راهنماتو- از ترسناک‌ترین مخلوقات عصر کامبرین تا غول‌پیکرترین خزندگان دریایی، مخلوقاتِ دریاییِ عجیب‌وغریب بیش‌از نیم‌میلیون سال با شگفتی در اقیانوس‌های ما زندگی کرده‌اند.
به گزارش راهنماتو، ما فهرستی از 25هیولای باستانی عجیب‌وغریب را که تاکنون زیسته‌اند تهیه کرده‌ایم، برخی از آن‌ها پیش از آمدنِ انسان‌ها منقرض شده بودند.
1.پلسیوسورس
پلسیوسورس‌ها گروهی از خزندگان دریایی با بدن‌های شبیه به قایق و 4باله بودند. پلسیسورس‌های گردن‌دراز (چیزی شبیه به هیولای دریاچه لاخ‌نس) و پلسیوسورس‌های گردن‌کوتاه (همان هیولای دریاچه لاخ‌نس را با گردنی کوتاه و بدنی غول‌پیکر تصور کنید) وجود داشته‌اند. آن‌ها از دوران تریاس (251.9میلیون تا 201.4میلیون سال قبل) تا انتهای دوران کرتاسه (145میلیون تا 66میلیون سال قبل) می‌زیستند و سپس به همراه دایناسورهای غیرپرنده منقرض شدند. آن‌ها در اقیانوس‌های سراسر جهان زندگی می‌کردند. مایکل کالدوِل، دیرینه‌شناس مهره‌داران در دانشگاه آلبرتا در کانادا، می‌گوید: «این حیوانات نه‌تنها در مقایسه با چیزهایی که امروز داریم عجیب بودند، بلکه تنوع بسیار بسیار گسترده‌ای در سراسر جهان داشتند.»
2.تانیستروفئوس هیدروید
تانیستروفئوس هیدرویدها در دوره تریاس در حدود 242میلیون‌سال قبل، زمانیکه همه قاره‌ها به هم متصل بودند، در دریای تتیس در ابرقاره کهنِ پانگه‌آ زندگی می‌کردند. محققان این خزندگانِ عجیب دریایی را از روی فسیل‌های عجیبی که در مرز سوئد و ایتالیای امروزی پیدا شده‌اند، شناسایی کردند. آن‌ها گردن‌های عجیبِ دسته‌جارو-مانندی داشتند که تا 3متر رشد می‌کرد ـ یعنی چیزی تا سه‌برابر طولِ تنه‌های‌شان. کالدوِل می‌گوید: «درست مثلِ پلسیوسورس‌های گردن‌دراز، تانیستروفئوس‌ها هم سرهای کوچکی در قسمت جلو دارند و این بدن‌های عجیب و کوچک در پشتِ یک گردنِ غول‌پیکر قرار دارد.» آن‌ها ناخوشایند و ناجور بودند.
3.هلی‌کوپریون
هلی‌کوپریون یا «کوسه‌های اره مدور»، گروهی از ماهی‌های کوسه-مانند با اره‌های مارپیچ بودند که باعث می‌شد دندان‌های‌شان شبیه به لبه‌های یک اره مدور شود. برطبق موزه استرالیا، آن‌ها از دوران دِوونین (419.2میلیون تا 358.9میلیون سال قبل) تا دوران تریاس در اقیانوس‌های روی زمین زندگی می‌کردند. تاریخچه فسیل‌ها نشان می‌دهد که این ماهی‌ها در حدود 7.7متر رشد می‌کردند که آن‌ها را 5متر درازتر از بزرگ‌ترین کوسه‌های بزرگ سفیدی که تاکنون شناخته شده است، می‌کند.
4.هابلیا اوپتاتا
هابلیا اوپتاتا بیش‌تر یک مینی-هیولا با بدنی در حدود 4.1متر بود. این شکارچیان دریایی کوچک سرهایی شبیه به کلاه‌ِ ایمنی و زائده‌های دهانیِ هولناک برای گرفتن و پاره کردنِ قربانی‌های‌شان داشتند. فسیل‌های هابلیا اوپتاتا در بریتیش کلمبیا در کانادا پیدا شده که به حدود 505میلیون سال قبل به دوران کامبرین (538.8 تا 485.4 میلیون سال قبل) برمی‌گردد.
