شاید شما هم دیده شده باشید که با تغییر فصل و سرد شدن هوا عده‌ای از افراد که بعضی از آنها اطرافیان و عزیزان خودمان هستند، دچار مشکلات مختلف جسمی و روحی می‌شوند و از آنها پیش ما شکایت می‌کنند.
ممکن است فکر کنید تغییر فصل چه ربطی به بروز بیماری‌ها و عارضه‌ها دارد، اما واقعیت این است که تغییرات دما مثل گرما و سرد شدن هوا و حتی رطوبت می‌تواند زمینه‌ساز بروز برخی مشکلات جسمی و حتی روحی (مثل افسردگی فصلی، اضطراب و ...) شود.
این موضوع تا جایی اهمیت دارد که طب ایرانی برای هر فصل یک مزاج خاص قائل است و تاکید دارد که مزاج فصل‌ها را بشناسید و تغذیه و ورزش و پوشش و خواب خود را با مزاج فصل‌ها منطبق کنید تا مشکل خاصی برایتان پیش نیاید.
در نگاه طب ایرانی، مزاج پاییز "سرد و خشک" است. وضعیتی که می‌تواند بر سلامت جسم و روان افراد تأثیر بگذارد. به ویژه روی افرادی که خودشان دارای مزاج‌های سرد یا خشک هستند. مثلا در این فصل ممکن است بروز خشکی پوست، احساس خستگی و بیماری‌هایی مثل درد مفاصل بیشتر شود. برای همین توصیه می‌شود که در فصل پاییز از غذاها و نوشیدنی‌های گرم و مرطوب استفاده شود تا تعادل مزاجی حفظ شود.
اما فارغ از نگاه طب ایرانی، علم پزشکی هم معتقد است که کاهش دما می‌تواند مشکلاتی را در انسان ایجاد کند که در فصل‌های دیگر ممکن است نشانی از آنها نباشد.
در این گزارش ۱۰ مشکل و بیماری رایج را که در فصل سرد افزایش می‌یابند، معرفی می‌کنیم:
سرماخوردگی و آنفلوآنزا: ویروس‌های سرماخوردگی و آنفلوآنزا در هوای سرد بیشتر فعال و شایع می‌شوند. چون سیستم ایمنی بدن در این فصل ضعیف‌تر می‌شود و احتمال ابتلا به این بیماری‌های ویروسی افزایش می‌یابد.
دردهای مفصلی: افراد مبتلا به آرتروز و مشکلات مفصلی معمولاً با سرد شدن هوا از افزایش درد و خشکی مفاصل شکایت دارند. چون سرما و خشکی می‌توانند باعث سفت شدن عضلات و مفاصل شوند. هوای سرد معمولا باعث ایجاد آرتریت یا آرتروز نمی‌شود، اما در افرادی که دچار این بیماری هستند، سرما می‌تواند درد و التهاب مفاصل را افزایش دهد و آن را بدتر کند.
خشکی پوست: کاهش رطوبت هوا در زمستان باعث خشکی پوست، ترک خوردن لب‌ها و حتی اگزما می‌شود.
بیماری‌های ریوی و تنفسی: آسم، برونشیت و بیماری‌های ریوی دیگر در فصل سرما تشدید می‌شوند. هوای سرد می‌تواند باعث تنگی نفس، بروز بیماری‌های آلرژیک و تشدید علائم آسم شود.
افزایش فشار خون: با سرد شدن هوا، رگ‌های خونی منقبض می‌شوند و این موضوع می‌تواند منجر به افزایش فشار خون و تشدید مشکلات قلبی شود.
التهاب سینوس‌ها (سینوزیت): هوای سرد و خشک می‌تواند التهاب سینوس‌ها را تشدید کند و موجب سردردهای ناشی از سینوزیت شود. یکی از مشکلات افراد دچارد سینوزیت، سردرد گرفتن در سرما است. سرما خیلی سریع باعث انسداد منافذ خروجی ترشحات، کیپ شدن سینوس‌ها، جلوگیری از تخلیه ترشحات و درنهایت سردرد می‌شود.
افسردگی فصلی (SAD): کاهش نور طبیعی در طول ماه‌های سرد سال می‌تواند به افسردگی فصلی یا اختلال عاطفی فصلی که بین مردم به افسردگی پاییزی معروف است، منجر شود.
دردهای عصبی: سرمای هوا می‌تواند باعث تشدید دردهای عصبی، به خصوص در افرادی که قبلاً آسیب‌دیدگی‌های عصبی داشته‌اند، شود. دردهای عصبی یا نورالوژی به دردهایی گفته می‌شود که براثر تحریک اعصاب به وجود می‌آیند. این دردها معمولاً به صورت تیرکشیدن، سوزش یا احساس گزگز و بی‌حسی در نواحی خاص بدن احساس می‌شوند. وقتی رگ‌ها منقبض می‌شوند، جریان خون به اعصاب کاهش پیدا می‌کند و این کمبود خون‌رسانی می‌تواند باعث تحریک اعصاب و ایجاد درد شود. چون هوای سرد عضلات را سفت می‌کند و این سفتی فشار بیشتری بر اعصاب می‌آورد و درد عصبی را بدتر می‌کند. بنابراین افرادی که مشکل عصبی دارند یا بخشی از اعصاب آنها آسیب دیده، در فصل سرما ممکن است بیشتر این دردها را تجربه کنند.
کمردرد و اسپاسم عضلانی: سردی هوا باعث انقباض عضلات و گرفتگی می‌شود که این موضوع می‌تواند کمردرد و مشکلات عضلانی را افزایش دهد.
تشدید سردردهای میگرنی: هوای سرد در پاییز و زمستان می‌تواند محرکی برای سردردهای میگرنی باشد. در این فصل‌ها، تغییرات دمایی و رطوبت می‌توانند باعث انقباض و انبساط عروق خونی در مغز شوند که به سردردهای شدید و میگرنی منجر می‌شوند.
درست است که با آمدن پاییز و سرد شدن هوا یک سری بیماری‌ها و مشکلات به سراغ‌مان می‌آیند، اما این دلیل نمی‌شود که نتوان آنها را کنترل یا مدیریت کرد. گاهی با ساده‌ترین کارها و مراقبت‌های مناسب مثل قرار نگرفتن در معرض هوای سرد، پوشیدن لباس گرم، پوشاندن اعضایی از بدن که حساس‌ترند (مثلا پوشاندن پیشانی برای مبتلایان به سینوزیت و میگرن یا گرم نگه داشتن مفاصل پا برای افراد مبتلا به آرتروز) تغذیه مناسب، نوشیدن آب کافی در روز، استفاده از مرطوب‌کننده و تقویت سیستم ایمنی می‌توان این مشکلات را تا حد زیادی مدیریت یا از بروز آنها پیشگیری کرد و پاییز راحت‌تری را گذراند.
