راهنماتو - بررسی دادههای آماری نشان میدهد که ظاهراً دین در این کشور در حال افول است. در سال ۱۹۵۲، ۹۸ درصد از مردم آمریکا به خدا اعتقاد داشتند، اما این عدد در سال ۲۰۲۲ به ۸۱ درصد رسید.
به گزارش راهنماتو، بر اساس مطالعهای در سال ۲۰۲۳، ۲۲ درصد از آمریکاییها خود را معنوی اما غیرمذهبی معرفی کردند و ۲۸ درصد در سال ۲۰۲۴ گفتند که یا بیدین، بیخدا یا غیرمتعهد به هیچ نوع دینی هستند. این روند در آمریکای شمالی و اروپا مشابه است، اما در خاورمیانه، جنوب آسیا و آمریکای لاتین، دین همچنان در حال رشد است.
تحول ایمان با چهره ای جدید
خواهر ایلیا دِلیو، استاد الهیات دانشگاه ویلانووا، این تغییرات را زیر نظر دارد و معتقد است که ایمان به خدا از بین نرفته، بلکه شکل جدیدی پیدا کرده است. او میگوید: «ایمان هنوز وجود دارد، اما به شیوهای جدید ظهور میکند که دیدگاه ما درباره خدا و دین را کاملاً تغییر میدهد.»
تکنولوژی – مثل گوشیهای هوشمند، شبکههای اجتماعی و حتی هوش مصنوعی – عامل اصلی این تغییرات است. این ابزارها شیوه دسترسی به آموزشهای دینی، یافتن افرادی با عقاید مشابه و حتی دعا کردن را متحول کردهاند. در برخی موارد، کشیشهای روباتیک به مردم کمک میکنند پاسخ سؤالات دینی خود را پیدا کنند و کلیسایی در سوئیس اخیراً از هوش مصنوعی به نام «عیسی دیجیتال» در اعترافاتش استفاده کرده است. آیا این راههای جدید تکنولوژیک میتوانند موجب احیای دین شوند؟ آینده دین شاید بسیار عجیبتر از چیزی باشد که آمارهای جمعیتی نشان میدهند.
دین در دنیای دیجیتال
اگرچه آمارها نشاندهنده کاهش اعتقادات دینی هستند، اینترنت داستان دیگری را روایت میکند. در فضای مجازی، شما میتوانید دین یا عقایدی را پیدا کنید که با ارزشهایتان همخوانی بیشتری دارد و برایتان جذابتر است. قبلاً اگر در مورد ایمان خود سوالی داشتید، احتمالاً از رهبر دینی محلی خود میپرسیدید. امروز، به جای این کار، کافی است سؤال خود را در گوگل جستجو کنید. به گفته پینچاس گلدشمیت، رئیس کنفرانس خاخامهای اروپایی: «قبلاً مردم به خاخام محلی مراجعه میکردند. امروز سؤالشان را در گوگل میپرسند.»
البته ارتباط دین و تکنولوژی موضوع جدیدی نیست. در قرن پانزدهم، اختراع چاپ امکان تولید انبوه کتابها را فراهم کرد. پروتستانها از این فناوری برای ترویج عقاید خود استفاده کردند و کلیسای کاتولیک تلاش کرد کتابهایی که آنها را بدعت میدانست ممنوع کند. امروزه، اینترنت این روند را به سطحی دیگر برده است. به گفته خواهر ایلیا: «ما امروز همه چیز را در دسترس داریم. مثل این است که از میان چیزهای مختلف انتخاب کنیم؛ اگر چیزی را دوست نداشته باشم، آن را نمیپذیرم، اما اگر چیزی را دوست داشته باشم، آن را میپذیرم.»
در اینترنت، شبکههای اجتماعی مثل اینستاگرام و تیکتاک پر از محتوای کوتاه دینی هستند. هشتگهایی مثل #diwali و #easter (دیوالی و عید پاک) هزاران پست مرتبط دارند. این محتواها هم توسط افراد مذهبی و هم توسط علاقهمندان عادی تولید میشوند. هزاران اپلیکیشن موبایل نیز وجود دارد که به کاربران کمک میکنند اعمال دینی خود را بهدرستی انجام دهند.
رسانه و دین در کنار هم
برای مثال، شاندین سونوای لارنس، که در سنت رقص حلقه هوپی بزرگ شده، از شبکههای اجتماعی مثل تیکتاک، یوتیوب و اینستاگرام برای آموزش این رقص که نوعی دعا و ارتباط با ارواح است، استفاده میکند.
همچنین ملیندا استراس، که فعالیت خود را بهعنوان بلاگر غذای کوشر (حلال در یهودی) آغاز کرده بود، حالا در تیکتاک و اینستاگرام از یهودیت مدرن و قوانین آن صحبت میکند. او اکنون بیش از ۱.۳ میلیون دنبالکننده در تیکتاک دارد.
حتی راهبههای مدرن مثل دختران سنت پل از رسانههای اجتماعی برای تبلیغ دین استفاده میکنند. این گروه که به « راهبههای رسانهای» معروف هستند، با ساخت ویدئوهایی سرگرمکننده، پیامهای مسیحیت را به مخاطبان منتقل میکنند و در تیکتاک ۱۵۷,۰۰۰ دنبالکننده دارند.
هوش مصنوعی و آینده دین
اما شاید شگفتانگیزترین تأثیر تکنولوژی بر دین، استفاده از هوش مصنوعی باشد. این فناوری اکنون به رهبران دینی کمک میکند محتوای جدیدی تولید کنند. برای مثال، کشیش کارو داس آدهیکاری از معبدی در یوتا از هوش مصنوعی گوگل برای تبدیل متون سنتی سانسکریت به اشعار رپ استفاده میکند. او میگوید: «این تکنولوژی به من ایده میدهد و من آن را اصلاح و شخصیسازی میکنم.»
با پیشرفت تکنولوژی، دین نیز در حال تغییر است. شاید آینده دین، چیزی فراتر از تصورات سنتی ما باشد. و البته قطعاً پیامدهایی خواهد داشت.