راهنماتو- همه ما گاهی تصمیم‌های بد در عشق و زندگی گرفته‌ایم. گاهی دیگران می‌توانند از دور ببینند که ما در آستانه تصمیم بدی هستیم اما خودمان نمی‌توانیم. بله همچنان ادامه می‌دهیم و مسیر غلط را انتخاب می‌کنیم. چرا؟
به گزارش راهنماتو، فرایندهای روان‌شناسی باعث می‌شوند که قضاوت ما دچار سوگیری شود و ما تصمیم‌های بد بگیریم. در این مقاله به 4مورد اشاره کرده‌ایم.
1.عقلانی‌سازی
عقلانی‌سازی یکی از رایج‌ترین مکانیسم‌های دفاعی است که طی آن ما تلاش می‌کنیم ترس‌ها، تردیدها و نگرانی‌هایمان درباره یک تصمیم را توجیه کنیم. مثلاً دوستی به تازگی از یک رابطه بد عاشقانه خارج شده بود و به سرعت وارد یک رابطه عاشقانه دیگر شد. پدرش به او گفت: «تعجب می‌کنم که این فرد شبیه به همان نفر قبلی است. مطمئنی داری چه کار می‌کنی؟» آن دوست کارش را به این نحو توجیه کرد: «پدر این اصلاً شبیه به اون یکی نیست. اتفاقاً زمین تا آسمون با هم فرق دارن!»
خب، تاریخ تکرار شد و اتفاقاً «این خیلی هم شبیه به اون یکی بود» و این دوست دوباره از آن رابطه خارج شد.
شکل دیگری از توجیه کردن زمانی رخ می‌دهد که ما تصمیم خطرناکی می‌گیریم و با توجیه کردن هر چه جلوتر می‌رود از تصمیم‌مان مطمئن‌تر می‌شویم.
مثلاً کسانی که روی ورزش شرط‌بندی می‌کنند، بعد از باختن پول‌شان، از تصمیمی که گرفته‌اند مطمئن‌تر می‌شوند.
2.اثر مقایسه‌ای
زنی را می‌شناسیم که بعد از جدا شدن از همسر دومش به سرعت برای ازدواج اعلام آمادگی کرد. او می‌گفت: «دو همسر قبلی‌ام به لحاظ عاطفی سرد و بافاصله بودند و برای همین ازدواج‌مان به هم خورد. اما این یکی، گرم، مراقب و عاشقم است.» متأسفانه، این رابطه نیز کار نکرد. این نفر دوم کمی از نفرات قبلی به لحاظ عاطفی در دسترس‌تر بود اما فرق زیادی با قبلی‌ها نداشت. درواقع این زن قربانی اثر مقایسه‌ای شده بود. فرد سوم در مقایسه با دو نفر دیگر بهتر بود، اما خیلی بهتر نبود. چیزی شبیه به انتخاب میان بد و بدتر است.
3.اثر هاله‌ای
اثر هاله‌ای زمانی رخ می‌دهد که یکی از ویژگی‌های ممتاز و قشنگ یک نفر را به کل شخصیت او تسری می‌دهیم و بر اساس همان یک ویژگی او را قضاوت می‌کنیم. این سوگیری زمانی خیلی رخ می‌دهد که شخصی شیفته زیبایی فرد مورد نظر می‌شود. مثلاً چون زیبا و خوشتیپ است، پس سایر ویژگی‌های مثبت مثل اجتماعی بودن، گرم بودن، مسئولیت‌پذیر بودن و ...را هم دارد.
4.فشار همآلان
گاهی ما سوگیری‌های فردی مخرب نداریم اما تسلیم عقاید دیگران می‌شویم و ممکن است نسبت به درک و دریافت خودمان از یک فرد دچار تردید شویم. مثلاً «همه دوستام می‌گن دیوونه‌ای که انتخابش نمی‌کنی، دیگه چی می‌خوای، به این خوبی!». بسیاری قربانی همین جمله شدند و در رابطه بد گرفتار شدند. گاهی هم دیگران به شما هشدار می‌دهند که «سن ازدواج‌تان» بالا رفته و دیگر باید انتخاب کنید. یادتان باشد که یک سوگیری دیگر به نام سوگیری کمیابی وجود دارد که شما احساس می‌کنید که همه «آدم خوب‌ها» را بقیه گرفته‌اند و شما دیگر شانس پیدا کردن مورد مناسب را ندارید. اما همه این سوگیری‌ها نتیجه‌اش می‌شود، انتخاب‌های غلط.
چطور این سوگیری‌های شناختی را حل کنیم؟
1.با خودتان صداقت داشته باشید.
در هر نوع تصمیم‌گیری و از همه مهم‌تر تصمیم برای ازدواج، با فاصله و عینی و بی‌طرفانه اوضاع را بررسی کنید. قدری پیش خودتان فکر کنید. در یک شریک عاطفی به دنبال چه نوع ویژگی‌هایی هستید؟
2.از عقاید و نظرات و رویکردهای متفاوت موضوع را بررسی کنید.
از دیگران بخواهید که صادقانه نظر بدهند اما روی ارزیابی یک نفر تصمیم‌گیری نکنید.
3.به دنبال شواهد بی‌طرفانه و عینی باشید.
بهترین پیش‌بینی‌کننده رفتار آینده، رفتار گذشته و فعلی آدم‌هاست. توجه کنید که اکنون چه رفتاری دارد. به الگوی رفتاری‌اش در گذشته توجه کنید. انتظار نداشته باشید که در آینده چیزی تغییر کند. آدم‌ها صرفاً چون می‌گویند تغییر می‌کنند، تغییر نمی‌کنند!
