فرادید نوشت؛ گنجینۀ هوکسن (Hoxne) بزرگترین گنج طلا و نقره است که تا به حال در انگلستان کشف شده؛ اما نحوۀ کشف آن بسیار اتفاقی و عجیب بوده است.
وقتی اریک لاوس (Eric Lawes) در ۱۶ نوامبر سال ۱۹۹۲ شروع به حفر زمین در مزرعه‌ای در روستای هوکسن در منطقۀ سافولک انگلستان کرد، اصلا به دنبال یافتن گنج نبود. او داشت با یک دستگاه فلزیاب به دنبال چکشی می‌گشت که مدتی قبل در این مزرعه گم کرده بود؛ اما وقتی آژیر قوی فلزیاب به صدا درآمد و اریک مشغول حفر زمین شد، خیلی زود به یک گنج واقعی رسید!
(بخشی از محتویات گنجینه شامل قاشق‌ها، سکه‌ها و زیورآلات)
بعد از جستجوی تودۀ خاک، باستان‌شناسان حدود ۲۷ کیلوگرم اشیاء طلایی و نقره‌ای را از آن بیرون کشیدند؛ مجموعه‌ای حیرت‌انگیز که شامل بیش از ۱۵ هزار سکّه، ده‌ها قاشق نقره‌ای و ۲۰۰ شیء طلایی مختلف می‌شد.
(سکه‌های طلا و نقره در گنجینۀ هوکسن)
گنجینۀ هوکسن بزرگترین گنجینۀ طلا بود که تا آن زمان در بریتانیا یافت شده بود. راشل ویلکینسون، متصدی مجموعه‌های رومی-بریتانیایی در موزۀ بریتانیا می‌گوید شیوۀ کشف این گنجینه بسیار منحصر به فرد بوده است و ارزش آن نیز فراتر از حد تصور است.
در طی بیش از سی سالی که از کشف این گنجینه می‌گذرد، محققان زیادی به مطالعه و بررسی آن پرداخته‌اند تا چیزهای بیشتری دربارۀ یکی از پرآشوب‌ترین دوره‌های تاریخ بریتانیا بیاموزند؛ دوره‌ای که در آن بریتانیا از قلمرو امپراطوری روم جدا شد.
(یک مجسمۀ کوچک نقره‌ای در میان اشیاء گنجینه)
در ابتدای قرن پنجم میلادی، امپراطوری روم در معرض زوال قرار گرفته بود. گوت‌ها در نبردهای متعددی رومی‌ها را شکست دادند. ویزیگوت‌ها نیز در سال ۱۴۱۰ رم را غارت کردند. در همین حال رومی‌های ساکن بریتانیا نیز مجبور بودند با مهاجمانی از اسکاتلند و ایرلند مبارزه کنند، آن هم در حالی که دیگر از پشتیبانی سربازان رم برخوردار نبودند.
در همین دوره یعنی بین سال‌های ۱۴۱۰ تا ۱۴۵۰ بود که دفن کردن گنجینه‌ها به اوج رسید. شهروندان رومی-بریتانیایی که دیگر پشتیبانی امپراطوری را پشت سرشان نداشتند، از ترس هجوم ساکسون‌ها، آنگل‌ها، پیکت‌ها و سایر اقوام مهاجم، با ارزش‌ترین داشته‌هایشان را در زیر زمین دفن می‌کردند.
(النگوهای طلایی)
از آنجایی که بقایایی از هیچ گیاه یا جانوری در گنجینۀ هوکسن پیدا نشده است، تعیین قدمت آن با آزمایش رادیو کربن ممکن نیست اما سکه‌های موجود در این گنجینه می‌توانند برای تعیین قدمت آن به کار بیایند. بر همین اساس باستان‌شناسان فکر می‌کنند این گنجینه در حدود سال ۴۰۸ یا ۴۰۹ میلادی دفن شده باشد.
اما ارزش اصلی گنجینۀ هوکسن در این است که فقط شامل سکه نیست بلکه مجسمه‌ها و اشیاء تزئینی بسیار متنوع دیگری نیز در آن به چشم می‌خورد. به همین خاطر باستان‌شناسان فکر می‌کنند این مجموعه نه با عجله بلکه با دقت و تامل توسط یک خانوادۀ ثروتمند دفن شده است.
(تمثال یک ببر که ظاهرا دستۀ یک ظرف بزرگ بوده است)
بعضی از اشیاء این مجموعه ظاهرا برای آن خانواده ارزشی معنوی داشته‌اند. مثلا قاشق‌های نقره‌ای که بعضی از آن‌ها کاملا فرسوده هم بوده‌اند احتمالا بیشتر نوعی یادگاری ارزشمند برای صاحبان گنجینه بوده‌اند.
از این‌جهت این گنجینه آینه‌ای از زندگی و احساسات رومی‌های بریتانیا است که در دوره‌ای پر آشوب زندگی می‌کردند؛ بر روی یکی از دستبندهای طلایی یافت شده در این گنجینه این جمله حک شده است: «با شادی از این استفاده کن بانو جولیان».
