جنگنده‌های نسل سوم، هواگردهای چندمنظوره‌ای مانند F-4 Phantom و سایر جت‌های مشابه هستند. در نسل چهارم، اوضاع شروع به مبهم شدن می‌کند زیرا این نسل از آن زمان به دسته‌بندی‌های متعددی تقسیم شده است. این دسته‌ها شامل نسل ۴، ۴.۵، ۴+ و ۴++ می‌شوند که بسته به منبع نامگذاری‌های متفاوتی دارند. جنگنده‌های استاندارد نسل چهارم دارای فناوری‌های جدیدتر و مواد سازنده کامپوزیتی هستند. جنگنده‌های F-16 و F/A-18 از جمله جنگنده‌های نسل چهارم هستند. با این حال، نسل ۴.۵ دسته‌بندی‌های مذکور را در بر گرفته و نسخه‌های بعدی جنگنده‌های نسل چهارم را نیز شامل می‌شود.
هواپیماهایی که در این دسته طبقه‌بندی می‌شوند، معمولاً پیشرفته‌تر از نسخه‌های قدیمی خود بوده و برای نبردهای هوایی قرن بیست‌و‌یکم مدرن‌سازی شده‌اند. جنگنده‌های نسل پنجمی دارای یک سیستم کاملاً دیجیتال هستند و به طور ترکیبی به عنوان هواگرد پشتیبانی زمینی و جنگنده تهاجمی مستقیم عمل می‌کنند. تا سال ۲۰۲۵، تنها جنگنده‌های نسل پنجمی که در حال بهره‌برداری هستند، عبارت‌اند از: F-22, F-35 Lightning II, Chengdu J-20, Shenyang J-35, وthe Sukhoi Su-57. تفاوت اصلی این است که جنگنده‌های نسل ۴.۵ به‌گونه‌ای اصلاح شده‌اند تا آن‌ها را به استانداردهایی نزدیک به جنگنده‌های نسل پنجم برسانند، در حالی که جنگنده‌های نسل پنجم از ابتدا با در نظر گرفتن این پیشرفت‌ها طراحی و ساخته شده‌اند.
چرا جنگنده‌های نسل ۴.۵ وجود دارند
ایده تقسیم یک نسل از جنگنده‌ها، تا زمانی که نسل چهارم به‌طور کامل توسعه نیافته بود، مطرح نشد. این نیاز به دلیل کاهش بودجه دفاعی در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ میلادی به وجود آمد. چون طراحی یک جنگنده کاملاً جدید برای یک نسل تازه بسیار پرهزینه و زمان‌بر است، ارتقاء جنگنده‌های نسل چهارم موجود مقرون‌به‌صرفه‌تر و عملی‌تر بود. این ارتقاء شامل نصب مواد پنهانکار و جاذب امواج راداری بود.
افزودن موتورهای کنترل‌شونده با بردار رانش نیز یک پیشرفت بزرگ برای جنگنده‌های نسل چهارم محسوب می‌شود، و بسیاری دیگر از سیستم‌ها نیز در دهه ۹۰ میلادی اضافه شدند تا طول عمر جنگنده‌هایی مانند F/A-18E/F Super Hornet, Sukhoi Su-27 Flanker و دیگر جنگنده‌ها را تضمین کنند تا بتوانند در دهه جدید نیز موثر و کارآمد باقی بمانند. حتی با وجود این‌که توسعه نخستین جنگنده نسل پنجم در حال انجام بود، منطقی به نظر می‌رسید که ناوگان جنگنده‌های موجود را به استانداردهای مدرن ارتقاء دهند. به‌خاطر همین رویکرد، یکی از توانمندترین جنگنده‌هایی که در سال ۲۰۲۵ مورد استفاده قرار می‌گیرد، یک جنگنده نسل پنجمی نیست؛ بلکه F-15 Eagle نسل ۴.۵ است.
اف-۱۵ در سال ۱۹۷۶ وارد خدمت شد، بنابراین یک جنگنده جدید محسوب نمی‌شود، اما کارنامه‌اش گویای همه چیز است. با ارتقاءهای مدرن، جدیدترین نسخه این جنگنده به نام F-15EX Eagle II و نسخه‌های قبلی آن به یکی از مرگبارترین جنگنده‌های تاریخ ایالات متحده تبدیل شده‌اند و هیچ‌کدام از آن‌ها تاکنون نه توسط هواگردهای دشمن و نه توسط سامانه‌های پدافند هوایی آن‌ها سرنگون نشده‌اند. اف-۳۵ و سایر جنگنده‌های نسل پنجمی پیشرفته‌تر و توانمندتر هستند، اما تعداد بسیار کمتری از آن‌ها وجود دارد، و ممکن است مدت زیادی طول بکشد تا بتوانند رکورد چشمگیر اف-۱۵ را به خود اختصاص دهند.
