خانواده، اولین و مهم‌ترین محیط اجتماعی است که کودک در آن رشد می‌کند و شخصیت او را شکل می‌دهد. سبک زندگی خانواده، از جمله ارزش‌ها، باورها، عادات و رفتارهای اعضای خانواده، به طور مستقیم بر سبک زندگی کودکان تأثیر می‌گذارد.
به این بهانه گفتگویی با آقای علی بسطامی کارشناس مدیریت ورزشی و مدرس دانشگاه انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
خانواده‌ها از چه طرقی می‌توانند بر سبک زندگی فرزندان‌شان تاثیرات مثبت بگذارند؟
یکی از این تاثیرات، الگوبرداری از والدین است. کودکان از طریق تقلید از رفتارهای والدین، عادات و الگوهای رفتاری خود را شکل می‌دهند. به عنوان مثال، اگر والدین به ورزش اهمیت می‌دهند، احتمالاً کودک نیز به ورزش علاقه‌مند می‌شود. همچنین ارزش‌هایی که والدین به آن‌ها اعتقاد دارند، به طور مستقیم بر ارزش‌های کودک تأثیر می‌گذارند. برای نمونه، اگر والدین به صداقت اهمیت می‌دهند، کودک نیز یاد می‌گیرد که صادق باشد. نگرش والدین نسبت به زندگی، افراد و موقعیت‌های مختلف، بر نگرش کودک تأثیر می‌گذارد. برای مثال، اگر والدین نگرش مثبتی نسبت به یادگیری دارند، کودک نیز به یادگیری علاقه‌مند می‌شود.
محیط خانواده نیز بر روی فرزندان تاثیرگذار است. محیط فیزیکی خانه، از جمله چیدمان، دکوراسیون و امکانات موجود، بر فعالیت‌ها و علایق کودک تأثیر می‌گذارد. به عنوان مثال، اگر در خانه کتاب‌های زیادی وجود داشته باشد، کودک احتمالاً به مطالعه علاقه‌مند می‌شود. روابط بین اعضای خانواده، نحوه تعامل آن‌ها با یکدیگر و با افراد خارج از خانواده، بر مهارت‌های اجتماعی و عاطفی کودک تأثیر می‌گذارد. سبک زندگی خانواده، از جمله عادات غذایی، فعالیت‌های تفریحی و الگوهای خواب، نیز بر سبک زندگی کودک تأثیر می‌گذارد.
سبک فرزندپروری خانواده بر روی فرزندان تاثیر می‌گذارد. سبک فرزندپروری خانواده بر روی فرزندان تاثیر می‌گذارد. والدینی که از سبک اقتداری استفاده می‌کنند، قوانین سخت‌گیرانه‌ای دارند و انتظار اطاعت بی‌چون و چرای فرزندان خود را دارند، ممکن است باعث شوند کودکان مطیع و منضبط باشند، اما این سبک در درازمدت باعث کاهش اعتماد به نفس و خلاقیت فرزندان آن‌ها می‌شود. در مقابل والدینی که از سبک دموکراتیک استفاده می‌کنند، به نظرات فرزندان خود احترام می‌گذارند و آن‌ها را در تصمیم‌گیری مشارکت می‌دهند. این سبک فرزندپروری باعث می‌شود کودکان اعتماد به نفس بالایی داشته باشند و بتوانند به طور مستقل تصمیم‌گیری کنند. یا والدینی که از سبک بی‌تفاوت استفاده می‌کنند، به نیازهای عاطفی و روانی فرزندان خود توجه نمی‌کنند و به آن‌ها کم اهمیت می‌دهند. این سبک فرزندپروری ممکن است باعث شود کودکان احساس ناامنی و تنهایی کنند و در آینده با مشکلات رفتاری مواجه شوند.
علاوه بر موارد ذکر شده، عوامل دیگری نیز بر تاثیر خانواده بر سبک زندگی کودکان موثر هستند، از جمله این عوامل وضعیت اقتصادی خانواده است وضعیت اقتصادی خانواده بر امکانات و فرصت‌هایی که در اختیار کودک قرار می‌گیرد، تأثیر می‌گذارد. سطح تحصیلات والدین بر ارزش‌هایی که به کودک منتقل می‌کنند و نیز بر حمایت آن‌ها از تحصیلات کودک تأثیر می‌گذارد. فرهنگ و سنت‌های خانواده بر باورها، ارزش‌ها و رفتارهای کودک تأثیر می‌گذارد.
