راهنماتو- از زمانیکه زندگی روی زمین وجود داشته است، مسائل مرتبط با حفظ سلامتی و درمان بیماریها نیز وجود داشته است. امروز اقدام بسیاری از ما در وقت بیماری تماس با یک پزشک و وقت گرفتن از اوست. بعد از معاینه با یک تکه کاغذ حاوی تجویزهای دکتر از مطب خارج میشویم تا داروهایی را تهیه کنیم که پایه صنعتی دارند.
به گزارش راهنماتو، شیوههای مرسوم مراقبتهای پزشکی امروزه مبتنی بر پزشکی آلوپاتی یا علاج به ضد است. پیشفرض این نوع پزشکی استفاده از «ضدها» برای درمان جسم است. متخصصان این حوزه، به جای آنکه علت بیماری را درمان کنند، مشکل پیش آمده را از طریق سرکوب علائم برطرف میکنند. مثلا اگر بیمار آب احتباس میکند، به او مدرر میدهند تا بیشتر ادرار کند. به طور مشابه، اگر فردی دچار سرفههای شدید باشد، به او داروی سرکوب سرفه میدهند.
نبرد بین درمانهای باستانی و پزشکی مدرن
در اوایل دهه 1800 بود که دانشمندان یاد گرفتند مواد تشکیلدهنده فعال داروهای گیاهی را استخراج کنند. آنها همچنین کشف کردند چگونه فرمولهایی از منابع غیرآلی بسازند که بتواند کارامدی درمانهای طبیعی سنتی را تقلید کند. این «داروها»، برخلاف نمونههای طبیعی، میتوانست صاحب امتیاز شود و سود کسب کند.
خیلی طول نکشید که با تأسیس انجمن پزشکی آمریکا (ام.ام.ای)، پزشکی غربی آلوپاتی جایگاهی قوی در جامعه پیدا کرد. پزشکان، با همکاری داروسازان، شروع به تجویز «داروهای نسخهای» به بیماران کردند.
تا سال 1904، اعضای این گروههای نخبه که قدرتشان هم رو به افزایش بود، مانند دادگاههای تفتیش عقاید، به صورت سیستمی شروع به حمله به پزشکانی کردند که همچنان در روشهای درمانیشان از طب سنتی و غیرتهاجمی یا «فاقد دارو» نیز استفاده میکردند. این پزشکان اغلب تقبیح میشدند و از آنها به عنوان شیاد، شارلاتان و تقلبی یاد میشد یا به دلایل متعدد زندانی میشدند. درنهایت، زندگی آنها کاملا نابود میشد.
دیدگاه ما نسبت به روشهای درمانی سنتی نسبت به کسانی که در دهههای 1800 و 1900 زندگی میکردند، دچار چرخشی چشمگیر شده است. بسیاری امروز درمانهای جایگزین را به دیده تردید مینگرند. تعلل ما برای پذیرش شیوههای سنتی ناشی از این حقیقت است که طی 100سال گذشته فقط یک صدا شنیدهایم، آن هم صدای ای.ام.ای.
این انجمن از طریق تاتکتیکهای بازاریابی، ذهن مخاطبان را به نحوی شستشو داده تا باور کنند روشهای سنتی درمان تأثیر یا قدرت اندکی دارند. اما روشهای درمانی سنتی، هزاران سال استفاده میشدند. ما همگی شاهدان کارامدی این داروها هستیم زیرا گونهمان تا همین امروز بقا یافته است. با راهنماتو همراه باشید تا چند رویکرد باستانی به پزشکی و درمان را با شما در میان بگذاریم:
رویکرد درمانی مصر باستان
شهرت پزشکان مصری در سراسر جهان باستان شناخته شده بود. درک ما درباره چرایی بیمار شدن از عهد باستان تا امروز تغییر کرده است. ما دیگر باور نداریم بیماری ناشی از ارواح شیطانی است، با این حال، هنوز بسیاری از متخصصان پزشکی، مانند اطبای طب جایگزین، متوجه شدهاند که نیاز است بدن پاکسازی شود تا اخلاق منفی برای به دست آوردن مجدد سلامتی از بدن حذف شود.
