یک روانشناس گفت: باید به کودکانمان آموزش بدهیم که یک سری حرف‌ها عمومی و روزمره است و می‌توان آن را گفت، اما یک سری از حرف‌ها مسائل خصوصی خانه یا حریم خصوصی افراد است که نباید در مورد آن‌ها به کسی اطلاعاتی بدهیم.
خبرچینی در کودکان موضوعی است که والدین زیادی ممکن است با آن درگیر باشند، محمد پسر بچه هشت ساله‌ای است که مادرش سعی می‌کند تا حد ممکن در مورد موارد مختلف زندگی‌شان در حضور او صحبت نکند، چرا که محمد به راحتی رازهای خانه را جلوی دیگران افشا می‌کند، که زمینه دلخوری اعضای خانواده را فراهم می‌کند.
والدین محمد نمی‌دانند که چرا او این کار را انجام می‌دهد و هر چه او را از انجام این کار منع می‌کنند باز او این کار را تکرار می‌کند. دلیل اصلی خبرچینی کودکان چیست؟ واکنش والدین باید در مقابل این رفتار چگونه باشد؟ در این خصوص با سالومه حاج آقایی روانشناس بالینی به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید:
به عنوان نخستین سوال بفرمایید دلایل خبر چینی در کودکان چیست؟
تا سنین پنج تا شش سالگی اگر کودک این کار را انجام می‌دهد، این مسئله خبرچینی نیست، چرا که در این سنین کودکان به دنبال برقراری ارتباط با دیگران هستند و برای این کار شروع به صحبت کردن، می‌کنند، در این بین ممکن است حرف‌هایی بزنند که از نظر والدین خبرچینی تلقی شود. البته نکته قابل ذکر این است که والدین وقتی این رفتار را در کودکانشان می‌بینند باید این موضوع را جدی بگیرند و بی‌تفاوت از کنار آن رد نشوند.
چرا که اگر والدین در این سنین دقت و توجه لازم را نداشته باشند و رفتار صحیحی با خبرچینی کودک نکنند، ممکن است موضوع خبرچینی برای کودک تبدیل به عادت شود و تا دوران بزرگسالی در کودک نهادینه شود. بنابراین از سنین پنج تا شش سالگی که کودکان شروع به صحبت در مورد موضوعات مختلف می‌کنند، والدین باید کم کم به بچه‌ها آموزش‌های لازم را ارائه دهند.
جلب توجه
اولین دلیلی که کودکان این کار را انجام می‌دهند جلب توجه است، وقتی آن‌ها در خانواده یا در جمع‌های خانوادگی احساس کنند که در مقایسه با خواهر یا برادر یا کودکان دیگر مورد کم توجهی قرار گرفته‌اند. ممکن است، حس حسادتی در کودک ایجاد کند، چون نمی‌دانند که باید چه کار کنند، در واقع این راه را در پیش می‌گیرد و شروع به خبرچینی می‌کنند، تا توجه بزرگ‌ترها را به خود جلب کنند.
والدین با چه راهکارهایی می‌توانند مانع خبرچینی در کودکشان شوند؟
در ابتدا باید ببینیم که دلیل خبرچینی کودک چیست؟ اگر برای مثال متوجه شدیم که دلیل آن برای جلب توجه است. باید محبت و توجه کافی را به کودک داشته باشیم. تا این حس حسادت و رقابت در او برانگیخته نشود، که بخواهد خبرچینی کند.
الگوبرداری از والدین
یکی از دلایل دیگری که باعث خبرچینی در کودکان می‌شود این است که آن‌ها این کار را از والدین یا بزرگ‌ترها یاد می‌گیرند و سرمشق خودشان قرار می‌دهند، بنابراین والدین باید مراقب باشند. که خودشان این کار را انجام ندهند در واقع الگوی مناسبی باید برای فرزند خودشان باشند.
گاهی وقت‌ها والدین فکر می‌کنند که برای مثال وقتی با تلفن صحبت می‌کنند و خبر از یک جایی به جای دیگر می‌برند یا این که در خانه با دوست یا همسرشان صحبت می‌کنند،فرزندانشان که مشغول بازی هستند،حواس‌شان به بزرگ‌ترها نیست. در صورتی که کودکان در هنگام بازی کاملا گفت‌وگوها را ضبط می‌کنند و کامل حواس‌شان به محیط است.
