فرادید نوشت؛ لاک‌پشت‌ها به‌خاطر سرعت آهسته، چهره‌های بامزه ولاک‌های زیبایشان شناخته شده اند. آن‌ها در تمام قاره‌ها به جز قطب جنوب، از جنوب آسیا تا کانادا پراکنده هستند و تقریباً ۳۵۶ گونه لاک پشت در جهان وجود دارد، از جمله ۴۹ گونه لاک پشت (یعنی لاک پشت‌هایی که در خشکی و همچنین آب زندگی می‌کنند و دارای پوسته‌های گردتر و گنبدی شکل هستند).
اگرچه بسیاری از گونه‌های لاک پشت شبیه به هم هستند، اما از نظر زیبایی و رفتار با هم تفاوت دارند. برخی پوسته‌های خاردار دارند در حالی که لاک‌های برخی دیگر صاف و نرم هستند. آن‌ها می‌توانند در آب شور یا آب شیرین و خشکی زندگی کنند. دراین مطلب ۱۸ گونه از جذاب‌ترین و زیباترین لاک پشت‌های جهان را معرفی می‌کنیم:
لاک پشت کلاه دار آفریقایی
پلاک پشت کلاه دار آفریقایی که لاک پشت مرداب نیز نامیده می‌شود، به داشتن لبخندی دائمی معروف است. اما گول رفتار دوستانه اش را نخورید: لاک‌پشت کلاه‌دار آفریقایی مردار خوار است و هنگام جستجوی غذا می‌تواند بسیار شرور باشد. این گونه حتی شاهد غرق شدن کبوتر‌ها و طعمه‌های نسبتاً بزرگ دیگر بوده و آن‌ها را برای تأمین غذا به اعماق برکه‌ها می‌کشاند.
لاک پشت کلاه دار آفریقایی در سراسر جنوب صحرای آفریقا و یمن دیده می‌شود. این لاک پشت به رفتاری غیرمعمولی مشهوراست به این صورت که گردنش را به طور کامل در پوسته خود نمی‌کند، بلکه در امتداد لبه‌ها قرار می‌دهد تا از لاکش محافظت کند.
لاک پشت ماتا ماتا
این لاک پشت به دلیل زیستگاهی که دارد از نهر‌های روان و آرام گرفته تا برکه‌های راکد و مرداب‌ها کاملاً استتار شده است. لاک پشت آمریکای جنوبی پوسته سختی شبیه به قفسه و سر و گردنی مانند برگ‌های ریخته شده دارد و این ویژگی‌های ظاهری به آن کمک می‌کند که به طرز ماهرانه و عجیبی با محیط اطراف خود ترکیب شود و آماده است تا هر ماهی را که از مسیرش عبور می‌کند، بمکد. پوزه بلند و نوک تیز لاک پشت ماتاماتا، آن را به غواصی ماهر تبدیل می‌کند که فقط برای نفس کشیدن آن را از آب بیرون می‌آورد.
لاک پشت گردن کوتاه شکم قرمز
به لاک پشت گردن کوتاه شکم قرمز به این لاک پشت لقب لاک پشت رنگی داده اند، زیرا در سنین پایین شکم و اطراف لاکش به طرز زیبایی با رنگ قرمز پوشانده شده است. این رنگ با افزایش سن به نارنجی یا زرد تغییر می‌کند و در فصل جفت گیری در نر‌ها پررنگ‌تر می‌شود. لاک پشت گردن کوتاه شکم قرمز که بومی مناطق گرمسیری استرالیا و گینه نو است، حدود ۱۰ اینچ طول دارد. رنگ آمیزی منحصر به فرد آن باعث محبوبیتش به عنوان یک حیوان خانگی می‌شود.
لاک پشت خاردار نرم کاسه
لاک‌پشت نرم خاردار یکی از بزرگترین لاک‌پشت‌های آب شیرین است که در آمریکای شمالی یافت می‌شود و ماده‌های آن تا ۱۹ اینچ طول دارند و آن را بیشتر شبیه اقوام دایناسور خود می‌کند. این لاک پشت‌ها که از کانادا تا مکزیک دیده می‌شوند می‌توانند ۵۰ سال زندگی کنند و تا ۸ تا ۱۰ سالگی به بلوغ جنسی نمی‌رسند.
