گاهی روابط زناشویی وارد مرحله‌ای می‌شوند که در آن زوج‌ها میان ماندن و رفتن دچار تردید می‌شوند. در اینجا به بررسی نشانه‌هایی می‌پردازیم که می‌توانند نشان‌دهنده وجود زمینه‌هایی برای بازسازی و حفظ یک ازدواج باشند.
به نقل از فوربز، بسیاری از زوج‌هایی که در نقطه‌ای از مسیر زندگی مشترک خود دچار تردید می‌شوند، درگیر این پرسش می‌شوند که آیا رابطه‌شان هنوز هم ارزش ادامه دادن دارد یا نه. این پرسش، اغلب در میانه‌ی احساس دلزدگی، فاصله‌ی عاطفی و تکرار الگو‌های دردناک مطرح می‌شود. اما پاسخ این پرسش همیشه ساده یا قطعی نیست. در هر ازدواجی ممکن است دوره‌هایی از ناامیدی، تردید یا سردی عاطفی رخ دهد. اما گاهی زیر لایه‌ی این چالش‌ها، هنوز پیوندی واقعی و قابل بازسازی وجود دارد. حقیقت این است که همه‌ی ازدواج‌ها قرار نیست تا ابد دوام بیاورند و گاهی جدایی بهترین تصمیم ممکن برای سلامت روانی هر دو نفر است. با این حال، برخی رابطه‌ها هنوز قابلیت ترمیم و بازسازی دارند، به‌شرط آن‌که هر دو طرف برای تغییر، رشد و ساختن دوباره آمادگی داشته باشند. در ادامه، چهار نشانه مهم بررسی می‌شوند که اگر در رابطه‌ای وجود داشته باشند، می‌توان گفت آن ازدواج هنوز شانس بقا و حتی شکوفایی را دارد.
۱. تعهد مشترک به رشد فردی
یکی از جنبه‌های نادیده‌گرفته‌شده در ازدواج‌های در حال فروپاشی، این است که مسیر نجات رابطه لزوماً با اصلاح «زوج» آغاز نمی‌شود، بلکه از تحول درون هر فرد شروع می‌شود. زمانی که یکی یا هر دو طرف به خودشناسی، تنظیم هیجانات و تکامل شخصیتی روی می‌آورند، این تغییرات شخصی به‌طور طبیعی در نحوه‌ی ارتباط، واکنش و پیوند عاطفی‌شان تأثیر می‌گذارد. تحقیقات نشان داده‌اند افرادی که از سطح بالاتری از رضایت شخصی برخوردارند، معمولاً در ازدواج نیز خوشبخت‌ترند. در مقابل، کسانی که از ابتدا با پریشانی‌های درونی وارد رابطه شده‌اند، بیش‌تر احتمال دارد که در یک ازدواج ناخوشایند باقی بمانند. این یافته‌ها نشان می‌دهد که پریشانی فردی محدود به درون نمی‌ماند، بلکه بر کلیت رابطه نیز سایه می‌افکند.
در همین راستا، یک مطالعه جدید در سال ۲۰۲۴ روی زنانی که تحت روان‌درمانی فردی قرار داشتند، نشان داد که دو سوم آنها بهبود چشم‌گیری در رضایت زناشویی و تعهد تجربه کردند. حتی زمانی که درمان به صورت فردی انجام شود، می‌تواند به شکل معناداری پویایی روابط را تغییر دهد. اگر هر دو طرف به مسئولیت‌پذیری شخصی پایبند باشند و مایل باشند با زخم‌های گذشته، استرس‌ها و عادت‌های ناسالم خود مواجه شوند، می‌توان گفت بذر ترمیم در آن رابطه وجود دارد. رشد از درون آغاز می‌شود، اما فضای دگرگونی مشترک را فراهم می‌آورد.
