راهنماتو-پشه موجودی کوچک و نحیف و له‌شدنی است که علی‌رغم همه این ویژگی‌ها از توانایی زیادی برای نابود کردن ما برخوردار است. پشه‌ها دوباره، به دلیل نگرانی‌های فزاینده درباره بیماری‌‌هایی که حمل و به انسان منتقل می‌کنند، به عناوین اخبار راه پیدا کرده‌اند.
به گزارش راهنماتو، در اواخر ماه آگوست، از ساکنان آکسفورد در ماساچوست، خواسته شد تا قوانین منع رفت و آمد در ساعات عصرگاهی را رعایت کنند. این طرح تلاشی برای حمایت از آن‌ها در برابر بیماری‌ای به شدت مرگبار به نام آنسفالیت اسب شرقی بود. آنتونی فاوچی، مدیر پیشین موسسه ملی حساسیت و بیماری‌های عفونی آمریکا نیز بعد از آنکه دچار ویروس نیل غربی و در بیمارستان بستری شد، باعث شد پشه‌ها دوباره به صدر اخبار بیایند.
ارین استیپلس، شیوع‌شناس در مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا، می‌گوید: «در فصلی هستیم که هر دو بیماری بسیار شایع است.» هر سال در آمریکا 1200 مورد و صدها مرگ بر اثر ویروس نیل غربی گزارش می‌شود.
اواخر نیز درباره بیماری تب دنگی در ایران نگرانی‌هایی ایجاد شده است. این بیماری نیز توسط بشه‌های آلوده به ویروس منتقل می‌شود. راه‌هایی برای محافظت از خودمان در برابر بیماری‌های ناشی از پشه وجود دارد. اما گاهی هم به ذهن‌مان رسیده که راهی برای از بین بردن همه پشه‌های جهان پیدا کنیم. آیا با از بین رفتن پشه‌ها مشکلاتی برای اکوسیستم ما به وجود خواهد آمد؟ یا راحت می‌توانیم آن‌ها را از بین ببریم؟
پشه‌ها در کجای زنجیره غذایی جای می‌گیرند
هیچ‌کسی با اطمینان نمی‌داند جهان بدون پشه‌ها چه شکلی می‌شود. آن فروشائر، متخصص روابط عمومی در خدمات حیات وحش و شیلات آمریکا، می‌گوید: «حذف کامل پشه‌ها پیامدهایی دارد که نمی‌دانیم. یکی از مشکلات آن است که به قدر کافی نمی‌دانیم پشه‌ها در کجای زنجیره غذایی جای می‌گیرند. این درحالیست که حدودا 3500 گونه پشه روی سیاره وجود دارد.»
تحقیقات زیادی شبکه غذایی پستانداران بزرگ مثل شیر یا پلنگ را مشخص کرده‌اند. به دلایل قانع‌کننده، مشاهده این حیوانات از پشه‌های کوچکی که اغلب در آب‌های راکد موقتی تخم‌ریزی و رشد می‌کنند، ساده‌تر است.
ما می‌دانیم که پشه‌ها از هر نوع سن و جنسیتی منبع غذایی همه نوع جانوری از قبیل ماهی‌ها، لاک‌پشت، سنجاقک، پرندگان مهاجر آوازخوان و خفاش‌ها هستند. علاوه بر آن، نوع نر انواعی از پشه‌ها صرفا شیره یا نکتار می‌خورند که باعث می‌شود برخی از این گونه‌ها گرده‌افشان‌های بزرگی برای انواع محصولات و گیاهان و حتی ارکیده‌ها در سیاره ما باشند.
خفاش‌ها
شاید بزرگ‌ترین دشمنان پشه‌ها خفاش‌ها باشند. اما آیا حذف همه پشه‌ها بیش‌ترین تأثیر را روی خفاش‌ها خواهد گذاشت. وینفرد فریک، زیست‌شناس خفاش در دانشگاه کالیفرنیا، می‌گوید: «نه چنان.»