لاک پشت گردن ماری در جزیره روتی
لاک‌پشت گردن ماری جزیره روتی یکی از گونه‌های لاک‌پشت‌های عجیب و غریب است که گردن کشیده‌ای دارد و دلیل نامگذاری اش به گردن ماری همین بوده است. متمایزترین ویژگی آن این است که می‌تواند بین هفت تا نه اینچ طول داشته باشد، تقریباً طول لاک آن نیمی از طول بدن آن را اشغال می‌کند. متأسفانه این گونه به شدت در معرض خطر انقراض است. محبوبیت آن در تجارت حیوانات خانگی منجر به کاهش جدی جمعیت آن‌ها در حیات وحش شده است. دو یا سه جمعیت باقیمانده در منطقه کوچکی از جزیره روت در اندونزی دیده شده‌اند و هنوز به‌طور غیرقانونی برای تجارت شکار می‌شوند.
لاک پشت پرتویی
لاک پشت پرتویی با پوسته گنبدی بلندش که دارای خطوط زردی است که از مرکز هر صفحه بیرون می‌زند، بسیار زیبا و تماشایی است و به خاطر نقش و نگار جذاب لاکش اینگونه نام گذاری شده است. این لاک پشت بومی ماداگاسکار است و می‌تواند به طول ۱۶ اینچ و وزن ۳۵ پوند برسد.
علاوه بر زیبایی ظاهری که دارد، لاک پشت پرتویی می‌تواند سال‌های طولانی زندگی کند. مسن‌ترین لاک پشت ثبت شده از این گونه «توئی مالیلا» است که حدود ۱۸۸ سال عمر کرد و طبق گزارش‌ها به دست کاپیتان جیمز کوک به خانواده سلطنتی تونگا هدیه داده شد. این لاک پشت به دلیل از دست دادن زیستگاه، شکار غیرقانونی برای تجارت حیوانات خانگی به شدت درمعرض خطر انقراض است.
لاک پشت چرمی
پشت چرمی (Dermochelys coriacea) نه تنها بزرگترین لاک‌پشت دریایی است، بلکه عمیق‌ترین غواصی را نیز در دریا دارد و دورترین فاصله‌ها را طی می‌کند. لاک آن با پوسته لاستیکی و گوشت روغنی پوشیده شده است و گمان می‌رود این ویژگی منحصر به فرد را از دوران دایناسور‌ها حفظ کرده باشد. پشت چرمی‌ها گونه سرسختی از لاک پشت‌ها هستند که می‌توانند کوسه‌ها و دیگر شکارچیان را دور بزنند. با این حال، مانند بسیاری از گونه‌های لاک‌پشت دریایی، این لاک‌پشت با انواع خطر از شکارگرفته تا آلودگی پلاستیکی رو به رو است و در حال حاضر در فهرست قرمز IUCN به عنوان آسیب‌پذیر در معرض خطر انقراض قرار گرفته است.
لاک پشت غول پیکر نرم کاسه کانتور
لاک‌پشت غول پیکر نرم کاسه کانتور (Pelochelys cantorii) به این دلیل که می‌تواند بیش از شش فوت طول داشته باشد، "غول" نامیده می‌شود. سر پهن و پوسته صاف آن به استتار آن در شن‌ها کمک می‌کند، به گونه‌ای که بی‌حرکت در کف رودخانه‌های آب شیرین منتظرطعمه می‌ماند. این لاک پشت فقط دو بار در روز برای نفس کشیدن ظاهر می‌شود. این لاک پشت عجیب به تازگی و در سال ۲۰۰۷ در کامبوج دوباره دیده شد. این یک گونه به شدت در معرض خطر انقراض است.