اطبای مصری، برخلاف همتایان غربی مدرنشان، از اهمیت رژیم غذایی سالم آگاه بودند. علاوه بر آنکه از غذاهای درمانی استفاده میکردند، درک وسیعی از داروهای گیاهی و تکنیکهای تلفیقی مانند ماساژ یا رنگدرمانی داشتند. در متون پاپیروسی آمده که آنها درمانهایی برای بیماریهای استخوان، دندان یا درمان خون، سرگیجه، زخم معده، قلب، ریهها، مجاری ادراری، تورم مفاصل و مواردی از این دست داشتند.
هدف از درمان درمان «کلی» فرد بود نه درمان بیماری. مردان شفابخش یا شمن مجموعهای از خدمات مشابه با پزشکان اولیه مصری ارائه میکردند. این شفادهندگان بیماری را تشخیص میدادند. گزارش شده آنها میتوانستند داخل بدن بیمار و بیماری او را ببینند. ارزیابی آنها نهتنها سلامتی جسمی بیمار بلکه سلامتی ذهنی و روحی او را نیز بررسی میکرد.
در این جوامع از تونیکهای گیاهی، شستشوها، ماساژها و حتی رایحه درمانی استفاده میشد. درمانهایی مانند تعریق، آنطور که در سوناهای امروزی میبینیم، کاربرد داشتند. امروز ما ارزش عرق کردن را میدانیم. عرق کردن به بدن کمک میکند تا از شر عناصر سمی خلاص شود و باعث تقویت سیستم ایمنی میشود. وان آب داغ نیز به کار گرفته میشد. حمام کردن سیستم عصبی را آرام میکند و میتواند گردش خون را تحریک کند. این روش همچنین باعث تخفیف درد در بدن میشود.
پزشکی معاصر اخیرا درباره اثرگذاری استرس روی اشکال مختلف بیماری تحقیق میکند. پزشکان اولیه نیز تشخیص داده بودند افکار و احساسات روی سلامتی ما اثر دارند. آنها مجموعه متنوعی از روشهای درمانی معنوی را برای کاهش دادن آشفتگیهای روحی در زندگی بیمارشان به خدمت میگرفتند. این اشکال درمانی در شکل دعا کردن، طبلزنی، ریتمخوانی، مدیتیشن و هدایت تمرکز به کار گرفته میشد.
داروهای گیاهی و گیاهان دارویی در عهد باستان
هنر درمان به روزگاران بسیار قدیم باز میگردد. گیاهان پزشکی، به عنوان ابزار درمانی، در تاریخ باستانشناسی آمدهاند. در سال 1960، رالف سولکی، باستانشناس، و تیم کاوش او در غاری در شمال شرقی عراق، یک نئاندرتال بین سنین 35 تا 45سال کشف کردند. بدن این مرد نئاندرتال 15متر با دهانه غار شنیدار فاصله داشت. شواهد نشان میدهد که این مرد به عمد دفن شده است. او در یک قبر کمعمق دفن شده بود و بدنش در حالت جنینی روی زمین قرار گرفته بود. در زیر بدن او بستری از دماسبیان چوبی بههمبافته گذاشته شده بود.
بدن او را گرد انواعی از گلهای شفابخش از جمله بومادران، گل ذرت، سنبل انگور و ...که گیاهدرمانگران امروزی نیز تجویز میکنند، احاطه کرده بود. مشخص شده که این گیاهان دارای قدرت درمانی هستند که شامل دیورتیک، قابض و محرک و خواص ضدالتهابی میشود.
