راهنماتو- «بیش فعال نیست که فقط شیطونه!»
اختلال ADHD یا کم توجهی و بیش فعالی - نقص توجه و بیش فعالی را شاید آنطور که باید و شاید نمی‌شناسیم! مشکلی که در کودکی خودش را نشان می‌دهد و اگر به آن توجه نشود در بزرگسالی هم آزاردهنده خواهد بود. اما این بیش فعالی چیست؟ چه مشخصاتی دارد و چه کارهایی می‌تواند با آدم بکند؟!
به گزارش راهنماتو، همه فکر می‌کنیم بچه‌ای که زیاد جست و خیز میکند و آرام و قرار ندارد بیش فعال است در حالی که بیش فعالی تعریف وسیع‌تری دارد و سن بچه‌ها ایجاب میکند شیطنت داشته باشند و تحرکشان بالا باشد! پس هر نوع بازیگوشی و شیطنت را نمی‌توان برچسب بیش فعالی زد!
علائم بیش فعالی در سن 6 تا 12 سالگی بیشتر خودش را نشان می‌دهد. دقیقا در سنی که یک کودک وارد محیط اجتماعی مثل مدرسه می‌شود و لازم است که قوانین را یاد بگیرد و به آنها احترام بگذارد. قرار است یک جا نشستن و صحبت نکردن سر کلاس را بفهمد و رعایت کند. باید تمرکز کردن روی محتوای درسی را تمرین کند. اگر مجموع این موارد را در کودکتان نمی‌بینید بهتر است جدی‌تر به این مساله بپردازید تا از حیث بیش فعالی و کم توجهی یا نقص توجه خیالتان راحت شود!
علائم مشخص بیش فعالی چیست؟
- تحرک و فعالیت بدنی بالا
- اختلال در تمرکز
- بی دقت بودن نسبت به جزییات
- بی قراری
- تکان دادن بدن
- پرحرفی و وسط حرف دیگران پریدن
- گم کردن وسایل یا فراموش کردن آنها
- کم توجهی
این مشخصات به صورت کلی ADHD را دربرمی‌گیرد. اما ممکن است تمام افرادی که به این اختلال دچار هستند تحرک خاص افراد بیش فعال را نداشته باشند اما در تمام کسانی که ADHD دارند مشکل تمرکز و توجه پررنگ و قابل توجه است.
بهتر است به 3 مشخصه اصلی ADHD بپردازیم، یعنی کم توجهی و بیش فعالی و تحریک پذیری:
کم توجهی
کم توجهی یا نقص توجه خودش را به صورت خیلی حاد نشان می‌دهد. این افراد سعی می‌کنند تمام کارهایشان را با تاخیر شروع کنند. اکثر کارها را نصفه و نیمه رها می‌کنند و به سراغ کار بعدی می‌روند! با هر اتفاق کوچک و بی اهمیت حواسشان پرت می‌شود. نظمی در کارهای آنها مشاهده نمی‌شود و حالت شلخته‌وار آنها را انجام می‌دهند! معمولا کارهای روزمره‌شان را فراموش می‌کنند! تمرکز زیادی روی هر کار ندارند. برای آنها سخت است که به قوانین اجتماعی پایبند باشند و هنگام گوش دادن به حرف‌های دیگران تحمل سکوت و حرف نزدن کار دشواری به نظرشان می‌آید! با دیگران سازگار نیستند و این کار برایشان سخت است!
بیش فعالی
این ویژگی‌ها در کودکان بیشتر مشاهده می‌شود. روی کاغذ سن این اختلال از 6 سالگی تخمین زده شده است ولی ممکن است در یک کودک 3 ساله هم شما شاهد رفتارهایی حاکی از بیش فعالی باشید که بهتر است جدی گرفته شود.
این افراد صلا آرام و قرار ندارند و نمی‌توانند یکجا بند بشوند! مرتب در حال تکان خوردن هستند! انجام دادن بازی‌های بی سروصدا برایشان کار دشواری است! خیلی حرف می‌زنند و دائم وسط حرف دیگران می‌پرند. حتی وقتی نشسته هستند هم در حال تکان خوردن بوده و به صورت ساکن نمی‌نشینند. شما کاملا متوجه بی قراری آنها می‌شوید.
تحریک پذیری
سطح تحریک پذیری در افراد مبتلا به ADHD هم بالاست. با کوچکترین مساله‌ای به هم می‌ریزند. اصلا توان و تحمل منتظر ماندن را ندارند. قبل از اینکه از آنها سوالی پرسیده شود اقدام به جواب دادن می‌کنند. صف برایشان مفهوم قابل درکی نیست و نمی‌توانند در صف بایستند. به طرز غریبی بی قرار هستند!
علت بیش فعالی چیست؟
لازم است خیلی قاطعانه بگوییم که هنوز به صورت آشکار و صددرصد مشخص نیست که بیش فعالی چرا به وجود می‌آید! اما تحقیقات نشان داده است که این موارد در شکل‌گیری اختلال بیش فعالی نقش داشته‌اند:
ژنتیک مانند هر اتفاق دیگر در روح و جسم ما، با بیش فعالی هم ارتباط مستقیمی دارد. حدود 74 درصد امکان انتقال از طریق ژن پدر وجود دارد.
مصرف سیگار و مشروبات الکی در دوره بارداری
استشمام سموم در بارداری
ابتلا به عفونت‌های خاص در بارداری
گفته می‌شود تماشای تلویزیون به مدت طولانی در کودکی می‌تواند زمینه بروز بیش فعالی را فراهم کند ولی این مساله هم قطعی نیست. با این حال توصیه شده است که به کودکان زیر 2 سال اجازه تماشای تلویزیون ندهید!
آسیب مغزی
این موارد به عنوان عوامل شکل گیری ADHD مشاهده شده است. این اختلال در پسران و مردان بیشتر از زنان است و به گفته سازمان بهداشت جهانی حدود 1 الی 2 درصد کودکان ADHD دارند.
آیا ADHD قابل درمان است؟
با بالاتر رفتن سن کودکان علائم این اختلال کمرنگتر خواهد شد. به وسیله دارو می‌شود آن را کنترل کرد ولی این به معنی درمان نیست و صرفا شدت علائم کم خواهد شد.
اگر در کودک خود رفتارهایی مبنی بر بیش فعالی و کم توجهی مشاهده می‌کنید حتما از روانشناسان و کارشناسان کمک بگیرید تا از افزایش این اختلال جلوگیری شود.