5.لیراراپاکس آنگیسپینوس
دوره کامبرین هم‌چنین شاهدِ حکومتِ هیولایی با سری پنجه-مانند بود که به هیچ‌چیزِ دیگری که تاکنون در اقیانوس‌های ما زیسته، شباهتی نداشت. لیراراپاکس یکی از چندین نوع بندپای عجیبی بود که در دوران کامبرین می‌زیست اما این موجود حتی در زمانِ خودش هم عجیب محسوب می‌شد. لیراراپاکس در حدود 2متر رشد می‌کرد و زائده‌های پنجه‌مانندی روی قسمتِ جلویِ سرش برای گرفتن قربانی داشت. این بندپای قاتل یکی از نخستین شکارچیانِ برتر در جهان بوده است.
6.موساسور
شاید موساسورها عجیب‌ترین حیوانات این فهرست نباشند اما قطعاً ارزش دارد که به آن‌ها نامِ «هیولای دریا» اطلاق شود. آن‌ها قبل از آنکه به سرنوشتِ سایر دایناسورهای غیرپرنده دچار شوند، گروهی از خزندگانِ اقیانوس‌های جهان بودند که تقریباً هر چیزِ متحرکی، از جمله موساسورهای دیگر را، می‌خوردند. مطالعه‌ای که در سال 2014 انجام شده است، تخمین زده که طول این جانوران به 17متر می‌رسیده است.
7.پلاکودونت
پلاکودونت‌ها رده‌ای از خزندگانِ لاک‌پشت-مانندِ عصرِ تریاس بودند که در اروپا، خاورمیانه و چینِ امروزی زندگی می‌کردند. دندان‌های این جانوران جلو‌آمده بود. آن‌ها از دندان‌های‌شان برای کندنِ صدف‌ها و نر‌م‌تنان از صخره‌ها و کف اقیانوس‌ها استفاده می‌کردند و صفحاتِ خردکننده مسطحی در انتهای دهان‌شان برای جویدن داشتند.
8.عقرب دریایی
عقرب‌های دریایی یا اوریپدِریدها، گروهی از عقرب‌های شبیه به عقرب‌های مدرنِ امروزی هستند. چه چیزی آن‌ها را عجیب می‌کرد؟ خوب، برخی از آن‌ها در مقایسه با عقرب‌های امروزی بسیار غول‌پیکر بودند. برای مثال، فسیل یکی از این جانوران که در نیویورک پیدا شده بزرگ‌تر از انسان است. اعضای این گروه تا 2.5متر هم رشد می‌کردند. عقرب‌های دریایی برای مدتی بیش از 200میلیون سال در دریاها هراس‌افکنی می‌کردند، تا اینکه در اواخر دوران پرمین (298.9میلیون تا 251.9میلیون سال قبل) منقرض شدند.
9.ساکوریتوس کروناریوس
ساکوریتوس دراصل یک کیسه چروکیدۀ فاقد معقد بود. این عجیب‌وغریب‌ها در عصر کامبرین در حدود 500میلیون سال قبل زندگی می‌کردند و از روی میکروفسیل‌هایی که در چین پیدا شدند، شناسایی شدند. این مخلوقاتِ مینیون-شکل احتمالاً قربانیان‌شان را از رسوباتِ کف دریا شکار می‌کردند اما محققان چیزی زیادی درباره زندگی آن‌ها نمی‌دانند.
10-اِکتیوسور
اگر تلاش کنید نسخه خزنده دلفین‌ها را تصور کنید، احتمالاً ظاهرش خیلی به اکتیوسورها بی‌ربط نخواهد بود. این شکارچیان با دماغ‌های نوک‌تیز طوری تکامل یافتند تا بدن‌های ماهی یا دلفین-مانند داشته باشند اما ظاهری بسیار تهدید‌کننده‌تر از آن‌ها داشتند. ایکتیوسورها در حدود 250میلیون سال قبل تکامل یافتند و در حدود 90میلیون سال قبل منقرض شدند. درحالیکه گونه‌هایی از ایکتیوسور فقط با 0.3متر طول وجود داشتند، اما این گروه در اواخر عصر تریاس شاملِ گونه‌های غول‌پیکر بود. محققان در سال 2018 در انگلستان استخوانِ آرواره فسیل‌شده‌ای را پیدا کردند که حدس می‌زنند متعلق به یک ایکتیوسور باشد. طول این استخوان 26متر است که تقریباً به اندازه یک نهنگِ آبی است.
11.هیولاهای تالی
هیولای تالی موجودی با بدنی نرم و چشم‌های ابتدایی و جاسوس‌مانند و یک زائده دراز و باریک بود که در انتها شبیه به پنجه می‌شد. این مخلوقاتِ اسرارآمیز به قدری عجیب بودند که محققان درباره جای این موجودات روی درختِ زندگی به توافق نرسیده‌اند. این هیولاها هر چه که بودند، در حدود 300میلیون سال قبل در محیط‌های ساحلیِ دریایی شکار می‌کردند و فقط در فسیل‌های ایلینوی پیدا شده‌اند.
