههه ۱۹۷۰ یکی از تاثیرگذارترین دهه های فیلمسازی در ژانر وحشت است. بسیاری از کلاسیک های این ژانر در این دوره ساخته شده و این دوره یکی از بحث برانگیزترین دوره های تاریخ سینما در کلیت آن به شمار می آید. یکی از مشهورترین فیلم های این دهه فیلم The Exorcist بود که به خاطر تم های مذهبی اش قابل انتظار بود با جنجال های بسیاری همراه باشد. این فیلم در مورد یک دختر نوجوان به نام ریگان است که به یکباره رفتارهایی عجیب و خشونت آمیز از خود نشان می دهد. مادرش به شدت درمانده است اما پدر کاراس به این نتیجه می رسد که شیطان او را تسخیر کرده است. در بریتانیا، انتشار این فیلم ممنوع نشد اما رتبه بندی X را دریافت کرد که یعنی تنها برای افراد بالای ۱۸ سال مناسب است و با سانسورهایی منتشر شد. با این وجود چند کشور دیگر این فیلم را ممنوع کردند.
وقتی این فیلم در سال ۱۹۸۱ در قالب ویدیوهای خانگی منتشر شد، هیچ قانونی در مورد رتبه بندی فیلم ها در اداره تایید فیلم های بریتانیا وجود نداشت اما در سال ۱۹۸۸ که این اداره تاسیس شده بود، دستور داده شد که این فیلم نباید در مغازه های فروش یا کرایه فیلم در دسترس باشد. به مدت ۱۱ سال، نمایش فیلم جن گیر در بریتانیا ممنوع بود. این ممنوعیت در سال ۱۹۹۹ برداشته شد و همزمان با ۲۵اُمین سالگرد ساخت The Exorcist، توزیع آن در داخل بریتانیا مجاز اعلام گردید.
The Texas Chain Saw Massacre (1974)
The Texas Chain Saw Massacre یک سال پس از The Exorcist منتشر شد و به همان شکل بحث برانگیز شد. شاهکار ترسناک توبی هوپر در مورد گروهی از دوستان در منطقه ای روستایی در تگزاس است که با یک خانواده آدمخوار مواجه می شوند. ترسناک ترین عضو این خانواده صورت چرمی نام دارد که همواره یک اره برقی در دست داشته و ماموریتش این است که کسی را زنده نگذارد. چندین کشور از جمله بریتانیا انتشار این فیلم را ممنوع کردند، اگر چه در اواخر دهه ۱۹۹۰ بود که با رتبه بندی بالای ۱۸ سال منتشر شد. برزیل، فرانسه، آلمان، فنلاند، نروژ، سوئد، سنگاپور و ایسلند از دیگر کشورهایی بودند که اکران فیلم The Texas Chain Saw Massacre را ممنوع کردند، اگر چه این ممنوعیت در سال های اخیر در این کشورها نیز مانند بریتانیا برداشته شده است.
The Texas Chain Saw Massacre همانطور که علاقمندان به ژانر وحشت می دانند فیلم به شدت تکان دهنده ای است که بعد از نزدیک به ۵ دهه نیز سکانس های بسیار ترسناکی دارد. هوپر می خواست که این فیلم توسط همه سنین تماشا شود. او فیلم را با رتبه بندی PG ساخت و به همین خاطر مقدار خون غیرواقعی استفاده شده در فیلم را کاهش داد. البته این فیلم در ایالات متحده با رتبه بندی R منتشر شد و علیرغم این بحث برانگیز بودن، عملکرد موفقی در باکس آفیس داشت.
The Last House on the Left (1972)
در سال ۱۹۷۲، وس کریون افسانه ای اولین فیلم ترسناک خود را در ایالات متحده منتشر کرد. The Last House on the Left داستان دو نوجوان به نام های ماری و فیلیس را روایت می کند که توسط گروهی فراری خطرناک شکنجه شده و کشته می شوند. قاتلان سعی می کنند در خانه ای در همان حوالی مخفی شوند اما نمی دانند که این خانه متعلق به والدین ماری است. سازندگان فیلم The Last House on the Left که می دانستند دفتر تایید فیلم بریتانیا اجازه اکران این فیلم را نخواهد داد، در نامه ای همراه با نسخه ای از فیلم که به این دفتر فرستاده بودند، نوشتند: «پیش از ارائه این فیلم به شما، از قبل برش های قابل توجهی داشته ایم، و بدین ترتیب بخشی از خونریزی که در نسخه کامل بود را حذف کرده ایم. هدف ما این نیست که از این فیلم به دنبال منفعت باشیم».
