آخرین نیروگاه زغالسنگ بریتانیا در دهکدهی راتکلیفآنسوار که از سال ۱۹۶۷ مشغول فعالیت بوده است، روز دوشنبه تعطیل شد و به وابستگی ۱۴۲ سالهی بریتانیا به این سوخت فسیلی پایان داد. این اتفاق، نقطه عطف بزرگی در جاهطلبیهای این کشور برای کاهش سهمش در تغییرات اقلیمی محسوب میشود.
زغالسنگ کثیفترین سوخت فسیلی است که بیشترین گازهای گلخانهای را هنگام سوزاندن تولید میکند. مایکل شنکس، وزیر انرژی بریتانیا گفت:«ما به عنوان یک کشور مدیون نسلها هستیم. بریتانیا زادگاه انرژی زغالسنگ بود و به اولین اقتصاد بزرگی تبدیل میشود که آن را کنار میگذارد. لرد دبن، وزیر محیط زیست نیز گفت: «این، یک روز واقعاً قابلتوجه است، زیرا بریتانیا، تمام قدرت خود را روی زغالسنگ بنا کرده بود.»
اولین نیروگاه زغالسنگ در جهان، نیروگاه هولبورن ویاداکت، در سال ۱۸۸۲ در لندن توسط توماس ادیسون، مخترع مشهور ساخته شد و نور را به خیابانهای پایتخت رساند. از آن موقع تا نیمهی اول قرن بیستم، زغالسنگ تقریباً تمام برق بریتانیا را تأمین میکرد.
در اوایل دههی ۱۹۹۰، زغالسنگ در ترکیب منابع انرژی بریتانیا کم و گاز به تدریج جایگزین آن شد. بااینحال، زغالسنگ همچنان بخش کلیدی شبکه برق بریتانیا برای ۲۰ سال بعد بود. تا سال ۲۰۱۲، زغالسنگ هنوز ۳۹ درصد از تولید برق کشور را تشکیل میداد.
این نمودار تغییر در منابع تولید برق بریتانیا را در طول زمان نشان میدهد. تا اواسط قرن بیستم، زغالسنگ منبع غالب بوده، اما استفاده از آن از دههی ۱۹۸۰ به طور پیوسته کاهش یافته است. گاز در دههی ۱۹۹۰ شروع به جایگزینی زغالسنگ کرد و سهم منابع انرژی تجدیدپذیر مانند باد، خورشید، برق آبی و امواج از سال ۲۰۰۰ بهطور قابلتوجهی افزایش یافته است. انرژی هستهای نسبتا ثابت مانده، در حالی که نفت تقریباً ناپدید شده است. این نمودار نشان میدهد که چگونه انرژیهای تجدیدپذیر و گاز جایگزین زغالسنگ بهعنوان منابع اولیه انرژی بریتانیا شدهاند.
رشد انرژیهای تجدیدپذیر
با افزایش آگاهی نسبت به گرمایش جهانی و تغییرات آبوهوایی، مشخص شد که کاهش انتشار گازهای گلخانهای جهانی ضروری است و زغالسنگ به دلیل سطوح بالای آلودگی، هدف اصلی تغییرات شد. در سال ۲۰۰۸، بریتانیا اولین اهداف قانونی الزامآور آبوهوایی خود را تعیین کرد و تا سال ۲۰۱۵، امبر راد، وزیر وقت انرژی و تغییرات آبوهوا، اعلام کرد که بریتانیا ظرف یک دهه، انرژی زغالسنگ را به تدریج حذف خواهد کرد.
زغالسنگ تا نیمهی اول قرن بیستم تقریباً تمام برق بریتانیا را تأمین میکرد
تصمیم به حذف تدریجی زغالسنگ به جهتدادن صریح صنعت به سمت انرژی پاکتر کمک کرد و نمونهای برای سایر کشورها بود. در سال ۲۰۱۰، انرژیهای تجدیدپذیر تنها هفت درصد از برق بریتانیا را تولید میکردند؛ درحالیکه در نیمهی اول سال ۲۰۱۴، این سهم به میزان چشمگیر بیش از ۵۰ درصد افزایش یافته بود.
رشد سریع انرژی سبز به این معنی بود که استفاده از زغالسنگ حتی برای دورههای کوتاه بهطور کامل متوقف میشد و بریتانیا اولین روزهای بدون زغالسنگ را در سال ۲۰۱۷ تجربه کرد.
رشد انرژیهای تجدیدپذیر بهقدری موفقیتآمیز بوده است که تاریخ هدف برای پایاندادن به انرژی زغالسنگ در بریتانیا یک سال جلو کشیده شد و روز دوشنبه، ۳۰ سپتامبر (۱۰ مهر) نیروگاه رتکلیفآنسور بسته شد.
چالشهای پیشرو
اگرچه زغالسنگ منبع انرژی بسیار آلودهکنندهای است، برخلاف باد و خورشید که تحت شرایط آبوهوایی محدود هستند، همیشه میتوان به آن دسترسی داشت.
کیت اونیل، مدیرعامل سازمان انرژی سیستم اپراتور که بر سیستم برق بریتانیا نظارت دارد، بر نیاز به نوآوری برای حفظ پایداری شبکه و تضمین تامین برق مطمئن تاکید میکند. یکی از نوآوریهای حیاتی مورد اشارهی او، باتریها است که به ذخیره انرژی از منابع تجدیدپذیر مانند باد و خورشید کمک میکند.
انرژی ذخیرهشده میتواند در زمانهای تقاضای زیاد یا زمانی که منابع تجدیدپذیر برق تولید نمیکنند آزاد شود. باتریها انعطافپذیری و پایداری را فراهم میکنند و شرط ضروری برای متعادلکردن شبکه و تضمین تامین مداوم برق در دورانی هستند که سیستم انرژی از سوختهای فسیلی دور میشود.