راهنماتو- باستان‌شناسان در قزاقستان دو شیء زینتی طلایی را در یک مقبره 1500ساله کشف کردند که اولین تصاویر شناخته‌شده از خان بزرگ یا «خاقانِ» گوک‌ترک‌ها است. گوک‌ترک‌ها مردمان ترک‌زبان عشایری بودند که با هم هم‌پیمان شده و این ناحیه را به مدت سه قرن تحت اشغال خود داشتند.
به گزارش راهنماتو، زین‌الله ساماشف، باستان‌شناس موسسه باستان‌شناسی قزاقزستان که هدایت این کاوش‌ها را برعهده داشته است، می‌گوید: «پلاک‌های طلایی مجلل حاکم تاج‌گذاری‌شده را نشان می‌دهند که با شکوه و جلال پادشاهی و حالتی مقدس‌گونه روی تخت نشسته و توسط ملازمان احاطه شده است.»
این یافته‌ها از محوطه باستانی الکه‌سازی در نزدیکی مرز شرقی قزاقستان با چین، مغولستان و سیبری روسیه پیدا شده است. باستان‌شناسان از سال 2016 در این ناحیه در حال کاوش بوده‌اند.
مقبره قرن ششمی گوک‌ترک حاوی بقایای یک مرد نجیب‌زاده، احتمالا یک «تگین» -شاهزاده به زبان ترکی قدیم ـ است که مقبره‌اش تا قرن هفتم به «مجموعه یادبود مذهبی» تبدیل شده بود که زیارتش می‌کردند.
ساماشف گمان می‌کند که این شاهزاده احتمالا به قبیله خاقان‌های آشینا تعلق داشته است. خاقان به معنای حاکم و ریشه کلمه خان است. قوم آشینا بین قرن‌های پنجم و هشتم دو ایالت ترک را در استپ‌های اوراسیای مرکزی تأسیس کردند و در آنجا حکومت می‌کردند تا اینکه یک گروه ترک دیگر که بعدها اویغور شدند، آن‌ها را فتح کردند.
پلاک‌های طلایی
دو پلاک طلا در اتاقک مرکزی مقبره، جاییکه که شاهزاده در آن سوزانده شده بود، پیدا شدند. یکی از پلاک‌ها به خاطر آتش ناشی از سوزاندن جسد به شدت آسیب دیده است.
پلاک‌ها عرضی برابر با 3.7سانتی‌متر دارند و هر دو شکلی از قلاب کمربند هستند که احتمالا دو سر کمربند از یک سوراخ عبور می‌کرده و پلاک‌ها از کمر آویزان می‌شدند. ساماشف می‌گوید، این قلاب‌ها احتمالا نماد قدرت در جوامع ترک بودند و احتمالا نشان می‌دادند که فردی که آن‌ها را پوشیده صاحب موقعیت اجتماعی برتر است.
در مرکز هر دو پلاک خاقان تصویر شده که تاجی تزئینی روی سر دارد و روی تختی که دو اسب را نمایش می‌دهند، نشسته است. در دو طرف او دو خدمتکار زانو زده‌اند و دارند از بشقاب و کاسه به او غذا تعارف می‌کنند.
ساماشف می‌گوید، این‌ها نخستین بازنمایی‌های تأیید‌شده از خاقان مردمان گوک‌ترک است و احتمالا خود خان بزرگ را نمایش می‌دهد.
گوک‌ترک‌ها یا «ترک‌های سماوی» آسیای مرکزی احتمالا از یک گروه قومی تحت حاکمیت شیونگنو ناشی شده‌اند که از حدود قرن دوم ق. تا قرن اول میلادی بر استپ‌های اوراسیای شرقی حکومت می‌کرد.
بسیاری از ترک‌های امروزی از نوادگان مردمی هستند که بخشی از خاقانات ترکان غربی بودند که بعد از جنگ‌های داخلی در اواخر قرن ششم میان گوک‌ترک‌ها و خاقانات خزر ـ جانشین‌های خاقانات ترک غرب ـ شکل گرفت و تا قرن دهم به عنوان یکی از متحدان امپراتوری بیزانس باقی ماند.
سرهان چینار، باستان‌شناس دانشگاه آنکارا، می‌گوید: «این مقبره احتمالا مکانی اجتماعی و فرهنگی برای مردمی بوده که تگین و باورهای گوک‌ترک را ستایش می‌کردند.»
ساماشف می‌گوید که این مجموعه از سنگ و خاک ساخته شده و در حدود 90متر درازا و 50متر پهنا با دو بخش دارد که هر یک با دیوار صحن محصور شده‌اند.
یک بخش معبد اصلی مربعی‌شکل است که شامل اتاقک مقبره مرکزی می‌شود. یک هزارتو برای زائران در درون آن ساخته شده است. اتاق مرکزی هزارتو یک مجسمه سنگی دارد که اکنون شکسته و بدون سر است. گمان می‌رود که این مجسمه نمادی از ساکن مقبره است.
صدها اشیاء دیگر در این محوطه پیدا شده است. علاوه بر پلاک‌های طلایی، باستان‌شناسان اشیائی نقره‌ای، آهنی و مفرغی، سلاح، بقایای ابزار مرتبط با اسب و یک طلسم ساخته شده از سنگ کریستالی را نیز در این مقبره پیدا کرده‌اند.