علیرغم این درخواست، این فیلم توسط دفتر تایید فیلم بریتانیا رد شد و آن ها آن را مناصب تماشا شدن توسط عامه مردم ندیدند. اگر چه The Last House on the Left برای مدتی ممنوع بود اما برای مدت کوتاهی در قالب VHS در دسترس قرار گرفت. در ادامه بار دیگر نمایش این فیلم در بریتانیا ممنوع شد تا اینکه در سال ۲۰۰۸، نسخه بدون سانسور آن در اختیار عموم مردم قرار گرفت.
Land of the Dead (2005)
در حالی که اکثر فیلم ها به خاطر مقادیر بالای خشونت یا خونریزی ممنوع می شوند، برخی دیگر مشکلات فرهنگی متفاوتی دارند. در سال ۲۰۰۵ بود که انتشار فیلم The Land of the Dead در اوکراین ممنوع شد، اگر چه به دلیلی که اصلاً فکرش را هم نمی کنید. این فیلم به کارگردانی جرج ای رومرو که با عنوان پدر ژانر زامبی شناخته می شود، در دنیایی روایت می شود که اکثر جمعیت انسان ها به زامبی تبدیل شده اند. انسان های مبتلا نشده دولت هایی شبه فئودالی در سراسر آمریکا تشکیل داده اند. رهبر این دولت شخصیتی با بازی دنیس هاپر است که در پیتسبورگ مستقر شده و با سیاست مشت آهنین حکمرانی می کند اما برخی از شهروندان شروع به مبارزه با حکومت توتالیتر او کرده اند.
وزارت فرهنگ اوکراین انتشار این فیلم را ممنوع کرده و آن را شبیه فیلم های زامبی محور دیگر ندانست. ماکسیم روستوتسکی از اعضای وزارت فرهنگ اوکراین تصریح کرد که قحطی سال ۱۹۳۳ در اوکراین که باعث یک سری موارد آدمخواری شده بود و این موضوع هنوز برای مردم اوکراین تازه است. و بدین ترتیب این فیلم برای اوکراینی ها معنای و متفاوت و واقعی تری داشت که باعث شد وزارت فرهنگ اوکراین انتشار آن را ممنوع کند. منتشر کنندگان این فیلم در اوکراین با اقدامات قانونی مواجه می شوند و وزارت فرهنگ این کشور اعلام کرده که فیلمی با تصاویر زنده خورده شدن انسان ها نباید نمایش داده شوند.
Maniac (2012)
در صنعت فیلمسازی، نیوزیلند بیشتر به خاطر لوکیشن های جذابیش برای سری فیلم های ارباب حلقه ها شناخته می شود. اما این موضوع مانع از آن نشد که نیوزیلند مانع از انتشار یکی از فیلم های ترسناک با بازی معروف ترین هابیت دنیای ارباب حلقه ها نشود. نیوزیلند انتشار فیلم Maniac با بازی الیجا وود را ممنوع کرد و اعلام کرد که خارج از فستیوال ها و نسخه های فروخته شده دی وی دی، امکان نمایش این فیلم به عموم مردم وجود ندارد. این فیلم بازسازی یک فیلم به همین نام در سال ۱۹۸۰ ساخته ویلیام لوستیگ است که داستان فرانک زیتو را روایت می کند، مرد جوانی مبتلا به شیزوفرنی که در مغازه بازسازی مانکن خانوادگی اش کار می کند.
او دوران کودکی سختی داشته و به یک قاتل سنگدل تبدیل شده است. فرانک پوست سر زنان را کنده و موهایشان را به سر مانکن ها می دوزد. این فیلم به تمامی از دریچه نگاه فرانک فیلمبرداری شده و به همین خاطر بود که اداره دسته بندی فیلم و ادبیات نیوزیلند تصمیم گرفت انتشار این فیلم را ممنوع کند. ماهیت روایت داستان از دریچه نگاه شخصیت اول در ترکیب با رفتارهای سایکوپاتیک الیجا وود باعث شده بود که این فیلم بسیار ترسناک باشد و به باور اداره دسته بندی فیلم و ادبیات نیوزیلند، در دستان افراد نامناسب خطرساز شود. اما نیل فولی، رییس کمپانی منتشر کننده این فیلم در استرالیا مدعی شد که ممنوعیت انتشار Maniac نوعی توهین به هوش جمعیت بالغ نیوزیلند بوده و تنها دعوتی آشکار به فروش غیرقانونی فیلم است.
