نماهای بیرونی زاویه‌دار، فراوانی فولاد، شیشه و بتن و فقدان جزئیات تزئینی. اینها ویژگی‌های کلیدی ساختمان‌های زیبای مدرنیستی جهان هستند. در واقع، این سازه‌ها به قدری متمایز هستند که نمی‌توان آن‌ها را نادیده گرفت.
ویژگی معماری مدرنیستی به عنوان سبکی که اوایل قرن بیستم به طور جدی آغاز شد، تعهد به «کارکردگرایی» است. طراحان این سبک معتقد بودند فرم ساختمان باید از عملکرد آن پیروی کند و تزئینات اضافه را به نفع رویکرد مینیمالیستی کنار گذاشتند. طراحی هم به معنای واقعی کلمه و هم به صورت استعاری، به اساسی‌ترین اجزای سازنده آن کاهش یافت. مدرنیسم با ظاهر واضح و غیرقابل انکار خود، برهه‌ی متمایزی در تکامل معماری معاصر است، برهه‌ای که شکل‌گیری آن اغلب با نام معمارانی مانند فرانک لوید رایت و لوکوربوزیه گره خورده است.
در این مطلب، فهرست کوتاهی از طراحی‌های مدرنیستی و جزئیات برخی از مشهورترین ساختمان‌های مدرنیستی و برخی از نمونه‌های عالی کمتر شناخته‌شده‌ی این سبک طراحی نمادین قرن بیستمی را مرور می‌کنیم.
۱. خانۀ آبشار (میل ران، پنسیلوانیا)
خانۀ آبشار، خانه‌ای در پنسیلوانیا که سال ۱۹۳۵ توسط فرانک لوید رایت طراحی شده، با توجه به شهرتش به عنوان یکی از نمادین‌ترین طرح‌های مدرنیستی، در ابتدای این فهرست آورده شده است. این خانه که بالای یک آبشار ساخته شده، ویژگی‌های عملکردی خود را با زیستگاه طبیعی اطرافش یکی کرده: یک راه‌پله از اتاق نشیمن مستقیماً به سمت جریان زیر امتداد می‌یابد، دیوارهای سنگی درست تجسم صخره‌های اطراف هستند و یک جوی آب طبیعی در داخل خانه که بین طبقات در حال چکیدن است. این خانه به واسطۀ سبک منحصربفردش در فهرست میراث جهانی نیز قرار گرفته است.
۲ کلیسای یادبود لوس (تایچونگ، تایوان)
این کلیسای کوچک که حاصل همکاری خیره‌کننده‌ی چی-کوآن چِن و معمار مشهور یو مینگ پِی است، اصول هندسی را با دیوارهای منحنی مشخص خود که با کاشی‌های الماسی‌شکل پوشانده شده، به کار برده است. چهار دیوار منحنی از جنس بتن مسلح آن یادآور کلاه‌فرنگی فیلیپس هستند که برای نمایشگاه جهانی ۱۹۵۸ توسط لوکوربوزیه ساخته شد و احتمالاً از طراحی این کلیسا الهام گرفته است.
۳ خانه شیشه‌ای (کِینِن جدید، کِنِتیکِت)
خانه شیشه‌ای که فیلیپ جانسون آن را طراحی کرده، از سال ۱۹۴۹ تا زمان مرگش در سال ۲۰۰۵ محل سکونت خودش بود. جانسون در دوران اقامتش در آنجا، از این اتاق بزرگ و شیشه‌ای به عنوان آشپزخانه، غذاخوری و فضای خواب استفاده کرد. این خانه که اکنون یک مکان تاریخی است که برای بازدید عموم باز است.
۴ کاخ کنگره ملی (برازیلیا، برزیل)
کاخ کنگره ملی در مرکز کشور سال ۱۹۵۶ ساخته شد و اسکار نیمایر معمار آن را طراحی کرد. این کاخ واقع در میدان سه قدرت که نماینده سه شاخه دولت است، نماد نهاد قانونگذاری، یعنی کنگره است. شهر برازیلیا که در دهه ۵۰ ساخته شد، یک تلاش مشترک توسط برنامه‌ریز شهری لوسیو کوستا (طرح اولیه) و نیمایر (ساختمان‌ها) بود.
این سازه که اکنون در فهرست میراث جهانی قرار دارد، از طرف یونسکو به عنوان «یک دستاورد هنری منحصربه‌فرد، آفرینش برجسته نبوغ بشری، گواه بیان زنده اصول و آرمان‌های مطرح‌شده‌ی جنبش مدرنیستی» توصیف شده است.