لاک پشت خاردار آفریقایی
این گونه از لاک پشت در امتداد پا‌های جلویی خود «خارهای» زیادی دارد. این لاک پشت که در امتداد لبه جنوبی کویر صحرا یافت می‌شود، سومین گونه بزرگ لاک پشت در جهان و بزرگترین لاک پشت سرزمین بومی خود است.). این لاک پشت‌ها در طول عمر ۵۰ تا ۱۵۰ ساله خود می‌توانند تا دو یا سه فوت رشد کنند. از آنجایی که آن‌ها به عنوان حیوانات خانگی بسیار محبوب هستند، اغلب از طبیعت حذف می‌شوند و در نتیجه در لیست در معرض خطر انقراض قرار می‌گیرند.
لاک پشت هندی
این لاک پشت دارای چین‌های پوستی زیادی است که وقتی در غلاف خود عقب می‌نشیند، اندام‌هایش را می‌پوشاند. به نظر می‌رسد که این لایه‌های پوست به محافظت از آن در برابر شکارچیان و همچنین زنده ماندنشان در هوای خشک کمک می‌کنند این لاک پشت به عنوان یک همه چیزخوار، هر چیزی از قورباغه و ماهی گرفته تا گل و میوه را می‌خورد و در حالی که زندگی در جویبار‌ها و حوضچه‌ها را ترجیح می‌دهد، می‌تواند با نقب زدن و ماندن در چاله‌های آبی، خشکسالی را تحمل کند.
لاک پشت گاز تمساحی
این گونه دیدنی از لاک پشت‌ها با وزن ۱۵۰ پوند یا بیشتر می‌تواند بزرگترین لاک پشت آب شیرین در جهان بر اساس وزن باشد. لاک پشت گاز تمساحی در جنوب شرقی ایالات متحده یافت می‌شود و به خاطر ظاهری شبیه به تمساح و تکنیک شکار به سبک کمین کردن اینگونه نامگذاری شده است. دهان آن پنهان است و زائده‌ای کرم مانند در نوک زبانش دارد تا ماهی ها، مارها، پرندگان آبزی و دیگر لاک پشت‌ها را جذب کند.
لاک پشت سر بزرگ
لاک پشت سر بزرگ نسبت به جثه‌اش سر بسیار بزرگی دارد که نمی‌تواند برای محافظت آن را در لاک خود جمع کند، اما با آرواره‌های قدرتمند خود این مشکل را جبران می‌کند. این لاک پشت از آرواره‌های خود - و همچنین دم نسبتا بلند خود - برای بالا رفتن از درختان و بوته‌ها استفاده می‌کند. این گونه در جنوب چین و در سراسر آسیای جنوب شرقی وجود دارد، جایی که گاهی اوقات برای غذا صید می‌شوند. شکار شدن برای بازار‌های مواد غذایی و تجارت حیوانات خانگی باعث شده است که لاک پشت سر بزرگ به شدت در معرض خطر انقراض قرار گیرد.
لاک پشت نقشه‌ای زرد
لاک‌پشت نقشه‌ای زرد یکی از چندین گونه لاک‌پشت نقشه‌ای است که به دلیل نشانه‌های نقشه مانند روی لاکش به این نام خوانده می‌شود. لاک‌پشت‌های نقشه‌ای برآمدگی‌هایی دارند که در امتداد پشت پوسته‌هایشان قرار دارند. این گونه گستره بسیار کمی دارد - فقط در رودخانه پاسکاگولا می‌سی سی پی و شاخه‌های آن قرار دارد. محدوديت زيستگاه به همراه نرخ تولید مثل پایین (به دلیل مزاحمت انسان و شکار کلاغ)، باعث شده است که این گونه در برابر انقراض آسیب پذیر شود.
لاک پشت گالاپاگوس
لا لاک پشت غول پیکر گالاپاگوس (Chelonoidis nigra) یکی از شناخته شده‌ترین گونه‌های لاک پشت و بزرگترین گونه زنده لاک پشت جهان است که گاهی بیش از ۱۰۰ سال در طبیعت زندگی می‌کند. بزرگترین لاک پشت‌های گالاپاگوس ثبت شده بیش از شش فوت طول و ۸۸۰ پوند وزن داشتند. این گونه بومی جزایر گالاپاگوس است و زیرگونه‌های آن در هفت جزیره از مجمع الجزایر یافت می‌شود. شکار، از بین رفتن زیستگاه و معرفی گونه‌های غیربومی باعث کاهش شدید تعداد آن‌ها شده است.
