ایسنا نوشت: پژوهشگران می‌گویند، شامپانزه‌ها می‌توانند خانواده و دوستانی را که چند دهه ملاقات نکرده‌اند، تشخیص دهند. پیش از این دلفین‌ها رکورد طولانی‌ترین حافظه غیر انسانی را در اختیار داشتند، اما اکنون این رکورد توسط یکی از بستگان نزدیک‌تر به انسان شکسته شده است.
یک مطالعه تحقیقاتی جدید که توسط دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا برکلی، همراه با دانشمندان دانشگاه جانز هاپکینز انجام شده، نشان داده است که شامپانزه‌ها و بونوبوها(Bonobo) می‌توانند خانواده و دوستانشان را بشناسند، حتی اگر آنها را چندین سال ندیده باشند.
چگونگی توسعه حافظه بلندمدت در انسان، سوالی است که سال‌هاست پژوهشگران را به فکر فرو برده است. قبل از ظهور وسایل حمل و نقل و ارتباطات سریع‌تر، انسان‌ها حتی پس از سال‌ها جدایی، به تجارت بین گروهی می‌پرداختند. شواهد حاکی از آن است که حافظه بلندمدت به عنوان پایه مهم فرهنگ بشری است و در عین حال سؤالاتی را در مورد زیست شناسی و روانشناسی تکوینی مطرح می‌کند.
در میان حیوانات، به نظر می‌رسد کلاغ‌ها خاطراتی دارند از اینکه چگونه انسان‌ها ممکن است آنها را فریب دهند و روابط اجتماعی را به یاد می‌آورند.
در تحقیقاتی که تاکنون انجام شده بود، دلفین‌ها در قدرت حافظه با فاصله دو دهه‌ای نسبت به حیوان دوم در صدر جدول حافظه اجتماعی قرار گرفته بودند، اما تحقیقات اخیر بر روی میمون‌ها رکورد طولانی‌ترین حافظه غیرانسانی را نشان داده است.
از مشاهده تا مطالعه تجربی
پژوهشگران نخستی‌سانان اغلب مشاهده کرده‌اند که حیواناتی که مورد مطالعه قرار می‌دهند، می‌توانند آنها را حتی پس از ماه‌ها یا سال‌ها جدایی به یاد بیاورند.
کریستوفر کروپنیه، استادیار دانشگاه جانز هاپکینز که در این پژوهش شرکت داشته است، می‌گوید: شما این تصور را دارید که آنها طوری واکنش نشان می‌دهند که شما را می‌شناسند و برای آنها واقعاً با بازدیدکنندگان باغ وحش متفاوت هستید. آنها از دیدن دوباره شما هیجان‌زده می‌شوند.
لورا سیمون لوئیس، انسان‌شناس زیست‌شناختی و روان‌شناس تطبیقی در دانشگاه کالیفرنیا همراه با دیگر پژوهشگران در این تیم تصمیم گرفتند تا تعیین کنند آیا مشاهدات آنها می‌تواند با داده‌های تجربی پشتیبانی شود یا خیر؟ آنها می‌خواستند آزمایش کنند که میمون‌ها تا چند وقت هم‌نوعان خود را به یاد می‌آورند.
انجام چنین آزمایشی به آماده‌سازی پس‌زمینه زیادی نیاز داشت تا ابتدا تبار حیوانات مورد مطالعه را درک و تصاویری برای آزمایش پیدا کنند.
میمون‌ها می‌توانند چهره‌های آشنا را به خاطر بیاورند
این تیم با شامپانزه‌ها و بونوبوها در باغ وحش ادینبرو در اسکاتلند، باغ وحش پلانکندائل در بلژیک و پناهگاه کوماموتو در ژاپن برای شناسایی حیواناتی که پس از حداقل یک سال یا بیشتر کنار هم مانده و سپس از هم جدا شده بودند، کار کردند.
این تیم همچنین بر ردیابی اینکه آیا این همگروه‌های سابق، تعاملات مثبت یا منفی داشته‌اند، کار کردند و سپس برای یافتن تصاویر در زمان جدایی تلاش کردند. این برای بسیاری از میمون‌هایی که تازه جدا شده بودند، آسان‌تر بود، اما برای مواقعی که تصاویر با کیفیت بالا در دسترس نبود، به‌طور فزاینده‌ای سخت می‌شد. پس از تلاش‌های زیاد، پژوهشگران تصاویری را جمع‌آوری کردند تا به ۲۶ شامپانزه و بونوبو نشان دهند.
آنها برای این آزمایش، رایانه‌ای با دوربین‌های حساس و یک سیستم ردیابی چشم غیرتهاجمی راه‌اندازی کردند. میمون‌ها به طور داوطلبانه اجازه داشتند وارد یک اتاق شوند، جایی که اجازه داشتند آبمیوه بنوشند.
در حالی که میمون‌ها آبمیوه را می‌نوشیدند، صفحه‌های رایانه به آنها جفت تصاویری را نشان می‌دادند که شامل یک میمون همگروه جدا شده و یک میمون غریبه بود. سپس دوربین‌های ردیابی چشم، زمان صرف شده برای نگاه به هر تصویر را ثبت کردند.
ماه‌ها بعد، داده‌ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند تا مشخص شود که میمون‌ها مدت طولانی‌تری به تصاویر میمون آشنا نگاه می‌کنند یا خیر.
مشاهده شد که آنها برخی اوقات حتی نوشیدن آبمیوه را متوقف می‌کردند و به تصاویر خیره می‌شدند.
به یک بونوبو به نام لوئیز تصاویری از خواهرش لورتا و برادرزاده‌اش اِرین نشان داده شد. میمون‌هایی که لوئیز ۲۶ سال بود که آنها را ندیده بود. این دوره‌ای طولانی نسبت به میانگین عمر این حیوانات است.
در انسان، کاهش قدرت حافظه ممکن است حتی از ۱۵ سالگی اتفاق بیفتد، اما یادآوری خاطرات تا ۴۸ سال پس از جدایی نیز ثبت شده است. شباهت در حافظه بلندمدت حاکی از وجود آن در یک جد مشترک است که بین شش تا ۹ میلیون سال پیش می‌زیسته است.
پژوهشگران دقیقا نمی‌دانند که زمانی که میمون‌ها به آن تصاویر خیره می‌شوند، در مغز آنها چه اتفاقی می‌افتد. اینها سؤالاتی است که آنها امیدوارند در تحقیقات آینده خود به آنها پاسخ دهند.
این مطالعه به تازگی در مجله National Academy of Sciences منتشر شده است.