بیش‌تر خفاش‌ها شکارچیان عمومی هستند که یعنی هر چیزی که گیرشان بیاید، از پشه تا سوسک و ...، را می‌خورند. «هیچ خفاشی نیست که صرفا پشه‌خوار باشد. »
درحقیقت، برخی گونه‌های پشه بیش‌تر در طول روز فعال هستند که یعنی خفاش‌ها فرصت اندکی برای تغذیه از آن‌ها دارند.
فریک می‌گوید: «علاوه بر آن، روش‌هایی که برای از بین بردن پشه‌ها استفاده می‌کنیم، مثل آفت‌کش‌هایی مثل دِ دِ ت، ممکن است برای خفاش‌ها مرگبارتر از نبود غذای کافی برای آن‌ها باشد.»
فریک توضیح می‌دهد: «من نگرانم استفاده گسترده از آفت‌کش‌ها اثرات مرگباری روی خفاش‌ها و در کل حیات وحش داشته باشد.»
مارم کیلک‌پاتریک، بوم‌شناس بیماری در دانشگاه سانتا کروز، می‌گوید: «قطعا اگر حیوانی را از اکوسیستم حذف کنیم، چیزی تغییر خواهد کرد. اما آیا اثرش طوری خواهد بود که آدم‌های معمولی متوجه شوند؟»
«ما حقیقتا پاسخ را نمی‌دانیم اما حدس می‌زنم که پاسخ نه باشد.»
جهانی بدون بیماری
اما حذف پشه‌ها می‌تواند پیامدهای وسیعی روی سلامت جهانی داشته باشد. پشه‌ها مسئول 700000مرگ انسان‌ها در سال هستند. پشه‌ها ناقلین اصلی مالاریا هستند، بنابراین اگر ناپدید شوند، مالاریا نیز قطعا ناپدید می‌شود. بر طبق سازمان بهداشت جهانی، در حدود 608000 نفر در سال 2022 بر اثر مالاریا جان باختند.
پشه‌ها بیماری تب دنگی را نیز منتقل می‌کنند که 21000نفر را هر سال به کام مرگ می‌کشد. آن‌ها همچنین مسئول تب زرد هستند که باعث مرگ 30000نفر در سال می‌شود.
اما ما نیازی نداریم برای تغییر دادن این آمار پشه‌ها را نابود کنیم. در سال‌های اخیر، محققان موفقیت‌های امیدوارکننده‌ای در پیشگیری از انتقال بیماری از طریق آلوده کردن پشه‌ها با باکتری انگل، عقیم‌سازی آن‌ها از طریق اشعه و حتی تغییر ژنوم‌شان از طریق تکنولوژی کریسپر دست یافته‌اند.
به یاد داشتن این نکته مهم است که همه گونه‌های پشه مسئول این خرابی‌ها نیستند. در حقیقت، بسیاری اصلا کاری با ما ندارند. مایکل هاتچینسون، حشره‌شناسی که با دپارتمان کشاورزی پنسیلوانیا کار می‌کند، می‌گوید: «برخی گونه‌های پشه در تالاب‌ها زندگی می‌کنند و غذای اصلی‌شان قورباغه و سایر دوزیستان است. بنابراین حتی اگر ساعت‌ها در کنار تالاب بنشینید و هزاران پشه در اطراف‌تان باشد، اصلا گزیده نمی‌شوید. آن‌ها اصلا علاقه‌ای به گزیدن شما ندارند.»
همچنین گونه‌هایی از پشه هستند که نوع ماده‌شان خون نمی‌مکد. در حقیقت، برخی پشه‌ها، مانند Toxorhynchites ، سایر پشه‌ها را در مرحله لاروی آبزی شکار می‌کنند.
در نهایت حذف همه پشه‌ها احتمالا عملی نیست. ما هنوز اطلاعات کافی درباره موجوداتی که روزی یک زیست‌شناس به نام ای. او ویلسون درباره‌شان گفت: «چیزهای کوچکی که جهان را اداره می‌کنند»، نداریم.
