فرادید نوشت؛ رایدار مارستاین، طبیعتگرد و علاقمند به باستانشناسی، تابستان گذشته در دریاچۀ تسه، تلههای باستانی ماهیگیری را کشف کرد.
کوهنوردی در ساحل آرام دریاچهای در نروژ ایستاده بود و در هوای تروتازهی کوهستان نفس میکشید. همانطور که خط ساحلی را موشکافانه نگاه میکرد، چیزی نظرش را جلب کرد. او متوجه یک سری تیرک چوبی شد که در بستر خشک دریاچه فرو رفته بودند. این در واقع یک تلۀ ماهی با قدمت حیرتانگیز ۷۰۰۰ ساله بود.
(یک زیستشناس مکان تیرکهای قدیمی را با چوبهایی بلند نشانهگذاری کرده است)
این تلههای ماهیگیری از تیرکهای چوبی تیز و فرورفته در بستر دریاچه ساخته شده بودند و در قسمت کمژرفای آب قرار داشتند. ماهیها در مرکز این تلههای چوبی گیر میافتادند و ماهیگیران باستانی میتوانستند برای بیرون کشیدن صید به داخل آب بروند یا از داخل قایق، صید را با تور بالا بکشند. تصویری که در ادامه میبینید، شکل احتمالی تلهها را نشان میدهد.
اما سطوح رو به افزایش آب دریاچه پیش از این که باستانشناسان بتوانند تلههای عصر سنگ را حفاری کنند، موجب به زیرآب رفتن دوباره آنها شد. سطوح آب دریاچۀ تسه (در حدود ۱۸۰ مایلی شمالغرب اسلو) به صورت فصلی در نوسان است، یعنی اوایل تابستان آب رودخانه کم میشود چون از آن برای تولید برق استفاده میشود و با آب شدن برفهای مجاور در اثر گرمای تابستان، دوباره حجم آب آن زیاد میشود.
اکسل میاروم، باستانشناس مسئول این کاوش گفته است: «تیرکها در قسمت انتهایی نوکتیز هستند و پیداست با اعمال زور درون بستر دریا فرو رفتهاند چون انتهای نوکتیز تلهها اندکی آسیب دیده است.»
علاوه بر این تیرکها، بقایایی از مواد میانی آنها نیز پیدا شد که وجودشان این ساختار را محکم کرده و جلوی فرار ماهیها را میگرفته است.
میاروم میگوید: «ما قبلا هم اطمینان داشتیم که در این مکان با تله ماهیگیری سروکار داریم، اما حالا دیگر یقین پیدا کردیم. این یافته ما را به مردمان عصر سنگ بسیار نزدیک میکند.»
شکارچیان باستانی که این تلههای ماهیگیری را ساخته و از آنها استفاده میکردند احتمالاً گوزنهای شمالی را هم در کوهستانها دنبال میکردند. میاروم در اینباره میگوید: «شکار گوزن شمالی با تیر و کمان گرچه نام و آوازۀ بیشتری به دنبال داشته، غیرقابلپیشبینی هم بوده؛ در حالیکه ماهیگیری امن و قابلپیشبینی بوده است. این ماهی نبوده که این مردم را به کوهستانها کشانده، اما وجود ماهی امکان سکونت در این مکان و رفتن به شکار گوزن شمالی را برای این مردم فراهم کرده است».
کاوشهای پیشین پیرامون دریاچهی تسه منجر به کشف ویرانههای سکونتگاههای عصر سنگ شده بود. اگرچه تلههای ماهیگیری بار دیگر به زیر آب رفتند، باستانشناسان همچنان مطالعاتشان را دربارهی تیرکهای چوبی ادامه خواهند داد تا بدانند این تیرکها دقیقا کی ساخته شدند و تا چه حد از آنها استفاده میشده است.