یک سوال بحث برانگیز مدتهاست دانشمندان برجسته جهان را دچار اختلاف کرده است: آیا استرس می‌تواند باعث سرطان شود؟
برای سال‌ها، پزشکان اغلب مشاهده کرده‌اند که حوادث شدید زندگی - سوگواری، طلاق و آسیب‌های جدی - اغلب در سال‌های قبل از شروع بیماری رخ می‌دهد.
با این حال شواهد دقیق دور از قطعیت است. حتی تحقیقات مرکز سرطان انگلستان (CRUK) می‌گوید این پیوند‌ها نه تنها اثبات نشده‌اند، بلکه ممکن است کمی بیش از یک افسانه باشد.
اما با توجه به افزایش سطح استرس انتظار می‌رود تعداد افراد مبتلا به سرطان تا سال ۲۰۳۰ یک سوم { حدود چهار میلیون نفر} افزایش یابد.
برخی از کارشناسان سرطان اکنون می‌گویند شواهد در حال ظهور در مورد تأثیر استرس بر بدن به این معنی است که "تعجب آور نیست" اگر ارتباطی بین این دو وجود داشته باشد.
پروفسور ملانی فلینت از دانشگاه برایتون، که تأثیر هورمون‌های استرس بر سرطان را مطالعه می‌کند، می‌گوید: پیشرفت‌های زیادی در این زمینه وجود دارد و من فکر نمی‌کنم بتوانیم نقش استرس را در سرطان رد کنیم.
"نظر من این است که هم در شروع سرطان در وهله اول و هم در گسترش سرطان پس از ابتلا به آن کمک می‌کند -، اما این یک عامل کمک کننده است، نه لزوماً یک علت مستقیم. "
به نظر می‌رسد برخی از مطالعاتی که در طول زمان جمعیت‌های زیادی را دنبال کرده‌اند، این موضوع را تایید می‌کنند.
یک مطالعه روی ۱۰ هزار زن در فنلاند که به مدت ۱۵ سال پیگیری شد، نشان داد کسانی که از سوگواری رنج می‌بردند احتمال بیشتری برای ابتلا به سرطان سینه در عرض پنج سال داشتند.
قرار گرفتن در معرض استرس در محل کار با خطر بیشتر سرطان پروستات در مردان زیر ۶۵ سال و در پیوندی ضعیف‌تر، با سرطان سینه در زنان مرتبط است.
با این حال، سایر مطالعات مشابه - از جمله بررسی شواهد با بهترین کیفیت - هیچ ارتباطی را نشان نمی‌دهند.
به گفته پروفسور تروور گراهام، مدیر مرکز تکامل و سرطان در مؤسسه تحقیقات سرطان، بخشی از مشکل این است که استرس اغلب همراه با رفتار‌های دیگری است که خطر ابتلا به سرطان را نیز افزایش می‌دهد.
او می‌گوید: «یک زندگی پر استرس ممکن است با بسیاری از عوامل خطرزای دیگر سرطان مانند سیگار کشیدن، نوشیدن الکل زیاد، کم تحرکی و رژیم غذایی ناسالم مرتبط باشد، بنابراین تشخیص عوامل ایجادکننده آن دشوار است».
آنچه ما می‌دانیم این است که استرس باعث ایجاد یک آبشار از اثرات بر بدن می‌شود - به خصوص اگر مزمن باشد.
پروفسور فلینت می‌گوید: استرس باعث ترشح هورمون استرس کورتیزول می‌شود. کورتیزول به گیرنده‌های روی هر سلول متصل می‌شود و این فرآیند‌های مختلف دیگر از جمله التهاب را تنظیم می‌کند.
استرس و کورتیزول همچنین می‌توانند سیستم ایمنی بدن را سرکوب کنند.
محققان همچنین سعی کرده‌اند اثر استرس را بر سلول‌های آزمایشگاهی تقلید کنند که به نظر می‌رسد نشان می‌دهد که به DNA آسیب می‌زند و باعث تغییراتی در سلول‌ها می‌شود که اگر اجازه تکثیر داده شود، می‌تواند به سرطان تبدیل شود.