12.اودونتوکلیس سِماستیِشا
اودونتوکلیس‌ها در حدود 220میلیون سال قبل در آب‌های ساحلیِ تریاس در جایی که امروز چین نامیده می‌شود، شنا می‌کردند. این گونه‌ها نخستین گونه‌های لاک‌پشت بودند اما با خویشاوندانِ مدرنِ امروزی‌شان تفاوت زیادی داشتند. این لاک‌پشت‌های کهن قفسه سینه داشتند اما فاقد لاک بودند. و هنوز دندان داشتند.
13.تیفلئوئیسِس وِلزی
تیفلوئیسس ولزی‌ها آنچنان فسیل‌های عجیبی از خودشان به جا گذاشتند که سیمون کانوی موریس، یک پروفسور بازنشسته از دانشگاه کمبریج، در مقاله‌ای در سال 2005 آن‌ها را «ماهی‌های قرمزِ فضایی» نامید. موریس به شوخی نوشته بود که این موجودات احتمالاً توسطِ ناخداهایی که بینِ کهکشان‌ها سفر می‌کردند و از این موجودات به عنوان حیوان خانگی نگه‌داری می‌کردند به زمین آورده شده‌اند. آن‌ها احتمالاً از دستِ حیوان‌های خانگی‌شان خسته شده بودند و جایی در دوران کربونیفر (358.9 تا 298.9میلیون سال قبل) آن‌ها را روی زمین رها کردند. این گونه زبانی دندان‌دار را از داخلِ روده‌اش به بیرون پرتاب می‌کرد تا شکار کند. این زبان احتمالاً یک روده اولیه بوده است.
14.بازیلوسور
بازیلوسور مانند یک مار بزرگ بود از 37.9میلیون تا 33.9میلیون سال قبل در اقیانوس‌ها شنا می‌کرد. این جانور بدنی باریک داشت که تا 18متر می‌رسد. بازیلوسور به معنای «شاه مارمولک» است و علتِ نام‌گذاری این جانور آن است که محققان آن را با خزندگانِ دریایی مثلِ موساسور یا ایکتیسور اشتباه گرفته بودند. اما این گونه مار یا مارمولک نبود، بلکه یک پستاندار بود و از خویشاوندانِ نهنگ‌های امروزی محسوب می‌شود.
15.فانجینگشانیا رِنووِیتا
این ماهیِ کوسه-مانند هیچ شباهتی به مهره‌دارانی که تاکنون شناسایی شده‌اند ندارد. این جانور که پوشیده از باله‌های خاردار با پولک‌های دندان‌مانند و زره استخوانی است، روی درختِ زندگی در جایی بینِ ماهی‌های استخوانی و کوسه‌ها جای می‌گیرد. این ماهی در دوره سیلورین (443.8 تا 419.2میلیون سال قبل) در جایی که امروزه جنوب چین است، زندگی می‌کرد.
16.اوپا بینیا ریگالیس
او. ریگالیس 5چشم و پنجه‌هایی روی پوزه منعطف و دراز برای گرفتنِ شکار داشت. این جانور در حدود 505میلیون سال قبل در اقیانوس‌های کهن زندگی می‌کرد و از باله‌های لُب‌های جانبی و دم برای هدایت بدنش استفاده می‌کرد.
17.آرکِلون ایزکایروس
چیز عجیبی درباره لاک‌پشت‌های دریایی که امروز می‌بینیم وجود ندارد اما اگر خیلی..خیلی بزرگ‌تر بودند چه؟ دراینصورت کمی عجیب می‌شد نه؟ زمان را به 65میلیون سال قبل برگردانید و آن‌وقت می‌بینید که اقیانوس‌ها محلِ زندگیِ لاک‌پشت‌هایی با طول 4.6متر با نامِ آرکِلون ایزکایروس‌ها بودند. لاک‌پشت‌های پشت‌چرمی امروز 1.8متر طول دارند که یعنی در مقابل لاک‌پشت‌های کهنِ دریایی کوتوله محسوب می‌شوند.
