اصطلاح میکروپلاستیک برای اولین بار در سال 2004 توسط فردی به نام پروفسور ریچارد تامپسون به ادبیات علمی جهان وارد شد؛ قطعات پلاستیکی با اندازه بین یک میکرومتر تا 5 میلی‌متر. این ذرات در همه جا وجود دارند، در اقیانوس انباشته شده‌اند و به عنوان آلاینده‌هایی محیطی با خطرات بالقوه برای سلامت انسان در سطح جهانی مطرح می‌شوند که هم از توسعه محصول تجاری و هم از تجزیه پلاستیک‌های بزرگتر ناشی می‌شوند.
دکتر مسعود یونسیان، اﭘﻴﺪﻣﻴﻮﻟﻮژیست در یادداشتی نوشت: برخی مطالعات نشان داده‌اند که انسان ممکن است از 39000 تا 52000 ذره میکروپلاستیک در سال مصرف کند و برخی مطالعات هم این آمار را بیشتر اعلام می‌کنند، میکروپلاستیک‌هایی که حتی در موادغذایی هم می‌توانند وجود داشته باشند و ممکن است انسان‌ها سالانه حدود 20000 ذره میکروپلاستیک را با میانگین مصرف روزانه 10 گرم نمک مصرف کنند. به همین دلیل تلاش برای کاهش آلودگی پلاستیک و به حداقل رساندن مواجهه انسان با میکروپلاستیک‌ها برای تضمین ایمنی مواد غذایی و سلامت محیط زیست بسیار مهم است. هم ترکیب شیمیایی خود ذرات پلاستیک، هم مواد شیمیایی که در محیط های آبی (مثل فاضلاب) به سطح ذرات پلاستیکی می چسبند (از قیپبیل هم آنتی بیوتیک‌هایی که در محیط‌های مذکور حضور دارند) و هم شکل و خصوصیات فیزیکی این ذرات پلاستیکی می‌تواند برای سلامت انسان و سایر موجوداتی که از آب‌های حاوی این ذرات استفاده می‌کنند اثر بگذارد.
این محصولات غذایی حاوی میکروپلاستیک
برخی از محصولات غذایی رایج که حاوی میکروپلاستیک هستند عبارتند از میوه‌ها و سبزیجاتی مانند هویج، کاهو، کلم بروکلی، سیب زمینی، سیب و گلابی، نمک دریا و نمک‌های خشکی، جانداران دریایی، از جمله ماهی و صدف، آب بطری‌شده. در برخی از کیسه‌های چای که با استفاده از پلاستیک پلی‌پروپیلن گرما بسته‌بندی می‌شوند و سایر محصولات غذایی از جمله عسل، برنج، کنسروها و غذاهای آماده نیز وجود میکروپلاستیک اعلام شده است. به تازگی مطالعات به بررسی لیوان‌های کاغذی یکبارمصرف به دلیل آزادسازی مواجهه با میکروپلاستیک‌ها و مواد مضر در نوشیدنی‌های داغ هم پرداخته‌اند. تحقیقات نشان داده است که مایع داغ تنها به مدت 15 دقیقه می‌تواند باعث آزاد شدن هزاران ذره پلاستیکی ریز، یون‌هایی مانند فلوراید، کلرید، نیترات و سولفات و همچنین فلزات سنگین سمی مانند سرب، کروم، کادمیوم و آرسنیک به داخل مایع شود.
میکروپلاستیک می‌توانند با بلعیده شدن از طریق خوردن غذاها و نوشیدنی‌های آلوده از جمله آب آشامیدنی، نمک، شکر، عسل و سایر مواد غذایی مورد مواجهه با میکروپلاستیک‌ها، همچنین استنشاق به‌ویژه در محیط‌های داخلی که در آن الیاف مصنوعی، الیاف پلاستیکی و مصالح ساختمانی یا از طریق پوستی به بدن نفوذ کنند. همچنین می‌توانند از مواد بسته‌بندی پلاستیکی به مواد غذایی و نوشیدنی‌ها نفوذ کرده و منجر به بلعیدن این ذرات توسط انسان شود. مواجهه انسان با میکروپلاستیک‌ها متنوع است و می‌توان آن را به عوامل مختلف محیطی و سبک زندگی نسبت داد. استفاده از محصولات مراقبت شخصی و آرایشی حاوی میکروپلاستیک و همچنین رهاسازی میکروپلاستیک از منسوجات مصنوعی و محصولات پاک‌کننده نیز می‌تواند در مواجهه انسان با این ذرات نقش داشته باشد.
مطالعات ادامه دارد
وجود میکروپلاستیک‌ها در خون انسان نگرانی‌هایی را در مورد خطرات بالقوه سلامتی ایجاد می‌کند، اگرچه تاثیر دقیق میکروپلاستیک‌ها بر سلامت انسان هنوز در دست بررسی است اما مشخص شده که این ذرات در سراسر بدن حرکت می‌کنند و ممکن است در اندام ها قرار بگیرند. مطالعات اخیر وجود میکروپلاستیک‌ها را در اندام‌های انسان، از جمله بافت قلب افرادی که تحت عمل جراحی قلب قرار گرفته‌اند، نشان داده است. تشخیص میکروپلاستیک در بافت‌های قلب انسان، چه قبل و چه بعد از عمل جراحی، نشان می‌دهد که این ذرات می‌توانند در قلب و درونی‌ترین بافت‌های آن تجمع کرده و باقی بمانند.
نگرانی برای کودکان
اما وجود میکروپلاستیک ها در جفت جنین یک موضوع بسیار نگران کننده است، زیرا جفت نقش مهمی در حمایت از رشد جنین ایفا و به عنوان رابطی با محیط خارجی عمل می‌کند. ذرات میکروپلاستیک در جفت نوزادان متولد نشده یافت شده است که حامل مواد شیمیایی با آسیب‌های طولانی مدت می‌باشد و ممکن است اختلالاتی بر سیستم ایمنی در حال رشد جنین ایجاد کند. این ذرات در جفت چهار زن سالم که حاملگی و زایمان طبیعی داشتند، یافت شده است. همچنین مطالعات نشان می‌دهد که مواجهه سطوح پایین مواد شیمیایی مختل کننده غدد درون‌ریز (EDCs) ممکن است باعث نقص رشد و پیامدهای عصبی طولانی مدت در کودکان شود.
در موش‌های باردار، مواجهه میکروپلاستیک از طریق دهانی منجر به جذب توسط جنین و محدودیت رشد جفت و جنین شد که نشان دهنده تأثیر بالقوه بر رشد جنین است. میکروپلاستیک‌ها می توانند با موفقیت به لایه‌های اپیتلیال ریه‌ها یا دستگاه گوارش نفوذ کرده و بدون تحریک سیستم ایمنی به سیستم گردش خون برسند. همچنین می‌توانند با ایجاد بستری برای ورود مواد سمی به بدن به طور غیر مستقیم عوارضی از قبیل سرطان، التهاب مزمن یا سایر اثرات ناشناخته ایجاد کرده یا اثرات سمی آلاینده‌های شیمیایی دیگر را تشدید کنند.
به دلیل توزیع گسترده میکروپلاستیک‌ها در محیط، مواجهه انسان با این ترکیبات اجتناب‌ناپذیر است و بافت‌های مختلف بدن می‌توانند میکروپلاستیک‌ها را انباشته کنند.
