علم احیای گونه‌های منقرض‌شده در حال پیشرفت است و ممکن است به زودی گونه‌هایی مانند ماموت پشمالو، دودو و تایلَسین دوباره روی زمین دیده شوند. فرآیند انقراض‌زدایی (De-extinction) با استفاده از نمونه‌های DNA گونه‌های منقرض‌شده آغاز می‌شود که گاهی به ژنوم یک حیوان زنده اضافه می‌شوند. سپس از راه انتقال هسته‌ای، توالی ژنتیکی به یک سلول تخم منتقل می‌شود.
دانشمندان تاکنون موفق به احیای دو نسل شده‌اند. سال ۲۰۰۳، آن‌ها یک بز کوهی پیرنه‌ای به نام «بوکاردو» را احیا کردند که به دلیل نقص ریوی جان خود را از دست داد. سال ۲۰۱۳، تلاش‌هایی برای احیای قورباغه‌های تخم‌گذار معده‌ای جنوبی انجام شد، اما جنین‌ها به نوزاد قورباغه تبدیل نشدند. اما با پیشرفت علم انقراض‌زدایی، ممکن است در کمتر از یک دهه شاهد بازگشت برخی گونه‌های منقرض‌شده باشیم.
ماموت پشمالو
ماموت‌های پشمالو که حدود ۳۰۰.۰۰۰ تا ۱۰.۰۰۰ سال پیش در عصر یخ می‌زیست، به دلیل تغییرات اقلیمی، شکار انسان‌ها و کاهش تنوع ژنتیکی منقرض شدند. در حال حاضر، یخ‌زدگی دائمی در قطب شمال بقایای این حیوانات و ساختار ژنوم آن‌ها را حفظ کرده که به دانشمندان این امکان را می‌دهد تا DNA آن‌ها را استخراج کرده و حتی ژن‌هایی مشابه ماموت‌ها را وارد حیوانات زنده کنند.
شرکت آمریکایی Colossal Biosciences در حال کار روی پروژه احیای ماموت پشمالو است و به تازگی موفق به تولید موش‌های پشمالو با موهایی مشابه ماموت‌ها شده است. این موش‌ها در قالب یک آزمایش برای نشان دادن قابلیت مهندسی ژنتیکی در دیگر حیوانات ساخته شدند. اگرچه هنوز تا احیای واقعی ماموت پشمالو راه زیادی در پیش است، اما این پروژه گواه پیشرفت‌های قابل‌توجهی است و این شرکت امیدوار است تا سال ۲۰۲۸ نخستین گوساله‌های ماموت خود را تولید کند.
دودو
دودو یک پرنده بزرگ و غیرقابل پرواز بومی جزیره موریس بود که در قرن ۱۷ به دلیل استعمار اروپاییان منقرض شد. استعمارگران با آوردن حیوانات غیربومی مانند موش‌ها، گربه‌ها و میمون‌ها، تخم‌ها و جوجه‌های دودو را از بین بردند و جمعیت آن‌ها را به حد بحرانی رساندند. جنگل‌زدایی و شکار توسط انسان‌ها نیز به انقراض دودوها کمک کرد و این پرنده در نهایت تا سال ۱۶۸۱ منقرض شد.
امروزه DNA دودو در موزه‌ها حفظ شده و سال ۲۰۲۲ نخستین ژنوم دودو ساخته شد. با این حال، هنوز چالش‌هایی برای بازگرداندن این گونه وجود دارد، از جمله نیاز به مهندسی تنوع ژنتیکی برای جلوگیری از تولید کلون‌ها. خوشبختانه، احیای یک دودو به‌دلیل وجود DNA آن در تخم، از دید علمی سریع‌تر و آسان‌تر از بازگرداندن ماموت پشمالو یا تایلَسین است.
تایلَسین (ببر تاسمانی)
تایلَسین که به نام «ببر تاسمانی» نیز شناخته می‌شود، یک حیوان گوشت‌خوار شبیه گرگ بود که در گذشته در استرالیا و جزیره تاسمانی زندگی می‌کرد. این گونه اواخر قرن ۱۹ به دلیل شکار توسط انسان‌ها و پاداش‌هایی که برای کشتن آن‌ها تعیین شده بود، به سرعت منقرض شد و آخرین تایلسین سال ۱۹۳۶ در اسارت درگذشت.
