راهنماتو- ساختار خانواده تا سال 2100 در سراسر جهان به افراطیترین شکل ممکن تغییر خواهد کرد و پیامدهای شگفتانگیزی را برای مردم در کل سیاره خواهد داشت.
به گزارش راهنماتو، پیشبینیشده که تا پایان قرن رشد جمعیت خاتمه مییابد و بعد از صدها هزار سال تکثیر جمعیت انسان روی زمین، که طی آن گونههای ما از زیستن در مناطق پست و دورافتاده به زیستن در تقریبا همه نقاط سیاره تکامل یافته بودند، پایان مییابد.
ثابت شدن رشد جمعیت در اندازهای چنین بزرگ، با جمعیتی در حدود 10.4میلیارد، تمدن را به شکلی که میشناسیم تغییر خواهد داد.
آینده زندگی خانوادگی چه میشود؟
همه ما در سراسر جهان این زلزله عظیم را در شکل خانوادههایمان احساس خواهیم کرد. در مطالعهای که اخیرا در نشریه Proceedings of the National Academy of Sciences منتشر شده است، تیمی از جمعیتشناسان به این پرسش پاسخ دادهاند که ساختار و اندازه خانوادهها تا پایان قرن چه تغییری خواهد کرد.
محققان برای این تجزیهوتحلیلها، از مجموعهدادههای رسمی سازمان ملل متحد در برنامه پیشبینی جمعیت جهان که جمعیت را در 237کشور پیشبینی کرده است، استفاده کردند. آنها بر اساس این دادهها مدلی را اجرا کردند. این مدل تخمینهایی درباره تعداد و نوع خویشاوندانی است که یک شخص میتوانست به شکل نوزاد، فردی 35ساله و فردی 65ساله در سال 1950 و در سال 2100 داشته باشد، ارائه کرده است.
محققان تخمین زدند که در سراسر جهان یک زن 65ساله در سال 1950 میتوانست با 41خویشاوند زنده در یک خانواده گسترده زندگی کند. در میان این افراد نتیجه، نوه، فرزند، خواهرزاده و برادرزاده، عموزادگان، خالهزادگان، داییزادگان، عمهزادگان، خواهر و برادرها، والدین، عمه و خاله و عمو و دایی، پدربزرگ و مادربزرگ و نبیرگان وجود داشتند.
اما همین فرد در سال 2100 فقط 25 خویشاوند زنده خواهد داشت. این تنزل در شمار اعضای خانواده در سراسر جهان رخ خواهد داد اما بزرگی آن بستگی به کشور مورد نظر دارد.
مثلا زنی 35ساله را در نظر بگیرید که در ایالات متحده زندگی میکند و پیشبینی شده که در این کشور جمعیت ابتدا تا سال 2080 به نقطه اوج 370میلیوننفر میرسد و بعد کمکم تا سال 2100 به 366میلیون نفر کاهش پیدا میکند. این زن در سال 1950 میتوانست 33خویشاوند در خانواده گسترده خود داشته باشد. امروز او با میانگین سنی 35سال فقط 24 خویشاوند زنده دارد. او در سال 2100 فقط 18 خویشاوند زنده خواهد داشت.
تجربه یک زن 65ساله که در چین زندگی میکند به شکل افراطیتری تغییر خواهد کرد. در سال 1950 او میتوانست با 61 خویشاوند زنده شامل عموزاده، خالهزاده، داییزاده، عمهزاده و 15نوه زندگی کند!
امروز یک زن مشابه 49خویشاوند دارد و تا سال 2100 یک زن 65ساله فقط 14 عضو خانواده خواهد داشت.
قاعدتا چین یک داده پرت در این مدل حساب میشود. این کشور دهها سال سیاست اشتباه تکفرزندی، رشد ضعیف اقتصادی، هزینههای بالای پرورش فرزند و تقریبا فقدان مهاجرت بینالمللی را تجربه کرده است که روی کاهش جمعیت ان اثر گذاشته و پیشبینی میشود جمعیت چین از 1.4میلیارد نفر فعلی به 800میلیون نفر تا سال 2100 کاهش پیدا کند.
این کاهش شدید باعث میشود که چین درباره شکل خانوادههای امروزی تجدید نظر کند. درحالیکه امروز تقریبا نگهداری از اعضای رو به کاهشِ مسن خانواده توسط یک نوه، فرزند، خواهر و برادر یا حتی عموزادگان و...رایج است، این منابع خانوادگی در چند دهه آینده ناپدید خواهد شد.
خانوادههای عمومی و افقی
تأثیرا اجتماعیای که به چین ضربه خواهد زد در سایر نقاط جهان نیز رخ خواهد داد، البته با درجهای کمتر. آنطور که محققان توصیف کردهاند، در آینده خانوادهها از شکل «عمودیتر» به اشکال «افقیتر» تغییر شکل خواهند داد.
به بیان دیگر، آنها در طول یک طیف سنی گسترش پیدا میکنند که در آن عموزاده، خالهزاده، عمهزاده، داییزاده و خواهر و برادر کمتر خواهد بود و درعوض تعداد نتیجهها و نبیرهها بیشتر خواهد بود.
برطبق نویسندگان این مقاله: «مثلا در ایتالیا میانگین سنی مادربزرگ یک زن 35ساله از 77.9سال در سال 1950 به 87.7سال در سال 2095 افزایش پیدا میکند.»
در آمریکا که زمانی شامها و دورهمیهای خانوادههای گسترده جزو رسمهای زندگی آمریکایی بود، تقریبا نادر میشود، به خصوص که اعضای خانواده اکنون خیلی دورتر از قبل نسبت به هم زندگی میکنند.
معنایش همچنین این است که بزرگسالان میانسال در اغلب کشورها تحت فشار بیشتری قرار خواهند گرفت. با توجه به اینکه افراد نسبت به قبل فرزندآوری را بیشتر به تعویق میاندازند، تفاوت سنی بین نسلها رو به افزایش است. یعنی مادربزرگ و پدربزرگها نسبت به قبل مسنتر هستند و بنابراین کمتر قادرند نسبت به نسلهای گذشته از نوههایشان مراقبت کنند.
اکنون و در آینده، آنها ممکن است نیازمند کمک فرزندانشان که در حال بزرگ کردنِ فرزندان خودشان هستند، باشند. این موقعیت میتواند برای بزرگسالان در دوران اوج زندگی شان به طور فزایندهای غیرقابل تحمل شود زیرا از آنها انتظار میرود همانطور که از فرزندانشان مراقبت میکنند اقتصاد کشور را نیز به حرکت درآورند.
آمریکاییها در سال 2023 در یک نظرسنجی که توسط مؤسسه پیو انجام شد گفتند که فکر میکنند کاهش جمعیت به شکلی مثبت روی شغل زنان و محیط زیست اثر خواهد گذاشت اما اثری منفی روی امنیت اجتماعی و اقتصاد در معنای کلی آن دارد.
نویسندگان پیشنهاد میدهند که دولتها باید نقش جای خالی اعضای خانواده گسترده را پر کنند:
«یافته های ما نشان میدهد که سرمایهگذاری روی مراقبت از کودک و افراد مسن خانواده برای کاهش باری که روی جمعیت در حال پیر شدن وجود دارد، آن هم در شرایطی که خویشاوندی رو به کاهش است، ضروری است.»
افراد بیفرزند و حتی رباتها نیز ممکن است برای پر کردن این خلاءها به کمک گرفته شوند.