کشف شگفت‌انگیز: گربه‌ها سریع‌تر از نوزادان انسان کلمات را یاد می‌گیرند

گربه‌ها حتی اگر زبان ما را نفهمند، به احتمال زیاد حرف‌هایمان را متوجه می‌شوند. این موجودات پشمالوی دوست‌داشتنی بدون نیاز به آموزش خاصی، درست مثل نوزادان انسان و فقط با گوش‌دادن به حرف‌های ما، مهارت‌های ابتدایی زبان انسانی را یاد می‌گیرند.

براساس پژوهشی که ماه جاری در مجله Scientific Reports منتشر شد، گربه‌ها حتی سریع‌تر از نوزادان انسان ارتباط بین کلمات و تصاویر را متوجه می‌شوند. یعنی برخلاف ظاهر بی‌تفاوتشان، گربه‌های زیرک ما شاید بیشتر از آن چیزی که به نظر می‌آید، به حرف‌هایمان توجه دارند.

بریتنی فلورکیویچ، روان‌شناس فرگشتی در کالج لیون، به ساینس می‌گوید: «گربه‌ها حدود ۱۰ هزار سال است که با ما زندگی می‌کنند، پس منطقی است که بتوانند چنین ارتباطاتی را یاد بگیرند.»

در پنج سال گذشته، دانشمندان به کشفیات بسیاری درباره‌ی واکنش گربه‌ها به زبان انسان دست یافته‌اند. در سال ۲۰۱۹، گروهی از محققان در توکیو ثابت کردند که گربه‌ها نام خود را می‌شناسند و با حرکات خاص سر و گوش‌هایشان به آن واکنش نشان می‌دهند. در سال ۲۰۲۲ نیز، پژوهشگران نشان دادند که این حیوانات می‌توانند عکس اعضای خانواده‌ی انسانی یا گربه‌ای خود را با نام‌های مربوطه تطبیق دهند.

تاکاگی و گروهش برای پاسخ به این پرسش، ۳۱ گربه خانگی بالغ، از جمله ۲۳ گربه را که در کافه‌های گربه زندگی می‌کردند تا به سرپرستی گرفته شوند، در طی آزمایش واژگان مشابه آزمایش نوزادان انسان، شرکت دادند.

در آزمایش واژگان، در مقابل هر گربه لپ‌تاپی قرار می‌گرفت و دو تصویر متحرک ۹ ثانیه‌ای بر روی صفحه نشان داده می‌شد، در حالی که صدای سرپرستان آن‌ها، کلمه‌ای ساختگی را چهار بار تکرار می‌کرد. مثلاً، گربه‌ها کلمه ساختگی «کرارو» را در حالی می‌شنیدند که یک اسب تک‌شاخ آبی و سفید روی صفحه بزرگ و کوچک می‌شد، یا کلمه «پارومو» را وقتی می‌شنیدند که خورشید کارتونی سرخ‌رنگی روی صفحه بزرگ و کوچک می‌شد. گربه‌ها، این توالی‌ها را تماشا می‌کردند تا زمانی که خسته شوند. خستگی گربه‌ها با کاهش ۵۰ درصدی توجه آن‌ها به صفحه نمایش مشخص می‌شد.

سپس، دانشمندان به گربه‌ها استراحت کوتاهی دادند و دوباره تصاویر را همراه با همان کلمات، پخش کردند. اما این بار تغییری در آزمایش ایجاد شد: نیمی از تصاویر با صدای «اشتباهی» همراه بودند؛ یعنی «کرارو» برای خورشید و «پارومو» برای اسب تک‌شاخ.

تاکاگی می‌گوید واضح بود که گربه‌ها تعجب کرده‌اند. زمانی که کلمات و تصاویر با هم تطابق نداشتند، آن‌ها تقریباً ۳۳ درصد بیشتر به صفحه نگاه می‌کردند. به گفته‌ی تاکاگی، این نشان می‌دهد که گربه‌ها موفق به یادگیری ارتباط بین کلمات و تصاویر شده‌اند. او می‌افزاید: «بعضی از گربه‌ها حتی با مردمک‌های گشاد‌شده به صفحه خیره می‌شدند. تماشای اینکه چقدر جدی در آزمایش شرکت می‌کردند، واقعاً بامزه بود.»

جالب است که بیشتر گربه‌ها فقط با گذراندن دو جلسه‌ی ۹ ثانیه‌ای، ارتباط کلمه‌ها و تصاویر را یاد گرفتند. در مقابل، نوزادان ۱۴ ماهه‌ی انسان به طور معمول به چهار جلسه‌ی ۱۵ ثانیه‌ای نیاز دارند و باید هر کلمه را در هر جلسه، هفت بار بشنوند. تاکاگی می‌گوید: «گربه‌ها در زندگی روزمره به حرف‌های ما توجه دارند و سعی می‌کنند که ما را درک کنند، بیشتر از آن‌چه که تصور می‌کنیم.»

با این حال، جنت ورکر، روان‌شناس رشدی در دانشگاه بریتیش کلمبیا، معتقد است که این نتایج به معنای کند‌بودن نوزادان انسان در یادگیری واژه‌ها نسبت به گربه‌ها نیست. با اینکه آزمایش گربه‌ها براساس مدلی انجام شد که او و همکارانش در دهه ۱۹۹۰ برای نوزادان طراحی کرده بودند، تفاوت‌های چشمگیری در روش‌های آزمایش نوزادان و گربه‌ها وجود دارد.

به عنوان مثال، یکی از تفاوت‌ها این است که گربه‌های حاضر در مطالعه‌ی تاکاگی، کلمات سه‌هجایی را با صدای اغراق‌آمیز مراقبانشان شنیدند، در حالی که نوزادان کلمات تک‌هجایی را با لحن‌های مختلف و صدایی ناآشنا شنیده بودند.

همچنین، شنی درور، پژوهشگر شناختی در دانشگاه وین، می‌گوید: «داده‌های به‌دست‌آمده امکان مقایسه‌ی مستقیم با توانایی یادگیری واژه در سگ‌ها را ندارد.» صاحبان سگ‌ها گزارش می‌دهند که سگ‌هایشان به‌طور میانگین ۸۹ کلمه را می‌دانند و مطالعات درور نیز نشان می‌دهد که سگ‌های با استعداد در یادگیری واژه‌ها، می‌توانند در هفته تا ۱۲ کلمه جدید یاد بگیرند و آن‌ها را حداقل به مدت دو سال به یاد داشته باشند.

البته، این نتایج از روش‌های علمی متفاوتی به‌دست می‌آید، مثلاً نظرسنجی از صاحبان سگ‌ها معمولاً براساس درخواست برای آوردن اشیا است؛ یعنی کاری که گربه‌ها هیچ علاقه‌ای به انجام آن ندارند.

تاکاگی می‌گوید نکته‌ی مهم اینجاست که گربه‌ها بدون هیچ‌گونه آموزش یا وعده‌ی پاداش، ارتباط میان واژه‌ها و تصاویر را یاد می‌گیرند، همان‌طور که نوزادان انسان زبان را می‌آموزند.

بااین‌حال، درور بر این باور است که مقایسه با گونه‌های دیگر، اهمیت چندانی ندارد. او می‌گوید: «آنچه واقعاً اهمیت دارد، این است که گربه‌ها از توانایی یادگیری زبان انسانی برخوردار هستند و برای من، همین بخش از ماجرا بسیار جذاب است.»