مطالعه جدیدی که در مجله «مرزهای روانشناسی» (Frontiers in Psychology) منتشر شد، روشن میکند که مردان و زنان در چه چیزهایی به یکدیگر حسادت میکنند و نشان میدهد که حسادت اغلب بازتابی از نابرابریهای اجتماعی است.
این تحقیق نشان داد زنان معمولا به دلیل مزایای اجتماعی و آزادیهایی که معتقدند مردان دارند، به آنها حسادت میکنند. در حالی که مردان اغلب به زنان به دلیل جذابیت فیزیکی و نقشهای سنتی آنان مانند مادری حسادت میکنند.
استادیار دانشگاه اوستراوا در جمهوری چک، میگوید: «در این بحثها، دانشجویان مدام از حسادت بهعنوان یک احساس و تجربه عاطفی صحبت میکردند. این موضوع باعث شد تصمیم بگیریم این پدیده را دقیقتر بررسی کنیم.»
محققان با استفاده از دادههای جمعآوریشده از طریق یک نظرسنجی ملی که یک سازمان تحقیقاتی جامعهشناسی حرفهای انجام داده بود، به بررسی حسادت بین مردان و زنان پرداختند. جامعه نمونه جمعیتی یک هزار و ۷۶۹ نفره از افراد ۱۵ سال و بالاتر در کشور چک بود. از این شرکتکنندگان یک سوال باز پرسیدند: «به چه چیز در جنس مخالف حسادت میکنید؟»
این روش به شرکتکنندگان امکان میداد نظرهای شخصی و پاسخهای فیلترنشده ارائه دهند که میتوانست از چند کلمه ساده تا جملات مفصل متغیر باشد.
محققان با تجزیه و تحلیل و کدگذاری، پاسخها را سه «گروه بزرگ» تقسیم کردند: مزایای اجتماعی، فیزیک و ویژگیهای روانشناختی. سپس هر کدام از آنها را به زیرمجموعههای کوچکتری تقسیم کردند تا جنبههای دقیقتری از حسادت جنسیتی را ثبت کنند.
مزایای اجتماعی
نتایج نشان داد که زنان بیشتر احتمال داشت به دلیل امتیازهای اجتماعی که تصور میکنند مردان دارند، به آنان حسادت کنند. پاسخها عموما به حقوق بالاتر مردان، فرصتهای پیشرفت شغلی و آزادی از فشارهای اجتماعی مربوط به ظاهر و مدیریت احساسات اشاره داشت. بسیاری از زنان هم بر امکان استراحت و لذت بردن از زندگی سادهتر و کماسترستر برای مردان تاکید کردند، چون کمتر بار مسئولیت اداره خانه و مراقبت از کودکان را به عهده دارند.
از سوی دیگر، مردان هم به دلیل توانایی زنان در استفاده از زیبایی و جذابیتشان برای تاثیرگذاری بر دیگران و همچنین آزادی در ابراز احساسات بدون ترس از قضاوت شدن حسادت میکردند.
ویژگیهای فیزیکی
ویژگیهای فیزیکی یکی از جنبههای اصلی حسادت برای هر دو جنس بود. زنان از قدرت بدنی مردان و اینکه گرفتار فرایندهای بیولوژیکی مانند قاعدگی، بارداری و یائسگی نیستند، حسادت میکردند. بسیاری از زنان هم به اینکه مردان میتوانند فارغ از فشارهای و اظهارنظرها، روند طبیعی پیری را طی کنند و برای حفظ جوانی یا ظاهر بدنشان تحت فشار نیستند، حسادت میکردند.
کراکوفسکا به سایپست گفت: «در این پژوهش به نوعی جدیدی از حسادت پی بردیم که حسادت از نوع تخریبی است. اینکه فرد چیزی دارد که دوستش ندارد و به اینکه شخص دیگر آن را ندارد، حسادت میکند، مانند عادت ماهیانه، زایمان و یائسگی در زنان. مفهوم ضمنی این است که فرد حسود دوست دارد چیزی ناخوشایند از او گرفته شود تا مجبور نباشد آن را تحمل کند. درست مانند کسی که شیء حسادت برانگیزی در زندگی ندارد.»
این در حالی است که برخی مردان برعکس، به همین توانایی زنان در به دنیا آوردن یک انسان جدید و برخی هم به مادر بودن زنان حسادت میکردند. زیبایی، ظرافت و مزایای اجتماعی مرتبط با جذابیت زنان هم برایشان حسادتبرانگیز بود.
در حوزه روانشناختی
در زمینه روانشناختی، مردان و زنان به قابلیتهای متفاوت یکدیگر حسادت میکنند. مردان به توانایی زنان در انجام دادن چند کار به طور همزمان و مدیریت موثر مسئولیتهای پیچیده حسادت میکنند. در حالی که زنان به ثبات عاطفی مردان و رویکرد منطقی آنها به زندگی حسادت دارند. این موضوع نشان میدهد که انتظارات اجتماعی چگونه درک ما را از ویژگیهای عاطفی و شناختی شکل میدهند.
کراکوفسکا گفت: «زنان اغلب به زندگی بیدغدغهتر مردان، وضعیت مالی آنها و موقعیتشان در دنیای کار حسادت میکنند. از طرف دیگر، مردان به زیبایی فیزیکی زنان و توانایی آنها در دلربایی و تحتتاثیر قرار دادن حسادت دارند. بنابراین، حسادت نمایانگر فقدان تعادل جنسیتی در جامعه است و نشان میدهد که ما در خواستههایمان برابر نیستیم.»
محققان متوجه شدند با وجود شایع بودن حسادت، بخش قابلتوجهی از شرکتکنندگان، یعنی بیش از ۴۲ درصد زنان و ۵۶ درصد مردان، گفتند که به هیچوجه به جنس مخالف حسادت نمیکنند.