Saw VI (2009) و Saw 3D (2010)
سری فیلم های Saw به خاطر خشونت فزاینده و خونریزی فراوان در ژانر وحشت شناخته می شوند و به همین دلیل زیاد جای تعجب ندارد که انتظار نداشته باشیم برخی کشورها با آغوش باز از آن استقبال کنند. در واقع، دستکم دو فیلم مجزا در این فرانچایز در سطح بین الملل ممنوع شدند. اکران فیلم Saw VI در ترینیداد و توباگو و تایلند ممنوع شد. فیلم ششم این مجموعه به نشان دادن تاثیرات بازی اره برقی ادامه می دهد در حالی که همزمان روی تحول شخصیت دیوانه پیش از او، هافمن تمرکز دارد. آلمان نیز انتشار فیلم Saw 3D را ممنوع اعلام کرد زیرا این فیلم را ترغیب کننده خشونت تلقی می کرد.
Saw 3D اولین فیلم در این فرانچایز است که در آلمان ممنوع انتشار می شود، اگر چه نسخه های سانسور شده با برچسب (غیر قابل انتشار برای جوانان) برای فروش در این کشور وجود داشت. اگر چه فیلم Saw 3D در بریتانیا ممنوع نشد اما جنجال هایی را در پی داشت. تریلر این فیلم بعد از آنکه یک ۱۰ ساله آن را در تلویزیون دیده و آن را تکان دهنده دانسته بود ممنوع شد. پیش تر، تنها اجازه انتشار این تریلر بعد از ساعت ۷:۳۰ عصر داده شده بود و آن بچه این تریلر را ساعت ۸ عصر شب دیده بود. بعد از این شکایت بود که زمان انتشار تریلر فیلم Saw 3D در آلمان به بعد از ۹ شب موکول شد.
The Bunny Game (2010)
با قرار گرفتن در رتبه سی و هفتم فهرست ت تکان دهنده ترین فیلم های تاریخ سینما ، فیلم The Bunny Game یک فیلم ترسناک با بودجه اندک است که توسط رودلین گتسیک و آدام رهمیر ساخته شد. فیلم در مورد یک روسپی به نام بانی است که توسط یک راننده کامیون دیوانه ربوده شده و شکنجه های هولناکی را متحمل می شود. بدین ترتیب جای تعجب نداشت که بریتانیا انتشار این فیلم را ممنوع کنند. در این کشور قوانین سختگیرانه ای در باب خشونت جنسی دارند و بر اساس دستورالعمل های آن ها، «هرگونه اشاره به رابطه جنسی بدون رضایت جنسی، درد یا تحقیر باید سانسور شود». همچنین آن ها به این موضوع اشاره کرده بودند که روایت و شیوه فیلمبرداری نیز باعث می شود که برخی بینندگان با قاتل همزادپنداری کنند. در طی ۱۰۰ سال، در بریتانیا حدود ۱۰۰۰ فیلم ممنوع الانتشار شده اند و در سال های اخیر این عدد به طور متوسط به سالی دو فیلم رسیده است.
Mikey (1992)
فیلم Mikey یکی از ترسناک ترین و تکان دهنده ترین روایت های ممکن ژانر وحشت را دارد: یک کودک قاتل. شخصیت اصلی فیلم یک پسربچه ۹ ساله است که در کنار خانواده ای زندگی می کند که او را به فرزندی پذیرفته اند. وقتی اعضای خانواده به شکلی اسرارآمیز کشته می شوند، او به خانواده ای دیگر سپرده می شود که خیلی زود ماهیت واقعی مایکی را کشف می کنند. این فیلم تصاویری از کشته شدن کودکان توسط یک کودک دیگر را نیز شامل می شود. این فیلم در سال ۱۹۹۲ برای نمایش به افراد بالای ۱۸ سال در بریتانیا چراغ سبز گرفت اما بعدها این نظر تغییر کرد، بعد از اینکه یک پسربچه دو ساله به نام جیمز بولگر در فوریه ۱۹۹۳ توسط دو پسربچه ۱۰ ساله کشته شد. در نهایت بعد از چهار سال بحث، این فیلم اجازه انتشار در بخش خانگی را نیز نیافت.
