راهنماتو- وقتی اشتباهی مرتکب شده‌اید که به فردی آسیب رسانده، احتمالاً دوست دارید از او عذرخواهی کنید. اما چگونه می‌توان یک عذرخواهی مؤثر و صادقانه ارائه داد؟
به گزارش راهنماتو، هنوز خیلی از افراد نمی‌دانند چطور باید صریح و صادقانه عذرخواهی کنند. اگر می‌خواهید عذرخواهی‌تان مؤثر و صادقانه باشد، برای شما 5 اشتباه رایج را در راهنماتو برشمرده‌ایم، که بهتر است تا حد ممکن از آن‌ها پرهیز کنید.
اشتباه اول: پذیرش کلی و مبهم مسئولیت اشتباه
عباراتی مانند: «متأسفم اگر چنین احساسی داری!» در واقع عذرخواهی واقعی نیستند. چنین جملاتی نه تنها فاقد جزئیات‌اند، بلکه مسئولیت‌پذیری را از گوینده سلب می‌کنند و نشان می‌دهند که او خود را در اتفاق رخ‌داده بی‌تقصیر می‌داند.
حتی جمله‌ای مثل اینکه:
«متأسفم که ناراحتت کردم!» نیز کافی نیست، زیرا دقیقاً مشخص نمی‌کند که چه خطایی رخ داده است. آیا اگر طرف مقابل ناراحت نمی‌شد، خطایی صورت نگرفته بود؟
فرض کنید به دوستی قول داده‌اید که فرزندش را از مدرسه بردارید اما فراموش می‌کنید. کودک در مدرسه می‌ماند، دوستتان مجبور می‌شود با عجله از محل کارش برود و در نهایت با سرزنش مدیر مدرسه مواجه می‌شود. دوستتان احساس خیانت و بی‌اعتمادی می‌کند.
در این شرایط، بهترین نوع عذرخواهی بیان دقیق خطایی است که مرتکب شده‌اید.
مثلاً: «من قول دادم که فرزندت را از مدرسه بردارم، اما این کار را نکردم. واقعاً متأسفم.»
با این کار، به‌روشنی نشان می‌دهید که مسئولیت اشتباه خود را پذیرفته‌اید.
اشتباه دوم: مقصر جلوه دادن دیگران
«متأسفم که فراموش کردم فرزندت را بردارم، ولی بهتر بود مثل دفعه قبل بهم یادآوری می‌کردی.» این جمله هم یک عذرخواهی واقعی نیست، زیرا تلاش برای پذیرش مسئولیت را با انداختن تقصیر بر گردن فرد آسیب‌دیده خنثی می‌کند. اگرچه ممکن است فرد مقابل در بخشی از ماجرا نقش داشته باشد، اما زمان عذرخواهی، وقت مناسبی برای مطرح کردن آن نیست. ابتدا مسئولیت خطای خود را بپذیرید، سپس در فرصتی مناسب درباره نقش طرف مقابل صحبت کنید.
اشتباه سوم: ارائه توجیه یا توضیح در زمان نامناسب
«متأسفم، ولی خیلی گرفتار و افسرده بودم و برای همین یادم رفت. دارم دوران سختی رو می‌گذرونم و انتظار دارم درکم کنی.» این هم یک عذرخواهی نیست؛ بلکه نوعی توجیه یا دفاع از خود است. زمانی که مسئولیت مشخص کاری را می‌پذیرید، نباید بهانه بیاورید. اگر نیاز دارید توضیحی بدهید، بعد از عذرخواهی واقعی این کار را انجام دهید.
مثلاً:
«ممنونم که عذرخواهی‌ام را پذیرفتی. می‌خوام بدونی که مدتیه دچار استرس و افسردگی هستم و همین باعث شد فراموش کنم. البته این‌ها توجیهی برای رفتارم نیست، فقط خواستم در جریان باشی.»
4.اشتباه چهارم: نادیده گرفتن اثرات رفتار خود
یک عذرخواهی مؤثر فقط شامل پذیرش اشتباه نیست؛ بلکه باید تأثیر آن بر فرد مقابل را نیز بپذیرید.
از خودتان بپرسید: «رفتار یا کوتاهی من چه اثری بر او داشته است؟»
خودتان را جای طرف مقابل بگذارید و احساساتش را درک کنید. همچنین بهتر است به رابطه‌ای که تحت تأثیر قرار گرفته اشاره کنید.
مثلاً
«من قول دادم که فرزندت را از مدرسه بردارم ولی این کار را نکردم. در نتیجه مجبور شدی محل کارت را ترک کنی، به مدرسه بری و با مدیر عصبانی مواجه بشی. می‌تونم تصور کنم چقدر برات استرس‌زا بوده و چرا احساس خیانت می‌کنی. می‌دونم که اعتماد بین ما آسیب دیده است.»
اگر مطمئن نیستید که دقیقاً چه آسیبی وارد شده، می‌توانید از فرد مقابل بپرسید:
- رفتار من چه تأثیری روی تو گذاشت؟
- آن لحظه چه حسی داشتی؟
- حالا چه احساسی داری؟
- فکر می‌کنی این اتفاق چه تأثیری روی رابطه ما گذاشته؟
بیان تأثیر رفتار و آسیب به رابطه، نشان‌دهنده فروتنی و همدلی شماست؛ که دو عنصر کلیدی برای عذرخواهی واقعی هستند.
5.اشتباه پنجم: انتظار یا فشار آوردن برای بخشیده شدن
جملاتی مانند:
«باید منو ببخشی.»
«اگه منو ببخشی حالت بهتر می‌شه.»
نشان می‌دهند که انتظار دارید طرف مقابل حتماً شما را ببخشد. اما بخشش امری کاملاً شخصی است و باید با خواست قلبی و در زمان مناسب اتفاق بیفتد. هیچ‌کس را نمی‌توان مجبور به بخشش کرد.
به‌جای تمرکز روی بخشیده شدن، به ترمیم رابطه فکر کنید. از خودتان بپرسید:
- برای ترمیم رابطه، چه کاری از من برمیاد؟
- از این به بعد چه چیزی از من می‌خوای؟
- چطور می‌تونم دوباره اعتمادت رو جلب کنم؟
