باستان‌شناسان در یک محوطه باستانی تدفین در مصر جمجمه‌های گوسفندی کشف کرده‌اند که به‌شکل عجیبی تغییرشکل داده شده‌اند، که قدیمی‌ترین نمونه شناخته‌شده از دستکاری و تغییرشکل شاخ دام به‌دست انسان محسوب می‌شود.
پژوهشگران همچنین بقایای دست‌کم شش گوسفند نر بزرگ اخته‌شده را در مجتمع نگهداری از اجساد در هیرکونپولیس، در مصر علیا، پیدا کردند که قدمتش به حدود ۳۷۰۰ سال پیش از میلاد بازمی‌گردد.
دانشمندان می‌گویند شاخ‌های این گوسفندهای باستانی که بقایایشان کشف شده است، در جهت طبیعی و به‌پهلو قرار نداشتند.
به گفته دانشمندان بلژیکی که در این پژوهش مشارکت داشتند، شاخ‌ها در عوض مستقیم رو‌به‌بالا بودند، و در برخی گوسفندها، به نظر می‌رسد که شاخ‌ها به‌طور کامل بریده و برداشته شده‌اند.
پژوهشگران در این تحقیق که در نشریه «علوم باستان‌شناسی» (Journal of Archaeological Science) منتشر شده است، نوشتند: «این شاخ‌ها به‌عمد دستکاری شده بودند تا به سمت بالا رشد کنند و در سه مورد، به شاخ‌های عمودی و موازی منجر شده بود.»
تغییر شاخ‌های دام حتی امروز نیز در سراسر جهان انجام می‌شود و شیوه‌ای است تا از بی‌خطری حیوانات برای یکدیگر و همچنین سهولت مهار آن‌ها اطمینان حاصل شود.
این بقایا قدیمی‌ترین نمونه کشف‌شده از دستکاری و اصلاح شاخ دام در مصر باستان محسوب می‌شوند- Wim Van Neer et al., Journal of Archaeological Science (2024)
بر اساس پژوهش‌های قبلی، تاریخچه این روش به مصر باستان بازمی‌گردد، اما خاستگاه دقیقش همچنان معما باقی مانده است.
مصر باستان جامعه‌ای کشاورزی بود و از احشام از جمله گاو و گوسفند در دوره فراعنه و حتی در دوره پیشادودمانی استفاده می‌شد.
گاوها گوشت، مغز استخوان، چربی و محصولات لبنی فراهم و بیشتر نیازهای تغذیه‌ای جمعیت را تامین می‌کردند.
اما برخی از دام‌های دوره باستان برای اینکه نقش‌های موردنظر را ایفا کنند، نه تنها باید مدیریت می‌شدند، بلکه در بدنشان غییر فیزیکی داده می‌شد.
یکی از این فرایندها حذف یا تغییر شاخ‌های گاو و گوسفند بود تا احتمال اینکه حیوان عمدی یا سهوی رمه‌دار را با شاخ زخمی کند کاهش یابد.
قدیمی‌ترین نگاره‌های هنری شناخته‌شده از گاوها با شاخ‌های تغییرشکل‌داده در مقبره‌ای اشرافی یافته شده که متعلق به دوره پادشاهی کهن، حدود سال‌های ۲۶۸۶ تا ۲۱۶۰ قبل از میلاد، است.
به نظر می‌رسد جمجمه‌های گوسفند اصلاح‌شده که در این پژوهش تازه کشف شده‌اند بسیار قدیمی‌ترند.
به گفته پژوهشگران، بقایای این گوسفندان در هیرکونپولیس قدیمی‌ترین مورد اصلاح شاخ دام به‌دست انسان و اولین نمونه انجام این روش روی گوسفند را نشان می‌دهد.
بررسی و تحلیل جمجمه‌ها و بقایای هسته شاخ حاکی از آن است که مصریان باستان برای قراردهی شاخ‌ها در وضعیت موازی و عمودی، شاخ‌های گوسفند را از بن شکسته و به هم بسته بودند.
این یافته‌ها نشان می‌دهد که مصریان باستان از قبل با روش شکل‌دهی شاخ آشنایی داشته‌اند و تایید می‌کند که این روش تاریخچه‌ای طولانی در دره نیل دارد.