18.مگالودون
مگالودون نسخه غول‌پیکر یکی دیگر از حیوانات مدرن است. دندان‌های فسیل‌شده نشان می‌دهند که مگالودون که در حدو 23 تا 2.6میلیون سال قبل در اکوسیستم‌های اقیانوسی زندگی می‌کرد، حداقل 3برابرِ لاک‌پشت‌های سفید امروزی و بزرگ‌ترین کوسه‌ای بوده که تاکنون در زمین زیسته است. این حیوان حتی تا 25متر رشد می‌کرده است. این کوسه آن‌قدر بزرگ بوده که می‌توانسته با چند گاز کوچک یک نهنگِ اوکرای امروزی را ببلعد.
19.تایتانوکوریس گِینزی
تایتانوکوریس گینزی فقط 0.6متر طول داشت اما یکی از بزرگ‌ترین شکارچیان دوران کامبرین بود. این بندپا در کفِ اقیانوس‌ها شنا می‌کرد و کفِ دریا را با دهانِ گرد و دندان‌هایش جارو می‌کرد. فسیل‌هایِ نیم‌میلیارد‌ساله‌ای که از این جانور در بریتیش کلمبیا پیدا شده نشان می‌دهد که سرِ کلاه-مانندِ این جانور به شکلی بدقواره از بدنش بزرگ‌تر بود و در حدود دو-سوم کلِ طولِ بدنِ آن را تشکیل می‌داد.
20.وِبستروپریون آرمسترانگی
وبستروپریون کرمِ قدرتمندِ دوران دِوونین و خویشاوندِ منقرض‌شده کرم‌های دریاییِ مدرن بود. این کرمِ گوشتخوار با طولی در حدود 2متر تمام کرم‌های قبل از خودش را کوتوله جلوه می‌دهد. این کرم آن‌قدر بزرگ بود که وقتی محققان در سال 2017 از روی فسیل‌های کانادایی آن را توصیف کردند، به سرعت به بزرگ‌ترین کرمِ آرواره‌دار دریایی در جهان تبدیل شد. نام این کرم برگرفته از نام گیتاریست گروه متال، الکس وبستر، از گروهِ کانیبال کورپس است.
21.دانکئوستئوس تِرِلی
دانک یک ماهیِ زرهی به اندازه یک اتوبوس بود که در دوره دوونین زندگی می‌کرد. وقتی محققان 150سال قبل در کلیولند استخوان جمجمه دانک را پیدا کردند، تخمین زدند که طول این جانور به 9متر می‌رسیده است. اما مطالعات بعدی که در سال 2023 انجام شد نشان داد که این جانور در حقیقت 4متر طول داشته اما فوق‌العاده درشت‌هیکل بوده است. آرواره‌های شبیه به تیغِ این جانور هر حیوانی که او می‌توانست هضم کند را قطعه‌قطعه می‌کرد.
22.نوتوسور
نوتوسور با طولِ بدنِ 7متر و آرواره‌هایی به طول 65سانتی‌متر بود. این شکارچیان با اندام‌های جلویی خودشان را در آب به جلو می‌بردند و با دندان‌های نیش‌مانندشان طعمه را می‌قاپیدند. نوتوسورها 245میلیون سال قبل در جاییکه امروز جنوب‌غرب چین شناخته می‌شود، زندگی می‌کردند.
23.دولیکوسور
این موجودات مارمولک‌های مار-مانند با عضوهای کوچکی بودند که از داخلِ آب طعمه را به داخلِ بدن‌شان می‌کشید. آن‌ها در دوران کرتاسه زندگی می‌کردند و فسیل‌های‌شان در اواسط قرن نوزدهم در انگلستان پیدا شد.
24.دیپلوکولِس مَگنی‌کورنِس
این جانوران به دلیل جمجمه‌های بومرنگ‌مانندشان از عجیب‌ترین مخلوقات دریایی هستند. محققان مطمئن نیستند که چرا این دوزیستان سرهایی تا این حد عجیب دارند، اما احتمالاً سرشان در شنا کردن به آن‌ها کمک می‌کرده است. این مخلوقات در حدود 275میلیون سال قبل در دوره پرمین زندگی می‌کردند. فسیل‌های آن‌ها در تگزاس پیدا شده است.
25.کرم‌های پینِس ساکن در صدف
این کرم‌ها از خشن‌ترین کرم‌های دریایی بودند که در عصر کامبرین می‌زیستند. آن‌ها 500میلیون سال قبل شکارچیان قدرتمندی بودند که با دهان‌هایی پر از دندان طعمه‌های‌شان را می‌بلعیدند. آن‌ها برای محافظت از خودشان در صدف زندگی می‌کردند. این حیوانات در صدف‌هایی شبیه به صدف‌های خرچنگ‌های گوشه‌نشین زندگی می‌کردند.
