راهنماتو- روانشناسان می‌گویند که در پنجمین دهه زندگی (40سالگی به بعد) مغز یک «سیم‌پیچی» اساسی مجدد را تجربه می‌کند که در نتیجه آن طی دهه‌های آتی شبکه‌های متنوع یکپارچه‌تر و به هم متصل‌تر می‌شوند که همین امر روی شناخت اثر می‌گذارد.
به گزارش راهنماتو ، این یافته‌ها را روانشناسان دانشگاه موناش در استرالیا بعد از بررسی پیشینه علمی سال‌ها تحقیق روی نحوه اتصالات مغز انسان و تغییراتی که در طی حیاتش تجربه می‌کند، پیدا کردند.
دانشمندان علوم اعصاب از زمان چرخش قرن به مغز به عنوان یک شبکه پیچیده متشکل از واحدهایی که به ناحیه، زیرناحیه و نورون‌های مجزا تقسیم می‌شوند، نگریسته‌اند. این واحدها به صورت ساختاری یا عملکردی یا به هر دو شکل به هم متصل هستند.
دانشمندان علوم اعصاب با تکنیک‌های پیشرفته تصویربرداری می‌توانند بخش‌هایی از مغز فرد را که در پاسخ به یک محرک یا صرفا در زمان استراحت «روشن می‌شود»، مشخص و به صوت مصنوعی نحوه همگام‌سازی مغز را بررسی کنند.
محققان دانشگاه موناش بیش از 144 مطالعه که با این تکنیک تصویربرداری انجام داده شده بود را با دقت زیاد مطالعه و طی آن مغز ده‌ها هزار نفر را بررسی کردند. محققان از طریق این تجزیه و تحلیل‌ها توانستند یک روند کلی را در چگونگی تغییر مغز شبکه‌ای در طول زندگی به دست آورند.
در سال‌های آغازین زندگی، در سال‌های نوجوانی و جوانی، به نظر می‌رسد که مغز شبکه‌های متعدد و تقسیم‌بندی‌شده با سطوح بالایی از اتصال دارد که منعکس‌کننده توانایی پردازش تخصصی است. منطقی به نظر می‌رسد چون در این دوران ما در حال یادگیری زبان، ورزش کردن و پرورش دادن استعدادهایمان هستیم.
اما در اواسط چهل‌سالگی این اوضاع شروع به تغییر می‌کند. اتصالات مغز در درون آن شبکه‌های مجزا کمتر می‌شود و درعوض، یک اتصال فراگیر سراسری در مغز اتفاق میفتد. از 80سالگی به بعد، مغز کمتر به صورت تخصص ناحیه‌ای عمل می‌کند و در عوض به صورت گسترده متصل و یکپارچه و ادغام می‌شود.
«اتصال مجدد» اثرات ملموسی روی شناخت می‌گذارد.
محققان می‌گویند: «بزرگسالان مسن در تفکر منعطف، مانند شکل دادن به مفاهیم و افکار انتزاعی، انعطاف کمتری دارند، استدلال کلامی و ریاضی پایین‌تر و مهارت کمتری در بازداری پاسخ ـ به معنای توانایی سرکوب و خاموش کردن آگاهانه پاسخ‌های خودکار و غالب به منظور ارائه پاسخ‌های مناسب‌تر و هدفمند اشاره دارد ـ دارند.
اما این تغییر برای مغزی که در حال پیر شدن است خبر خیلی بدی هم نیست. محققان می‌گویند: «وظایف عمدتا خودکار یا فرایندهایی که به خوبی تمرین‌شده، مثل واژگان و دانش عمومی، کمتر تحت تأثیر سن قرار بگیرند و یا حتی ممکن است به آرامی در طی طول عمر افزایش پیدا کنند.»
اما پرسش این است که این تغییرات در شبکه‌بندی مغز اساسا چرا رخ می‌دهد؟
محققان چند حدس را ارائه کرده‌اند. آن‌ها می‌گویند که مغز یک اندام تشنه منابع و مشتاق قند ساده گلوکز است.»
«مغز فرد بزرگسال تقریبا 2درصد از وزن کل بدن را به خود اختصاص داده است و نیازمند 20درصد از منابع گلوکز کل بدن است.»
اما همین‌طور که ما بزرگتر می‌شویم، بدن‌مان کندتر و از کارامدی مغزمان کاسته می‌شود. بنابراین مغزمان نه تنها گلوکز کمتری مصرف می‌کند بلکه این سوخت را به مصرف درستی نیز نمی‌رساند. بنابراین، تغییرات شبکه احتمالا ناشی از سازماندهی مجدد مغز برای عملکرد بهتر در شرایطی است که منابع کاهش پیدا می‌کند و «سخت‌افزار» فرسوده می‌شود.
تغذیه مناسب، ورزش منظم و سبک زندگی سالم می‌تواند به مغز کمک کند تا خوب کار کند و تغییرات شبکه را گاهی تا سنین بسیار بالا متوقف می‌کند.
کارهای داخلی مغز بسیار اسرارآمیز است اما ازآنجایی که در این پژوهش صدها مطالعه مرور و ده‌ها هزار تصویر مغزی مطالعه شدند، حداقل می‌توانیم بگوییم که ما در آغاز راه فهم چگونگی تغییرات مغز در سراسر حیات‌مان هستیم.
