اخیراً محققی، به احیای نظریهای تقریباً ۱۰۰ ساله که وقوع بیگ بنگ را رد کرده پرداخته تا یکی از ثابتشدهترین نظریهها در علم مدرن را به چالش بکشد.
طبق مقاله منتشره در مجله Particles، لیور شامیر، دانشیار علوم کامپیوتر دانشگاه ایالتی کانزاس، استدلال کرد که فوتونهای نور، انرژیشان را با پوشش دادن فواصل وسیع فضا از دست میدهند.
نظریه نور خسته
حدود صدسال پیش و در سال ۱۹۲۹ بود که اخترشناسی به نام فریتز زویکی برای اولین بار، نظریه "نور خسته" را برای توضیح رصد "انتقالبهسرخ" یا کاهش انرژی فوتون نور با افزایش طولموج آن در کهکشانهای دوردست هنگام دور شدن از ما را ارائه کرد.
به بیان سادهتر، جهان بهجای اینکه با سرعتی شتابان منبسط شود، باید ساکن باشد؛ چراکه نور در طول زمان بهجای نشان دادن حرکت بین کهکشانها، انرژی خود را از دست میدهد.
از آن زمان تاکنون، اخترشناسان بارها این نظریه را به چالش کشیده و آن را در حاشیه فیزیک قرار دادند؛ اما حالا شامیر با بهرهگیری از دادههای تلسکوپ فضایی جیمز وب به دنبال احیای این ایده است.
جیمز وب به کمک محققان آمد
شامیر دراینباره گفت: «در دهه ۱۹۲۰، ادوین هابل و جورج لمتر کشف کردند که هر چه کهکشان دورتر باشد، سریعتر از زمین دور میشود. این کشف منجر به نظریه بیگبنگ شد که حاکی از آن است که جهان حدود ۱۳.۸ میلیارد سال پیش شروع به انبساط کرده است. در این میان، تئوری نور خسته تا حد زیادی نادیده گرفته شد؛ چراکه اخترشناسان نظریه بیگ بنگ (انفجار بزرگ) را به عنوان مدل اجماع جهان پذیرفتند؛ اما زمانی که تلسکوپ فضایی قدرتمند جیمز وب اولین نور را دید، اعتماد برخی از ستارهشناسان به تئوری بیگ بنگ ضعیف شد.»
طبق استدلال شامیر، این تلسکوپ اختلاف فاحشی را نشان داد که طبق آن باید درک فعلیمان از خلقت جهان را دوباره ارزیابی کنیم. او درعینحال به این نکته اشاره کرد که رصدهای انجامشده توسط جیمز وب در هنگام نگریستن بهروزهای ابتدایی جهان، بهجای نشان دادن یک جهان اولیه نوزاد، کهکشانهای بزرگ و بالغی را نشان داده است. بدین ترتیب و درصورتیکه انفجار بیگ بنگ، همانطور که دانشمندان در ابتدا تصور میکردند اتفاق افتاده باشد، این کهکشانها قدیمیتر از خود کیهان هستند.
شامیر با در نظر گرفتن سرعت چرخشی ثابت زمین در اطراف مرکز کهکشان راه شیری و با مطالعه نحوه تغییر انتقالبهسرخ متوجه شد که تفاوت در انتقالبهسرخ زمانی افزایش مییابد که کهکشانها از زمین دورتر بودند.
او در این باره توضیح داد: «ازآنجاکه سرعت چرخش زمین نسبت به کهکشانها ثابت است، دلیل این تفاوت احتمالاً در فاصله کهکشانها از زمین است. این نشان میدهد که انتقالبهسرخ کهکشانها بافاصله تغییر میکند و این همان چیزی است که زویکی در نظریه نور خسته خود پیشبینی کرده بود.»
بااینوجود تردیدهای زیادی دراینباره که آیا سایر دانشمندان با ارائه مجدد نظریه زویکی توسط شامیر موافق هستند یا نه وجود دارد. مثلاً همانطور که ستارهشناسان قبلاً استدلال کردهاند، اگر انرژی فوتون کاهش یابد، اجرام دور، تارتر به نظر میرسند؛ اما هنوز این موضوع که فوتونها در هنگام سفر در فضا انرژیشان را از دست میدهند را ندیدهایم.
دانشمندان همچنین از مشاهدات و اندازهگیریهای پسزمینه ماکروویو کیهانی و بقایای فسیلی خنکشده اولین نوری که در سراسر کیهان عبور کرد، استفاده کردهاند تا این ایده که نور هنگام حرکت انرژی خود را از دست میدهد را رد کنند.