موشک‌های عمودپرتاب مجموعه‌ای از چند سلول هستند که موشک‌ها در آن‌ها در حالت کاملاً آماده به شلیک نگهداری می‌شوند. این سلول‌ها را معمولاً زیر عرشه ناو‌های جنگی یا در تأسیسات زیرزمینی نصب می‌کنند. برعکس پرتابگرهای قدیمی که برای شلیک به هدف مورد نظر خود نیاز داشتند تا جهت پرتابگر را به‌صورت مکانیکی بچرخانند، سامانه‌های عمودپرتاب این محدودیت را حذف نموده‌اند.
هنگام شلیک، موشک‌ها ابتدا به صورت مستقیم به صورت عمودی به طرف بالا حرکت می‌کنند تا به اندازه کافی از شناور و سطح بالایی سلول شلیک‌کننده فاصله بگیرند، سپس به طرف مسیر تعیین شده تغییر جهت می‌دهند. این فناوری امکان واکنش بسیار سریع، پوشش ۳۶۰ درجه و شلیک چند موشک در فاصله‌های زمانی کوتاه را فراهم می‌کند.
به بیان دیگر، پرتاب عمودی به‌طور مؤثر عملکرد موشک‌های پدافند هوایی را تقویت می‌کند و می‌تواند زمان آماده‌سازی آن‌ها برای حمله به اهداف را کاهش دهد. اتوپایلوت موشک از زوایای گام (Pitch)، گردش (Yaw) و چرخش (Roll) به‌عنوان سیگنال بازخورد استفاده می‌نماید. این موشک می‌تواند از حالت پرتاب عمودی به هر جهتی پرواز کند؛ به‌شرطی که زاویه اویلر آن به‌درستی کنترل شود. در این مدل، موشک پدافندی از سامانه‌های چندگانه کنترلی شامل عملکرهای آیرودینامیکی و سامانه کنترل بردار رانش (TVC) استفاده می‌کند.
تفاوت موشک عمودپرتاب با پرتابگرهای سنتی
در سامانه‌های سنتی، موشک روی پرتابگری نصب می‌گردد که باید به صورت مکانیکی به طرف هدف چرخانده شود؛ فرآیندی که زمان‌بر و در شرایط جنگی پر ریسک است. اما در سامانه‌های عمودپرتاب، موشک‌ها در سلول‌های محافظت شده به صورت عمودی قرار می‌گیرند و بدون نیاز به تنظیم جهت لانچر، به سرعت و به‌طور مستقیم به آسمان پرتاب می‌شوند.
پس از خروج، موشک با استفاده از سامانه‌های هدایت خود، به طرف هدف مورد نظر حرکت می‌کند. این تفاوت باعث افزایش سرعت واکنش، کاهش زمان آماده‌سازی و امکان حمله از هر جهت و با دقت بالا را فراهم می‌آورد.
نحوه ساختار و عملکرد سامانه عمودپرتاب
سامانه‌های عمودپرتاب دارای چند بخش کلیدی هستند که هرکدام نقش بسزایی در آماده‌سازی و پرتاب دقیق موشک برعهده دارند. در قلب این سامانه، سلول‌های پرتاب ایزوله قرار گرفته‌اند که موشک‌ها را در حالت آماده به شلیک و در شرایط امن نگهداری می‌کنند. این سلول‌ها مجهز به سیستم‌های خنک‌کننده‌ای هستند که از ایجاد حرارت بیش از حد جلوگیری کرده و ریسک آتش‌سوزی یا انفجار حین شلیک را کاهش می‌دهند.
مکانیزم پرتاب در این سامانه‌ها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند که شامل پرتاب گرم و پرتاب سرد هستند. در پرتاب گرم، موتور موشک داخل سلول روشن می‌شود و نیروی رانش مستقیم موشک آن را به بیرون پرتاب می‌کند؛ روشی که سرعت عمل بالایی دارد اما نیازمند کنترل دقیق حرارت و فشار گازهای داغ است. در پرتاب سرد، موشک ابتدا با فشار گاز از سلول خارج شده و پس از رسیدن به ارتفاع امن، موتور اصلی آن روشن می‌شود؛ این روش ایمنی بیشتری ایجاد کرده اما پیچیدگی مکانیکی بالاتری دارد. این ساختار به موشک‌ها این امکان را می‌دهد تا در شرایط مختلف و فضاهای محدود، به سرعت آماده شلیک شوند و با حداقل تأخیر و دقت بالا به اهداف مورد نظر خود اصابت کنند.