در نتیجه خانواده نقش بسیار مهمی در شکل‌گیری شخصیت و سبک زندگی کودکان دارد. والدین با ایجاد یک محیط گرم و صمیمی، ارائه الگوهای رفتاری مثبت و حمایت از رشد و توسعه فرزندان خود، می‌توانند به آن‌ها کمک کنند تا به افراد موفق و سالمی تبدیل شوند.
توجه به ورزش در خانواده، بر سبک زندگی کودکان چه تاثیراتی دارد؟
ورزش خانواده، فراتر از یک فعالیت بدنی ساده، یک پل ارتباطی قوی بین اعضای خانواده است که تاثیرات شگرفی بر سبک زندگی کودکان می‌گذارد. این تاثیرگذاری در ابعاد مختلف زندگی کودک نمود پیدا می‌کند. یکی از این ابعاد، بعد جسمی آن است. ورزش منظم به تقویت سیستم ایمنی، بهبود عملکرد قلب و ریه‌ها، افزایش انعطاف‌پذیری و قدرت عضلانی کودکان کمک می‌کند. ورزش به سوزاندن کالری اضافی و کنترل وزن کمک کرده و از بروز مشکلات ناشی از چاقی در کودکان جلوگیری می‌کند. همچنین فعالیت بدنی منظم به تنظیم ساعت بیولوژیکی بدن کمک کرده و کیفیت خواب کودکان را بهبود می‌بخشد.
این موضوع از بعد روانی نیز مهم است. موفقیت در فعالیت‌های ورزشی و دریافت تشویق از خانواده، به تقویت اعتماد به نفس کودکان کمک می‌کند. ورزش به عنوان یک مکانیزم مقابله با استرس عمل کرده و به کودکان کمک می‌کند تا با آرامش بیشتری با چالش‌های زندگی روبرو شوند. همچنین ترشح اندورفین در حین ورزش، احساس شادی و رضایت را در کودکان افزایش می‌دهد.
از دید اجتماعی نیز ورزش باعث تقویت روابط خانوادگی می‌شود. ورزش خانوادگی فرصتی برای تعامل بیشتر و صمیمانه‌تر بین اعضای خانواده فراهم می‌کند. شرکت در فعالیت‌های گروهی ورزشی، به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های ارتباطی، همکاری و رقابت سالم را بیاموزند. همچنین احساس تعلق به یک گروه ورزشی و خانواده، به کودکان کمک می‌کند تا احساس امنیت و حمایت بیشتری کنند.
از منظر بعد شناختی هم اگر بخواهیم به این موضوع نگاه کنیم. ورزش منظم به افزایش جریان خون در مغز و بهبود عملکرد شناختی کودکان کمک می‌کند. همچنین فعالیت بدنی به پرورش خلاقیت و توانایی حل مسئله در کودکان کمک می‌کند.
ورزش می‌تواند باعث ایجاد عادات سالم و پایدار در ما شود. ورزش خانوادگی، علاقه‌مندی به فعالیت بدنی را در کودکان نهادینه کرده و احتمال تداوم این عادت در بزرگسالی را افزایش می‌دهد.
معمولاً خانواده‌هایی که به ورزش اهمیت می‌دهند، به تغذیه سالم نیز توجه بیشتری دارند و این امر بر عادات غذایی کودکان نیز تاثیرگذار است. ورزش خانوادگی، سبک زندگی فعال را در خانواده نهادینه کرده و کودکان را به سمت انتخاب فعالیت‌های بدنی بیشتر سوق می‌دهد.
در نهایت، ورزش خانواده یک سرمایه‌گذاری بلندمدت برای سلامت جسمی و روانی کودکان است. این فعالیت نه تنها به بهبود کیفیت زندگی کودکان کمک می‌کند، بلکه به تقویت بنیان‌های خانواده و ایجاد خاطرات خوشایند نیز منجر می‌شود.