استرس و اضطراب
در برخی از مواقع ممکن است کودکان به خاطر نگرانی و استرسی که دارند، مثلا اگر گوشی پدر و مادر زنگ زد می‌پرسند کی زنگ زد؟ فرض کنید، مادر بیرون از خانه است، وقتی که گوشی پدر زنگ می‌خورد، از او می‌پرسد کی زنگ زد؟ در واقع این کودک نگران مادرش است، که بیرون از خانه است.
ما باید بدانیم که دلیل این که این سوال کودک چیست؟ آیا واقعا کنجکاو است که چه کسی زنگ زد؟ یا نگرانی وجود دارد مثلا می‌خواهد بداند که مامان کجاست؟ کی می‌آید؟ و نگران اوضاع است. نخستین اقدام والدین ایجاد محیط آرام و امن برای کودک است تا اضطراب، استرس و نگرانی نداشته باشد.
صحبت کردن با کودک و آگاهی دادن به او
باید این آموزش را به کودکانمان بدهیم که یک سری حرف‌ها عمومی و روزمره است و می‌توان آن را گفت. اما یک سری از حرف‌ها مسائل خصوصی خانه یا حریم خصوصی افراد است که نباید در مورد آن‌ها به کسی اطلاعاتی بدهیم و یک سری از حرف‌ها یا کارهایی وجود دارد که راز نیست و موضوع آزار رساندن به شماست و کسی اجازه ندارد به بدن شما دست بزند و این را باید بگویی و این جزو راز نیست.
اگر هم راز باشد راز بد است، که باید حتما به بزرگترت بگویی. کودک باید بداند که چه چیزهایی را باید بگویید، راز بد را نباید نگه دارد. پس در مورد این مسائل باید به آن‌ها آگاهی بدهیم پس خانواده‌ها باید بتوانند با مثال رفتار مناسب را به بچه‌هایشان آمورش دهند. باید برای کودکانمان فرق بین صحبت‌های عادی و آن چیزی که نام‌اش خبرچینی می‌شود را توضیح دهیم.
برای مثال اگر دوست‌اش نمره‌اش کم شده است، نباید این موضوع را به دوست دیگرت بگویی این کار بدی است، به خاطر این که این‌ها جزو حریم خصوصی است و نمره آن فرد رازش و حریم خصوصی اوست. ما نباید به حریم خصوصی افراد تجاوز کنیم.
بی‌تفاوتی در مقابل خبرچینی کودکان
موضوع دیگری که وجود دارد این است که در برخی مواقع وقتی کودک خبرچینی می‌کند، مورد تشویق شنونده قرار می‌گیرد. آن شنونده دنبال بقیه ماجرا است و حتی سوالات ریز هم از کودک می‌پرسد. وقتی کودک با لبخند و تشویق بزرگ‌تر خود روبرو می‌شود، فکر می‌کند که کار درستی انجام داده است.
بنابراین والدین نباید وقتی کودک از جایی می‌آید، برای گرفتن اطلاعات او را سوال پیچ کنند. اگر هم کودک در حال خبرچینی است، نباید به این کار او بخندیم، باید خودمان را کنترل کنیم یا واکنش هیجانی شدید نشان ندهیم. پس تشویق نکنیم در عوض به این گونه رفتارها باید بی‌توجهی کنیم و موضوع را عوض کنیم. وقتی که ما این کار را کنیم فرزندمان می‌فهمد، که این کارش مورد توجه قرار نگرفته و کار درستی نیست.
آموزش رازداری به کودک
اگر کودک رازی با ما در میان نهاد ـ که شاید از نظر ما کم اهمیت باشد ـ رازداری کنیم تا او عملا رازداری را از ما بیاموزد و بداند که راز خوب را باید نگه داشت. در واقع نباید خبر چینی کنیم.یکی از روش‌های که می‌توان به کودکان رازداری آموخت، بازی است برای مثال وسیله‌ای را جایی قایم کرده و از کودک بخواهیم در مورد جای آن به کسی حرفی نزند، وقتی تلاش کودک در رازداری را دیدم به او پاداش بدهیم، تا از این طریق رازداری را یاد بگیرد.
