مقاله‌ای که دانشمندان علوم اعصاب به‌تازگی در ژورنال تخصصی و معتبر نورون چاپ کرده‌اند، نشان می‌دهد کدام‌یک از شبکه‌های مغزی هنگام مشاهده فیلم‌های سینمایی مثل «تلقین» (Inception)، «شبکه اجتماعی» (The Social Network) و «تنها در خانه» (Home Alone) فعال می‌شوند. در این پژوهش از روش تصویربرداری غیرتهاجمی fMRI استفاده شده است که می‌تواند هم‌زمان با فعالیت‌های شخص، از مغز و نواحی آن تصویر ثبت کند. نویسنده اصلی مقاله دکتر رضا راجی‌مهر است که در 2 دهه اخیر روی پژوهش‌های مرتبط با علوم اعصاب در مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) تمرکز داشته است.
دکتر راجی‌مهر چگونه توانست هنگام دیدن فیلم از مغز نقشه بسازد؟
در اغلب پژوهش‌های علوم اعصاب، از تکنیک fMRI هنگام استراحت شخص و فعالیت‌نکردن استفاده می‌شود اما در این حالت، بسیاری از نواحی مغز خاموش هستند و برای فعالیت نیاز به محرکی بیرونی دارند. در تحقیق دکتر راجی‌مهر، داده‌هایی که قبلاً از ۱۷۶ فرد جوان هنگام دیدن فیلم‌های ۶۰ دقیقه‌ای هالیوودی و مستقل جمع‌آوری شده بود، بررسی شد. در ادامه، با بهره‌گیری از امکانات یادگیری ماشینی، نواحی و اتصالات دخیل در درک چهره‌ها و تصاویر متحرک در قشر مغز شناسایی شد. همچنین تأثیر صحنه‌های مختلف مانند صحبت‌کردن شخصیت‌ها، پخش موسیقی و نمایش تصویر حیوانات روی مغز سنجیده شد.
نتیجه بررسی‌ها نشان داده ۲۴ شبکه مغزی در درک ابعاد مختلف حسی و شناختی حین پردازش فیلم‌ها دخیل هستند. محققان می‌گویند هنگام پخش سکانس‌های پیچیده، نواحی مرتبط با کارکردهای اجرایی مغز فعال می‌شوند اما در سکانس‌های آرام و بدون چالش، فعالیت چندانی ندارند. این نواحی هنگام حل مسئله، انجام کارهای پیچیده و پردازش اطلاعات شناختی فعالیت زیادی دارند. پژوهش اخیر روی اندازه‌گیری میانگین فعالیت مغز در افراد مختلف تمرکز داشته است اما دکتر راجی‌مهر در نظر دارد در تحقیقات بعدی‌اش، تفاوت‌های فردی در درک فیلم‌ها و تأثیر آن روی مغز افراد گوناگون را هم بررسی کند.
