وسوسه و چه بسا هول و هراس اطلاع از زمانی که قرار است عمر جهان به پایان برسد، آن‌قدر هست که علاوه بر پیشگوها و اهالی جادو جنبل، دانشمندان هم با محاسبات علمی دقیق، دنبال تخمین زدن زمان وقوع آن باشند.
علم، سال‌های سال است که دارد پای محاسبات و تخمین زدن‌ها خودش را به آب و آتش می‌زند. پا به پای تلاش‌های علمی، شایعه‌ها و اخبار شبه‌علمی هم البته بازارشان همیشه داغ است. به‌تازگی خبرگزاری‌ها نوشتند «ناسا» پایان جهان را براساس پیش‌بینی «استفن هاوکینگ» مشخص کرده است.
غول از چراغ جادو خارج شد
مرحوم «استفن هاوکینگ» را که دیگر می‌شناسید. دانشمند و نابغه‌ای که همه اجزای بدنش به جز چشم‌ها و مغزش از کار افتاده بودند چندین دهه حیرت همه مردم جهان را با افکار، ایده‌ها و نظریه‌هایش برانگیخت. جوری که خیلی‌ها استعداد او را فراطبیعی قلمداد می‌کردند. حالا همه نظریه‌هایش به کنار، اما «هاوکینگ» درباره پایان جهان و اینکه دنیا چطور به آخر خط خواهد رسید چند سناریو را مطرح کرده بود. اول از همه دست روی بزرگ‌ترین قابلیت و توانایی بشر یعنی پیشرفت‌های علمی‌اش گذاشته بود.
او می‌گفت انسان به موازات پیشرفت‌های علمی و فناورانه خیره‌کننده‌اش، با دست خود موجبات پایان یافتن جهان را هم فراهم می‌کند. یعنی هر پیشرفت همان‌قدر که به انسان توانایی‌های جدید می‌بخشد امکان نابودی او و جهان را هم تقویت می‌کند. کمی بعد در مقاله‌هایش از گسترش جهان به عنوان عامل تسریع پایان آن صحبت کرد. او معتقد بود گسترش جهان و کائنات سبب ایجاد جهان‌های کوچک موازی خواهد شد، اما جهان‌های موازی هم نمی‌توانند جلو رسیدن پایان عمر این جهان را بگیرند. مدتی که گذشت توجه «هاوکینگ» به رایانه و هوش مصنوعی به عنوان عامل پایان جهان جلب شد.
در سال۲۰۱۷ هم یقین کرد هوش مصنوعی زودتر از سایر عوامل ممکن است پایان جهان را رقم بزند و گفت: «غول، از چراغ جادو بیرون آمده است... من نگرانم که روزی هوش مصنوعی جایگزین انسان‌ها شود».
مسئله گرمایش جهانی و تغییر اقلیم که پدیدار شد، هاوکینگ آن را هم از قلم نینداخت و گفت انسان با این سبک زندگی و بلاهایی که سر جهان و خودش می‌آورد به‌زودی کاری خواهد کرد که زمین به سیاره زهره با دمای ۲۵۰ درجه تبدیل شود!
مدتی بعد هم نوبت به «جمعیت» رسید که هاوکینگ انفجار آن را به عنوان عامل پایان یافتن جهان معرفی کند. یعنی زمانی که منابع و مواد روی زمین کفایت جمعیت را نکند و شمارش معکوس انقراض انسان آغاز شود.