گردههایی که در این محوطه پیدا شدهاند مدارکی از قدمت طب گیاهی هستند. اگر این مرد یک پزشک ابتدایی بوده باشد، که شواهد از این قضیه حکایت دارند، دانش و استفاده از گیاهان به دلیل خاصیتهای درمانیشان باید خیلی قدیمیتر از تاریخ دفن او که به 60000سال قبل نسبت داده شده است، باز گردد.
پزشکی گیاهی تنها درمان جایگزینی نیست که برایش مدارک باستانشناسی کشف شده است. در سال 1991 کوهپیمایانی که در مسیر پیادهروی اوتزتال در آلپ حرکت میکردند، جسد مومیاییشده مردی را در درون یخها پیدا کردند. آزمایشها نشان داد که این مرد، به نام مرد یخی اوتزی، در حدود 5000سال قبل زندگی میکرده است.
یکی از نکات جالب درباره اوتزی وجود خالکوبیهایی روی بدن اوست که به صورت خطوط و صلیبهای گروهی دیده میشوند. خالکوبیها به رنگ آبی تیره هستند و گمان میرود که با استفاده از دودهای که احتمالا از شومینه برداشته شده، حک شدهاند.
بیش از 50 خالکوبی روی بدن اوتزی پیدا شده که اکثریتشان خطوطی هستند که به صورت گروهها 1، 2، 3، 4 و حتی 7تایی به صورت موازی در طول بدنش ترسیم شدهاند. معایناتی که توسط سه انجمن طب سوزنی انجام شده نشان میدهد که بسیاری از خطوطی که روی بدن اوتزی تتو شدهاند همان مکانهایی هستند که در طب سنتی چین محل فرو کردن سوزنهای طب سنتی بوده است. خالکوبیهای به شکل صلیب که روی قوزک پای چپ او پیدا شدهاند با نقاط راهانداز درد در طب سوزنی متناظرند.
امروزه سوزندرمانی، با فعال کردن نقاط خاصی که در امتداد مجراهایی به اسم مریدیان وجود دارند، باعث تخفیف درد میشود. در میان بیشمار خالکوبیای که روی بدن اوتزی قرار دارد، 15تا روی خط فرضی مثانه قرار گرفته است. این خط فرضی برای تخفیف درد کمر فعال میشد. خالکوبیهایی با الگوی صلیب که روی قوزک چپ او ترسیم شدهاند، در متون طب سوزنی «نقاط اصلی برای کمر درد» توصیف شدهاند. معاینه فیزیکی بدن اوتزی نشان داد که او از درد شدید زانو، کمر و ران و قوزک رنج میبرده و یک ناهنجاری در ناحیه شکم داشته است.
تکنیکهای بومی در شفای باستانی
اینها فقط چندتایی مثال از تکنیکهای درمانی باستانی و بومی بودند. فهرست روشهایی که باستانیان برای درمان خودشان استفاده میکردند میتواند از این موارد طولانیتر شود.
میتوان درک کرد چرا بعضی افراد امروز در پذیرش مفهوم روشهای طب باستانی تعلل میکند. به ما یاد داده شده که روشهایی که پدران و پدرانِ پدرانمان استفاده میکردند، بد، ناکارامد و مضر بوده است. بسیاری این روشها را ابتدایی، قدیمی و از مد افتاده میدانند. اما بهتر است بدانید که پزشکی مدرن غربی که مبتنی بر آلوپاتی است فقط 150سال عمر دارد.
هدف از پزشکی آلوپاتی تخفیف علائم بیماری است نه شفای بدن. تمرکز طب سنتی باستانی، یعنی کاری که اجداد ما میکردند، شفای بدن است. ما از مدارک تاریخی میدانیم که گیاهان، سوزندرمانی، مراسم، دعاها، مدیتیشنها و ماساژها هزاران سال برای درمان استفاده میشدند. شاید بهتر باشد که امروز با نگاهی متفاوت به طب سنتی نگاه کنیم.
*نویسنده: دکتر ریتا لوییس