حتی در عجیبترین نظریات کیهانشناسان، هیچ پایان خوشی برای جهان وجود ندارد. تمام سناریوهای ارائه شده تاکنون، به نوعی سرانجام تاریک و بیپایانی را برای جهان پیشبینی کردهاند، خواه انجماد بزرگ، انجماد طولانی یا رمبش بزرگ باشد.
پژوهشگران به این نتیجه رسیدهاند که نوعی از انرژی تاریک که بهطور فرضی وجود دارد، میتواند به سرنوشتی تلخ برای جهان منجر شود که به آن «انجماد طولانی» گفته میشود.
بدین ترتیب همهچیز بهتدریج کند شده و در نهایت به حالتی ایستا میرسد، طوری که هیچ فعالیتی در جهان باقی نمیماند. در این سناریو، جهان همچنان گسترش مییابد تا به یک اندازه نهایی برسد، اما با گذشت زمان همه چیز آنقدر سرد میشود که فعالیتهای فیزیکی و حتی جنبشهای اتمی نیز متوقف میگردند.
انرژی تاریک چیست؟
انرژی تاریک یک نیروی مرموز است که مسئول انبساط شتابدار جهان است. این پدیده در دهه ۱۹۹۰ کشف شد و از آن زمان تاکنون، یکی از مهمترین معماهای کیهانشناسی مدرن بوده است. دانشمندان هنوز بهطور کامل نمیدانند انرژی تاریک چه عملکردی دارد. با این حال، برخی از نظریات جالب و مبتکرانه در این زمینه ارائه شده است که توضیحات مختلفی را درباره این نیروی عجیب ارائه میدهد.
یکی از این نظریات، «انرژی تاریک هولوگرافیک» نام دارد. طبق این نظریه، فضا و جاذبهای که ما میبینیم، در واقع یک توهم است. جهان در واقع فقط یک سطح دوبعدی است و نیروهای کوانتومی عجیب و پیچیدهای که روی این سطح دوبعدی وجود دارند، باعث میشوند که ما جاذبه و ساختار سهبعدی فضا را حس کنیم.
این مدل از انرژی تاریک، به طور طبیعی میتواند به گسترش شتابدار جهان منجر شود که همان چیزی است که ما به عنوان انرژی تاریک میشناسیم. دو اخترفیزیکدان اخیراً به این پرسش پرداختند که اگر جهان توسط انرژی تاریک هولوگرافیک اداره شود، چه سرنوشتی در انتظار آن است. انرژی تاریک حدود ۷۰ درصد از چگالی انرژی کل جهان را تشکیل میدهد. با گسترش جهان، چگالی ماده معمولی و ماده تاریک کاهش مییابد، اما انرژی تاریک همچنان بیشتر و بیشتر ظاهر میشود. پژوهشگران برای مطالعه سرنوشت جهان، ماده را نادیده گرفتند و فقط بر تکامل انرژی تاریک هولوگرافیک تمرکز کردند.
آنها دریافتند که همانطور که انتظار میرفت، انرژی تاریک هولوگرافیک باعث ادامه گسترش جهان خواهد شد، اما با گذشت زمان تأثیر آن بهتدریج کاهش مییابد و سرعت انبساط کم خواهد شد. این انبساط تا زمانی که جهان به یک اندازه ثابت برسد، ادامه مییابد. اما با کاهش سرعت انبساط جهان، چگالی انرژی تاریک هولوگرافیک نیز کاهش مییابد. همچنین، چون چگالی ماده نیز با انبساط جهان کم میشود، جهان بهتدریج به یک ایست کامل میرسد.
پژوهشگران این سناریو را «انجماد طولانی» نامیدهاند، که در مقایسه با سایر سناریوهای معروف کیهان مانند «انجماد بزرگ» (ادامه انبساط با شتاب فزاینده) و «رمبش بزرگ» (جمع شدن جهان به سوی مبدأ یا مهبانگ) متفاوت است.
انجماد طولانی: پایانی تلخ برای جهان
گفتنی است سناریوی «انجماد طولانی» چشمانداز خوشایندی ندارد. با اینکه انبساط جهان در نهایت متوقف میشود، هیچ منبع جدیدی از انرژی برای تمامی ماده درون جهان وجود نخواهد داشت. بر این اساس، در نهایت تمام ستارگان خاموش خواهند شد و تجزیه میشوند، و همه ذرات زیراتمی به آرامی از هم جدا میشوند و در سرما ناپدید میگردند.
متأسفانه، حتی در عجیبترین نظریات کیهانشناسان، هیچ پایان خوشی برای جهان وجود ندارد. تمام سناریوهای ارائه شده تاکنون، به نوعی سرانجام تاریک و بیپایانی را برای جهان پیشبینی کردهاند، خواه انجماد بزرگ، انجماد طولانی یا رمبش بزرگ باشد.
پژوهش در زمینه انرژی تاریک همچنان ادامه دارد و دانشمندان امیدوارند که با پیشرفتهای جدید، بتوانند به درک بهتری از این نیروی مرموز برسند. اما تا آن زمان، سرنوشت نهایی جهان همچنان یکی از بزرگترین رازهای علمی باقی میماند. ممکن است هرگز نتوانیم راهی برای جلوگیری از این سرنوشت پیدا کنیم، اما فهمیدن اینکه جهان چگونه به پایان میرسد، همچنان برای بشر جذاب و مهم است.