لاک پشت دریایی پوزه عقابی
لاک پشت دریایی پوزه عقابی (Eretmochelys imbricata) در سراسر اقیانوس آرام، اطلس و اقیانوس هند پيدا می‌شود. نام خود را از نوک تیز انتهای فک فوقانی خود گرفته است که شبیه منقار عقاب است که به او کمک می‌کند غذا را از شکاف‌های صخره‌های مرجانی بیرون بیاورد. علیرغم اینکه لاک پشت دریایی پوزه عقابی به شدت در خطر انقراض است، تخم‌های آن هنوز به‌طور گسترده برای غذا جمع‌آوری می‌شوند، و خود لاک‌پشت‌ها نیز برای گوشت و پوسته‌های رنگارنگ زیبایشان که اغلب از آن‌ها جواهرات و زیورآلات درست می‌کنند، صید می‌شوند.
لاک پشت گاوآهن
لاک پشت گاوآهن (Astrochelys yniphora)، به خاطر لاکش که دارای پوسته گنبدی زیبا به رنگ زرد طلایی با حلقه‌هایی منظم به شدت مورد توجه است. در واقع آنقدر زیباست که به جذب شکارچیان غیرمجاز معروف است.
در مارس ۲۰۱۳، قاچاقچیان در حالی که یک کیف حاوی ۵۴ عدد از آن‌ها را حمل می‌کردند در فرودگاهی در بانکوک دستگیر شدند. این لاک پشت بومی ماداگاسکار به شدت در معرض خطر انقراض است و کمتر از ۶۰۰ لاک پشت در حیات وحش از این گونه باقی مانده که آن هم در حال کاهش است. این لاک پشت یکی از کمیاب‌ترین لاک پشت‌های جهان است که پیش بینی می‌شود ظرف دو دهه آینده منقرض شود.
لاک پشت دماغ خوکی
لاک پشت دماغ خوکی (Carettochelys insculpta) نه تنها به دلیل پوزه اش، بلکه به این دلیل که تنها لاک پشت آب شیرین با باله‌هایی مانند لاک پشت‌های دریایی است منحصر به فرد است. این لاک پشت در نهرها، تالاب‌ها و رودخانه‌ها در قلمرو شمالی استرالیا و در گینه نو یافت می‌شود. متأسفانه، این گونه در دهه‌های اخیر حدود ۵۰ درصد کاهش جمعیت را تجربه کرده است که عمدتاً به دلیل تجارت حیوانات خانگی است. این گونه به دلیل ویژگی‌های سرزمینی خود و سطوح بالای پرخاشگری در زمان اسارت شناخته شده است، بنابراین پرورش لاک پشت دماغ خوکی در اسارت انجام نمی‌شود.
لاک پشت پلنگی
لاک‌پشت پلنگی (Stigmochelys pardalis) به‌خاطر پوسته خال‌دار جذابش شناخته شده است. این لاک پشت که در ساوانای شرقی و جنوب آفریقا یافت می‌شود، روز‌های خود را با چرای علف‌ها و ساکولنت‌ها* می‌گذراند. لاک پشت پلنگی علیرغم ظاهر سنگینش، سریع است و حتی می‌تواند از ارتفاعات بالا برود. ناخن‌های آن چسبندگی محکمی روی سطوح محکم و هموار مانند چوب و سنگ خشن ايجاد می‌کند.
****
*ساکولنت (Succulent plant) به هر گیاهی که دارای اندام‌های گوشتی، سفت و ذخیره کننده‌ی آب است، گفته می‌شود. ساکولنت‌ها آب را در برگها، ساقه‌ها و ریشه‌های خود ذخیره می‌کنند. این گیاهان خود را با شرایط آب و هوایی خشک و لم یزرع در سرتاسر جهان، از آفریقا تا صحرای آمریکا، وفق داده‌اند.