پروفسور گراهام خاطرنشان می‌کند از آنجایی که الگوبرداری از استرس دشوار است، این ممکن است نشانه خوبی از آنچه واقعاً در بدن انسان می‌گذرد نباشد.
همچنین این احتمال وجود دارد که اکثر افراد بتوانند این آسیب را به طور طبیعی ترمیم کنند.
اما یک استثنای قابل توجه مانند آن‌هایی که دارای جهش‌های ژنتیکی هستند که قبلاً آن‌ها را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان قرار می‌دهد، وجود دارد.
پروفسور فلینت می‌گوید: «اگر فردی دارای جهش سرطانی باشد که بر میزان بهبود DNA مانند BRCA تأثیر می‌گذارد، ممکن است در برابر تأثیرات استرس آسیب‌پذیرتر شود.»
ما نمی‌توانیم بگوییم که اگر به شدت استرس دارید و جهش سرطانی دارید، قطعاً به سرطان مبتلا خواهید شد. ما هنوز همه مکانیسم‌های اساسی را کاملاً درک نمی‌کنیم.
اما ممکن است لازم باشد آن را به عنوان یک خطر اضافی احتمالی برای برخی افراد در نظر داشته باشیم و استرس ممکن است نیاز به مدیریت داشته باشد.
او می‌افزاید، همچنین شواهد محدودی وجود دارد که استرس ممکن است به طور غیرمستقیم خطر ابتلا به سرطان را با ایجاد ویروس‌هایی مانند ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) مرتبط با سرطان دهانه رحم، افزایش دهد.
با این حال، در جایی که شواهد قوی‌تر هستند، نشان می‌دهد که استرس ممکن است نقش مهمی در گسترش سرطان پس از توسعه داشته باشد.
پروفسور نازنین درخشان از دانشگاه ریدینگ می‌گوید: در سرطان سینه شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد اضطراب و افسردگی خطر عود و مرگ و میر را افزایش می‌دهد.
"مطالعات بیشتر و بیشتری این را گزارش می‌کنند و ما نمی‌توانیم آن را نادیده بگیریم. "
پروفسور فلینت می‌گوید کورتیزول می‌تواند به سلول‌های سرطانی کمک کند تا از سیستم ایمنی فرار کنند و از محل اصلی تومور به یک محل ثانویه گسترش یابند.
اگر استرس دارید و این سیستم ایمنی شما را کاهش داده است، یا هورمون‌های استرس روی خود سلول‌های سرطانی اثر می‌گذارند، سلول‌های سرطانی می‌توانند از سیستم ایمنی پنهان شوند و بسته به نوع سرطان، به مناطقی که درمان آن سخت‌تر است مانند مغز، ریه ها، استخوان و کبد گسترش پیدا کنند.
اگرچه شواهدی مبنی بر اینکه استرس می‌تواند باعث سرطان شود مشخص نیست، بسیار واضح‌تر است که می‌تواند باعث گسترش سرطان موجود شود.
پروفسور چارلز سوانتون، متخصص انکولوژیست، پزشک ارشد CRUK، گفت: طی پنج تا ۱۰ سال آینده، ممکن است شاهد ظهور داده‌هایی باشیم که رابطه بین استرس و سرطان را آزمایش می‌کند.
پروفسور فلینت پیشنهاد می‌کند که در این بین، به افرادی که قبلاً سرطان دارند یا افرادی که دارای جهش ژنتیکی هستند که خطر ابتلا به آن‌ها را افزایش می‌دهد، باید برای مدیریت سطح استرس خود کمک شود.
این ممکن است شامل درمان‌های صحبت کردن، دارو، ورزش یا فقط «مراقبت از خود» باشد – که همه این‌ها برای شما خوب است، چه سرطان داشته باشید یا نداشته باشید.