۲. تمایل دوطرفه به بهبود مهارت‌های ارتباطی
ارتباط مؤثر، شریان اصلی هر رابطه‌ای است. اما زمانی که تنش‌ها انباشته شوند، حتی ساده‌ترین مکالمات هم ممکن است به مناقشه‌هایی طاقت‌فرسا تبدیل شوند. از نشانه‌های امیدبخش در یک ازدواج در معرض بحران، آن است که هر دو نفر حاضر باشند شیوه‌ای جدید برای برقراری ارتباط بیاموزند. مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۱، نشان داد آموزش مهارت‌های ارتباطی به زنان متأهل، باعث کاهش فرسودگی روانی و افزایش کیفیت زندگی‌شان شد. اگرچه این تحقیق بر زنان تمرکز داشت، اما پیام کلی آن قابل تعمیم به هر رابطه‌ای است: ارتباط سالم، تنش‌های زناشویی را کاهش می‌دهد. زمانی که هر دو نفر آگاهانه تلاش می‌کنند شنونده‌ی بهتری باشند، احساسات خود را شفاف بیان کنند و از بی‌احترامی یا سرزنش فاصله بگیرند، پایه‌های درک متقابل و نزدیکی دوباره شکل می‌گیرد. این تمایل به یادگیری و تغییر، گواهی‌ست بر این‌که رابطه نیاز به پایان ندارد، بلکه به بازسازی نیازمند است.
۳. تلاش مشترک برای التیام زخم‌های گذشته
هیچ رابطه‌ای از آسیب مصون نیست. چه ناراحتی‌های کوچک و چه شکاف‌های عمیق، همگی بخشی از مسیر رشد مشترک‌اند. اما آن‌چه یک رابطه را از سقوط نجات می‌دهد، تمایل دوطرفه به پذیرفتن گذشته و التیام آن است. بخشیدن، نقشی کلیدی در این مسیر ایفا می‌کند. نه فقط به‌معنای چشم‌پوشی، بلکه به‌عنوان راهی برای خروج از الگو‌های آسیب‌زا، کاهش خصومت و ایجاد زمینه‌ای برای تلاش مثبت در جهت بهبود ارتباط. زوج‌هایی که می‌توانند به شکلی سازنده درباره‌ی درد‌های گذشته صحبت کنند، عموماً پیوند عاطفی عمیق‌تری را تجربه می‌کنند. البته، این روند زمانی مؤثر است که هر دو نفر به‌طور برابر در آن دخیل باشند و از طفره‌رفتن یا توجیه رفتار‌های نادرست پرهیز کنند. بازکردن گره‌های کهنه‌ی رابطه، شجاعت و همدلی می‌طلبد؛ اما اگر این فضا فراهم شود، زخم‌ها می‌توانند به نقطه‌ی آغاز دوباره تبدیل شوند.
۴. توانایی پذیرفتن خطا و عذرخواهی واقعی
هیچ رابطه‌ای بدون اشتباه نیست. اما آن‌چه روابط سالم را متمایز می‌سازد، نحوه‌ی مواجهه‌ی طرفین با این اشتباهات است. وقتی هر دو نفر بتوانند مسئولیت کار‌های خود را بپذیرند، بدون فرافکنی عذرخواهی کنند و در عمل نشان دهند که می‌خواهند تغییر کنند، فضا برای آشتی و ایمنی روانی فراهم می‌شود. تحقیقات نشان داده‌اند زمان‌بندی و نحوه‌ی بیان عذرخواهی بسیار مهم‌اند. عذرخواهی زمانی بیش‌ترین تأثیر را دارد که طرف آسیب‌دیده ابتدا فرصت بیان احساسات و درک‌شدن را داشته باشد. عجله در گفتن «متأسفم» ممکن است به‌جای ترمیم، به عنوان نادیده‌گرفتن درد طرف مقابل تعبیر شود. زمانی که هر دو نفر بتوانند با صداقت و درک متقابل به اشتباهات خود نگاه کنند و آماده‌ی تغییر رفتار باشند، این نشانه‌ی بلوغ عاطفی و احترام متقابل است؛ عواملی که یک ازدواج را نجات می‌دهند.
در بسیاری از ازدواج‌ها، لحظه‌ای پیش می‌آید که همه‌چیز در هاله‌ای از تردید فرو می‌رود. در این نقطه، شاید بهتر باشد پرسید: «آیا هنوز هر دو نفر مایل و آماده‌اند که برای ساختن نسخه‌ای بهتر از رابطه تلاش کنند؟» رابطه‌ها درست همانند انسان‌ها، با گذر زمان دگرگون می‌شوند. گاهی هدف، بازگشت به گذشته نیست، بلکه تجسمی نو از آینده‌ای بهتر است؛ با نگاهی هوشیارتر، نیتی خالص‌تر و تلاشی تازه. تردید، پایان راه نیست؛ فرصتی‌ست برای بازنگری، رشد و شاید آغاز فصلی تازه در پیوندی که هنوز ارزش حفظ کردن را دارد.