تایلَسین‌ها یکی از بهترین گزینه‌ها برای احیای گونه‌ها هستند چون نمونه‌های زیادی از DNA آن‌ها در دسترس است. با این حال، DNA این حیوان بسیار خرد شده و برای بازسازی آن به ویرایش‌های زیادی نیاز است. در سال‌های اخیر، محققان موفق به توالی‌یابی ژنوم تایلَسین و استخراج RNA از نمونه‌هایی از شیرهای تاسمانی شدند، اما هنوز چالش‌های زیادی باقی مانده تا این گونه دوباره به زندگی بازگردد.
کبوتر مسافر
کبوتر مسافر (Ectopistes migratorius) روزگاری یکی از فراوان‌ترین پرندگان آمریکای شمالی بود، اما به دلیل شکار زیاد توسط مهاجران اروپایی و نابودی زیستگاهش، به سرعت منقرض شد. آخرین کبوتر مسافر معروف به «مارثا» سال ۱۹۱۴ درگذشت.
امروزه نمونه‌هایی از کبوترهای مسافر در موزه‌ها نگهداری می‌شود و DNA آن‌ها استخراج شده است، اما به دلیل شکستگی‌های زیاد در DNA، احتمال بازگرداندن این پرنده به شکل اصلی آن کم است. به جای آن، شرکت بیوتکنولوژی Revive & Restore قصد دارد DNA کبوتر مسافر را وارد ژنوم کبوترهای مدرن کند تا پرندگانی مشابه گونه منقرض‌شده بسازد. این شرکت امیدوار است تا سال ۲۰۲۵ نخستین نسل از این پرندگان را تولید و آزمایش‌های آزادسازی آن‌ها را آغاز کند. اگر موفق شود، این پروژه می‌تواند به بازسازی اکولوژی جنگل‌های شرقی آمریکای شمالی کمک کند.
نیاگاوها
نیاگاوها اجداد وحشی گاوهای امروزی بودند. این حیوانات عظیم‌الجثه و شاخ‌دار هزاران سال در شمال آفریقا، آسیا و اروپا زندگی می‌کردند، اما به دلیل شکار زیاد و تخریب زیستگاهشان توسط انسان‌ها منقرض شدند. آخرین آوراکس سال ۱۶۲۷ در لهستان مرد.
تلاش‌ها برای بازگرداندن نیاگاوها به روش‌های مختلف انجام می‌شود. برخلاف برخی دیگر از گونه‌های منقرض‌شده، برای احیای نیاگاوها نیازی به مهندسی ژنتیک نیست، زیرا DNA آن‌ها هنوز در نژادهای مدرن گاوها موجود است. محققان با استفاده از روش «زادگیری دوباره» گاوهایی را که ویژگی‌های مشابه نیاگاو دارند، تکثیر می‌کنند. این پروژه که در هلند انجام می‌شود، تاکنون بیش از شش نسل گاو تولید کرده و به تولید گاوی شبیه نیاگاو نزدیک شده است.
کوآگا
کواگا یک زیرگونه منقرض‌شده از گورخرهای دشتی بود و بومی آفریقای جنوبی بود و خطوط کمتری در بدن خود داشت. شکار بیش از حد و نابودی زیستگاه موجب انقراض آن‌ها شد و آخرین کواگا در اسارت سال ۱۸۸۳ مرد. امروز تنها هفت اسکلت کواگا باقی‌مانده است.
تلاش‌ها برای بازگرداندن کواگاها به مهندسی ژنتیک نیازی ندارد و از راه تکثیر گورخرهایی با خطوط کمتر انجام می‌شود. پروژه‌ای به نام «پروژه کواگا» در آفریقای جنوبی از سال ۱۹۸۷ این روش را دنبال می‌کند، اما این پروژه بحث‌برانگیز است. منتقدان می‌گویند حیوان حاصل هنوز یک گورخر خواهد بود. در عوض، ممکن است بتوان کواگاها را از راه کلون‌سازی با استفاده از DNA باقی‌مانده بازسازی کرد.
