شاتره درختچه‌ای کوتاه است که برگ‌های تیز و خاکستری و گل‌های صورتی مایل به بنفش دارد. گل‌های زیبای این گیاه در فصل بهار شکوفا می‌شوند. این گیاه از فاصله دور مانند دود دیده می‌شود، به همین خاطر «دود زمین» هم نامیده می‌شود. می‌توان دم‌کرده یا عرق این گیاه مفید را استفاده کرد. در این مقاله درباره خواص، عوارض جانبی و طریقه مصرف عرق شاتره صحبت می‌کنیم. با ما همراه باشید.
۱. بهبود اختلالات کبدی
محافظت از کبد و بهبود برخی بیماری‌های کبد در برخی آزمایش‌های حیوانی گزارش شده است، بااین‌حال مکانیسم دقیق اثربخشی آن مشخص نیست. بر اساس شواهد محدود، مصرف این گیاه ممکن است برای بهبود اختلالات کبدی صفراوی مفید باشد. محافظت از کبد و دفع سوم تجمع‌یافته در آن از مهم‌ترین خواص این گیاه مفیدند.
۲. بهبود بیماری‌های گوارشی
شاتره حاوی ماده‌ای است که ممکن است اسپاسم مجرای صفراوی یا روده را کاهش دهد. از این رو برخی افراد ادعا می‌کنند این گیاه برای درمان سندرم روده تحریک‌پذیر که باعث درد معده می‌شود، مفید است. برای اعتبارسنجی این ادعا و بررسی خواص شاتره برای کبد چرب محققان پژوهشی انجام دادند و نتیجه این بود که مصرف خوراکی شاتره به‌مدت ۱۸ هفته باعث بهبود علائم سندرم روده تحریک‌پذیر نشد. محققان معتقدند برای اثبات اثربخشی این گیاه بر بیماری‌های گوارشی به تحقیقات انسانی بیشتری نیاز دارند.
۳. بهبود بیماری‌های پوستی
این گیاه در طب سنتی برای درمان بیماری‌های پوستی استفاده می‌شود. برخی معتقدند عرق شاتره برای جوش صورت هم مفید است. استفاده از شاتره در طب سنتی آیورودا سابقه‌ای طولانی دارد. محققان به‌سبب خواص شاتره برای پوست و پتانسیل آن برای درمان پسوریازیس، اگزما و سایر بیماری‌های پوستی شروع به تحقیق درباره آن کردند. برخی از پژوهش‌ها اثربخشی این گیاه برای بیماری‌های پوستی را تأیید می‌کنند، اما این پژوهش‌ها برای نتیجه‌گیری قطعی کافی نیستند.
سایر خواص
در برخی پژوهش‌های حیوانی این خواص هم گزارش شده‌اند:
- ضدباکتری؛
- ضدقارچ؛
- ادرارآور؛
- تقویت سلامت چشم؛
- کاهش فشار خون؛
- کاهش کلسترول.
عوارض جانبی شاتره
اطلاعات درباره عوارض جانبی این گیاه محدود است. افزایش اتساع شکم، ناراحتی‌های گوارشی و گرگرفتگی در برخی پژوهش‌های بالینی گزارش شده است.
مصرف خوراکی شاتره به‌مقدار معقول و کوتاه‌مدت برای بیشتر بزرگ‌سالان ایمن است، اما مصرف مقادیر زیاد این گیاه احتمالا عوارضی داشته باشد. برخی محققان معتقدند مصرف مقدار زیاد این گیاه یا عصاره آن ممکن است باعث لرز، تشنج و حتی مرگ شود.
تداخل دارویی یا غذایی
دمنوش یا عرق شاتره ممکن است با برخی بیماری‌ها، داروهای تجویزی یا بدون‌نسخه، غذاها و سایر مکمل‌های غذایی تداخل نامطلوب داشته باشد. ممکن است مصرف این گیاه قبل از جراحی یا سایر اقدامات پزشکی خطرناک باشد. لازم است قبل از هر نوع جراحی یا عمل پزشکی، مصرف مکمل‌های گیاهی، ویتامین‌ها و مواد معدنی را با پزشک در میان بگذارید. درنهایت برای پیشگیری از هرگونه تداخل دارویی یا عوارض ناخوشایند، قبل از مصرف عرق یا دم‌کرده این گیاه با فردی متخصص مشورت کنید.
مقدار مصرف شاتره
دوز مناسب شاتره به عوامل مختلفی مانند سن، وضعیت سلامتی و چندین معیار دیگر بستگی دارد. در حال حاضر اطلاعات علمی کافی برای تعیین دوز مناسب شاتره وجود ندارد.
به خاطر داشته باشید که محصولات طبیعی و گیاهی همیشه بی‌خطر نیستند و رعایت دوز مصرف مناسب آنها بسیار مهم است. حتما دستورالعمل‌های روی برچسب محصول را بخوانید و قبل از استفاده با داروساز یا پزشک مشورت کنید.
مصرف عرق شاتره در دوران بارداری و شیردهی
اطلاعات قابل‌استناد کافی برای مصرف شاتره در دوران بارداری یا شیردهی در دسترس نیست. اگر باردارید یا در دوره شیردهی به سر می‌برید، بهتر است احتیاط کنید و دمنوش یا عرق این گیاه را مصرف نکنید.
نحوه درست‌کردن دمنوش شاتره
- ۱ قاشق از گیاه را در ۱ لیتر آب سرد بریزید و اجازه دهید به‌مدت ۳ تا ۵ دقیقه بجوشد.
- پس از گذشت این زمان، آن را از روی حرارت بردارید و صاف کنید.
- دمنوش را در جای سرد و خشک قرار دهید.
می‌توانید ۲ تا ۳ لیوان از این دمنوش را بین وعده‌های غذایی بنوشید.
کلام آخر
افراد برای بهبود بیماری‌هایی مانند سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)، اختلالات مؤثر بر جریان صفرا، اختلالات پوستی، افزایش ادرار و بسیاری موارد دیگر از شاتره استفاده می‌کنند، اما شواهد علمی زیادی برای تأیید این کاربردها وجود ندارد و برای اظهار نظر قاطعانه درباره خواص این گیاه پژوهش‌های انسانی بیشتری لازم است.