۵ ویلا ساووآ (پاریس، فرانسه)
ویلا ساووآ که بین سال‌های ۱۹۲۸ و ۱۹۳۱ توسط معمار سوئیسی‌فرانسوی لوکوربوزیه و پسر عمویش پیر ژانوره ساخته شد، مظهر تمام پنج اصل معماری کوربوزیه است؛ بیانیه‌ای که برای هر فرد مشتاق طراحی یا درک مدرنیسم، به اثری مهم تبدیل شد. او اینطور نوشت که ساختمان‌ها باید پیلوتیس (شبکه بتن مسلح برای تحمل وزن ساختمان)، پلان باز، نماهای باز، پنجره‌های افقی و بام‌باغ داشته باشند.
۶ استادیوم ملی یویوگی (توکیو، ژاپن)
این ورزشگاه چشم‌نواز که معمار مدرنیست ژاپنی، کنزو تانگه آن را برای بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۶۴ طراحی کرد، به دلیل سقف معلق و شکل نمایشی و فراگیرش قابل‌تشخیص است. انحنای سقف این سازه که مدرنیسم را با معماری سنتی تلفیق داده، یادآور شکل آشنای پاگوداهای ژاپنی است.
۷ کلاه‌فرنگی بارسلونا (بارسلونا، اسپانیا)
صفحه بام بسیار کوتاه کلاه‌فرنگی بارسلون و استخرهای بازتابنده اطراف آن، جلوه و احساس آرام و درونگرایانه‌ی این ساختمان را بوجود آوردند. لودویگ میس ون در روهه و لیلی رایش این سازه را سال ۱۹۲۹ به عنوان کلاه‌فرنگی آلمان برای نمایشگاه بین‌المللی ۱۹۲۹ طراحی کردند. در ساختمان از چهار نوع سنگ مرمر چشمگیر و فولاد، کروم و شیشه استفاده شده که ترکیب عناصر مصنوعی و طبیعی به شیوه‌ای مدرنیستی هستند.
۸ کلیسای هیوینکا (هیوینکا، فنلاند)
این کلیسای هرمی که سال ۱۹۶۱ ساخته شد، بیش از ۳۰ متر ارتفاع دارد و آرنو روزواُری آن را طراحی کرده است. از این کلیسا نیز مانند بسیاری از ساختمان‌های مدرن، ابتدا به دلیل طراحی آن انتقاد شد، اما اکنون یکی از برجسته‌ترین مکان‌های دیدنی فنلاند است.
۹ کلیسای مسیحی (کلمبوس، ایندیانا)
کلیسای مسیحی در کلمبوس که معمار فنلاندی اِلییِل سارِنِن آم را طراحی کرده، یکی از نخستین کلیساهای مدرن ایالات متحده است. این سازه مفاهیم تقارن را نادیده گرفته و در عوض عبادتگاه مستطیلی و برج ناقوس مستقل را انتخاب کرده است.
کشیش تی. کی. اسمیت سال ۱۹۴۳ درباره تمایل به یک سازه مدرنیستی نوشت: «الگوی اساسی ساختار کلیسا نسل‌ها بدون تغییر باقی مانده است. در بهترین حالت، طرح‌های اخیر بازآفرینی سبک‌های سنتی بوده‌اند. هیچ یک از اینها نمی‌تواند به طور کامل عظمت و در عین حال سادگی ایمان مسیحی را که اعتقادات انسانی و نمادهای انسانی آن‌ها را محدود نکرده، بیان کنند.»
۱۰ کلیسای جامع مریم مقدس (توکیو، ژاپن)
پس از سوختن کلیسای جامع چوبی مریم مقدس در توکیو در زمان جنگ، این طرح بتنی جدید با طراحی و ساخت کنرو تانگه سال ۱۹۶۴ جای آن را گرفت. از پایین، دیوارهای سهمی‌وار و زاویه‌دار به طور برجسته خودنمایی می‌کنند، در حالی که از بالا، کلیسا شکل صلیب دارد.
۱۱ موسسه مدیریت هند (احمدآباد، هند)
این ساختمان که سال ۱۹۷۴ تکمیل شد، بالای محوطه ۶۰ هکتاری موسسه مدیریت هند قرار دارد. برجسته‌ترین و غیرمعمول‌ترین ویژگی‌های این ساختمان به‌ویژه شکاف‌های دایره‌ای که در نمای آجری آن حک شدند، بازتابی از فلسفه طراحی معمار آن؛ لوئیس‌کان هستند: «مهم است به مصالحی که استفاده می‌کنید احترام بگذارید.» کان با اشاره به تمایل طبیعی آجرها به سمت اشکال قوسی افزود: «فقط در صورتی می‌توانید این کار را انجام دهید که به آجر احترام بگذارید و به جای ظلم کردن در حقش، آن را تجلیل کنید.»
