راهنماتو- محققان برنامه‌ای را برای ترجمه زبانی باستانی، که فهم آن بسیار دشوار است، توسعه داده‌اند که به آن‌ها کمک می‌کند به صورتِ خودکار و صحیح واژه‌های خطِ میخی را به انگلیسی برگردانند.
به گزارش راهنماتو، متخصصانِ آشورشناسی ـ که متخصصینِ باستان‌شناسی، تاریخ، فرهنگ و مطالعاتِ زبان‌شناسی آشوری و مابقی بین‌النهرینِ باستان (عراق) هستند ـ سال‌ها طاقت‌فرسا تلاش کرده‌اند تا متونِ آکِدی نوشته‌شده به خطِ میخی را، که یکی از قدیمی‌ترین اشکالِ نوشتار است، درک کنند.
خطِ میخی، خطوطی «گُوه‌شکل» هستند، زیرا در زمان‌های قدیم مردم از قلم‌نی برای حکاکی حروف روی الواح گلی استفاده می‌کردند.
اما اکنون محققان در دانشگاه‌های تل‌آویو و آریل، یک مدلِ هوش مصنوعی را توسعه داده‌اند تا این متون را بی‌زحمت ترجمه کنند. این برنامه هوش مصنوعی می‌تواند به صورتِ خودکار متون نوشتاریِ آکِدی را به انگلیسی ترجمه کند.
آشوری‌های باستان که بودند؟
سرزمینِ آشور که به نامِ خدای آشور (عالی‌رتبه‌ترین خدای آشوری در معبد پانتئون) نام‌گذاری شده است، در دشتِ بین‌النهرین قرار داشت. صدها هزار لوح گلی به‌جای مانده از بین‌النهرین که به خطِ میخی نوشته شده و قدمت آن به 3400سال قبل‌ازمیلاد بازمی‌گردد توسطِ باستان‌شناسان پیدا شده است و تعداد این الواح بسیار بیش‌تر از تعداد کارشناسانی است که می‌توانند خطِ میخی را ترجمه کنند.
اکنون پژوهشگران مقاله‌ای را با عنوانِ «ترجمه آکدی به انگلیسی با ترجمه عصبِ ماشینی» در نشریه PNAS Nexus منتشر کرده‌اند که خبر از ترجمه خودکار این متون می‌دهد.
کارشناسان دو نسخه از یادگیری ماشینی را آموزش داده‌اند ـ یکی آکِدی را از بازنمایی‌های نشانه‌های میخی به زبانِ لاتین ترجمه می‌کند و دیگری آن را از بازنمایی‌های یونیکدِ علائمِ میخی ترجمه می‌کند. نخستین نسخه، که از نویسه‌گردانی لاتین استفاده کرده است، نتایج رضایت‌بخش‌تری را در این مطالعه به دست آورد و در بهترین ارزیابی دوزبانه تحتِ مطالعه 4 (BLEU4)، که آزمونی است که سطح مطابقت ترجمه ماشینی و انسانی را ارزیابی می‌کند، امتیاز 37.47 به دست آورد. معنایش این است که این مدل می‌تواند ترجمه‌هایی را تولید کند که با ترجمه‌هایی که ماشین‌های ترجمه از دو متنِ مدرن ارائه می‌دهند، هم‌تراز باشد.
این برنامه در ترجمه جملاتی با 118کاراکتر یا کم‌تر بسیار مؤثر است. در برخی موارد، این برنامه «توهم‌آمیز» عمل می‌کند که یعنی جملاتی را تولید می‌کند که به لحاظِ نحوی درست هستند اما دقیق نیستند. این تکنولوژی جدید قابلیتِ ایجاد انقلابی در مطالعه تاریخ باستان را به واسطه دسترس‌پذیرتر کردنِ این مطالعات و افزایشِ قابلیتِ دسترسی به آن توسطِ مخاطبان گسترده‌تر را دارد. این تیم تحقیقاتی در سال 2020 نیز مدلی از هوش مصنوعی موسوم به «موتورِ بابلی» را ساختند. اما مدلی که اکنون توسعه داده‌اند به مراتب بهتر و نسخه‌ای اصلاح‌شده‌تر از مدل قبلی است.
آشوری‌ها قومی بودند که بخش‌های شمالی ناحیه که اکنون اسراییلی‌ها در آن مستقر هستند را در سال 721قبل‌ازمیلاد به تصرف خود درآوردند و ده‌قبیله را تسخیر کردند. این یهودیانِ درتبعید با آشوری‌ها هم‌زیستی داشتند و هر دو از خطِ میخی استفاده می‌کردند.