چرا منقرض نشدیم؟
می‌دانید که پایان‌شناسی‌های هاوکینگ و دیگر دانشمندان در واقع هشدارهای مبتنی بر شواهد علمی بودند نه پیش‌گویی‌های حاصل از انداختن رمل و اسطرلاب. یعنی پابه‌پای این هشدارها سازمان‌ها و مؤسسه‌های مختلف علمی جهان هم روی تخمین زدن زمانی که یکی از عوامل اشاره‌شده پایان جهان را رقم بزند کار کرده و حتی سفینه و ماهواره به فضا می‌فرستادند. کمتر از سه سال پیش بود که اعلام شد «ناسا» قرار است تلسکوپ جدیدی به جز «هابل» را به فضا بفرستد که مأموریت اصلی‌اش این است بداند پایان جهان کی و چگونه رقم خواهد خورد؟
ناسا البته از خیلی قدیم‌ترها زده بود توی کار «پایان جهان»! نمونه‌اش ۱۲سال پیش که یک پیش‌گویی افسانه‌ای منطبق بر تقویم مایاها اعلام کرده بود سال۲۰۱۲، یک سیاره سرگردان به زمین برخورد خواهد کرد و طومار انسان و جهان را در هم خواهد پیچید! بر همین اساس خیلی از علاقه‌مندان به قصه‌های علمی و شبه‌علم شروع به هیاهو کرده بودند، ناسا هم مجبور شد بیانیه صادر و اعلام کند این ماجرا از پایه دروغ است و اصلاً چنین سیاره‌ای وجود نداشته که بخواهد به زمین برخورد کند. البته این بیانیه علمی پس از اینکه روز موعود گذشت و حتی یک سنگ آسمانی هم به زمین برخورد نکرد صادر شد و توضیح داد که چرا جهان به پایان نرسید!
هاوکینگ هشدارهای دیگری هم داده و عوامل دیگری را هم به عنوان پایان جهان معرفی کرده بود. مثلاً «اَبرانسان»هایی که به دلیل دستکاری‌های ژنتیکی به دست انسان ساخته و پرداخته می‌شوند، می‌توانند به عمر انسان و جهان پایان دهند. ویروس‌ها و دستکاری آن‌ها توسط انسان و همچنین بی‌اعتماد شدن انسان به علم و سرپیچی از قواعد و قوانین علمی را هم به فهرست این عوامل اضافه کنید.
چه بسا ۱۰۰ سال دیگر
البته هاوکینگ مثل من و شما به خدا اعتقاد چندانی نداشت و نمی‌شد از او توقع داشت به مقوله پایان دنیا از منظر دینی و اعتقادی هم توجه داشته باشد. او مجموع رخدادها و شواهد علمی را کنار یکدیگر می‌چید و نتیجه می‌گرفت. منتها قطعی‌ترین هشدار و پیش‌بینی او سال ۲۰۱۷ رقم خورد که اعلام کرد مجموعه عواملی مثل افزایش جمعیت، ویروس‌ها، گرمایش جهانی و... دست به دست هم می‌دهند و سال۲۶۰۰ میلادی بساط زندگی و حیات انسان را جمع می‌کنند. تا امروز هم قطعی‌ترین تخمین هاوکینگ و دیگر دانشمندان همین هشدار سال ۲۶۰۰ است. مدتی پیش هم برخی منابع اعلام کردند تحقیقات ناسا پس از چند سال، این فرضیه هاوکینگ که جهان سال ۲۶۰۰ پایان می‌یابد را تأیید کرده است!
ناچار سخنگوی ناسا در گفت‌وگو با نیوزویک ضمن رد این ادعا گفته: «ناسا طی نیم قرن گذشته پژوهش‌های بسیاری درباره زمین به انجام رسانده و داده‌هایی که فقط از فضا قابل دستیابی است را جمع‌آوری کرده است. برخی از این پژوهش‌ها در زمینه‌هایی است که هاوکینگ به آن‌ها اشاره کرده است... البته ناسا بسیاری از نگرانی‌های هاوکینگ را معتبر می‌داند اما برخلاف این دانشمند مشهور، تاریخی برای پایان جهان پیدا نکرده است».
خلاصه اینکه نه نگران سال۲۶۰۰ و نابودی جهان باشید و نه اینکه خاطرتان جمع باشد که: «حالا تا ۵۷۶ سال دیگر کی زنده و کی مرده!» حتی خود مرحوم هاوکینگ با وجود تعیین دقیق زمان پایان جهان، یک سال بعد و پیش از مرگش وقتی از دست انسان‌ها و بلایی که سرجهان می‌آورند شاکی شده بود اعلام کرد: «اگر اوضاع همین طور پیش برود، بشر حتی ۱۰۰ سال آینده را هم نخواهد دید!»
