دو نوع متفاوت مو در بدن شما وجود دارد: یکی موهای کرکی (vellus) که بدن را میپوشاند و روی صورت هم به چشم میخورد. نوع دوم موهای ضخیمتر، درشتتر و تیرهتر که شامل ابروها، مژهها، موهای سر و سایر موهای بدن شما میشود و موهای انتهایی (terminal) نامیده میشوند – روییدن همین نوع موهای ضخیمتر یعنی موهای انتهایی روی چانه است که زنان را به دردسر میاندازد.
هورمونهای جنسی مردانهساز یا «آندروژنها» باعث ضخیمتر شدن موهای تیرهتر میشوند.
درباره آندروژنها
آندروژن ها گروهی از هورمونهای جنسی هستند که به بلوغ و رشد تولید مثل کمک میکنند. با اینکه تستوسترون – شناختهشدهترین آندروژنها - معمولاً با مردان مرتبط میشود، اما در واقع همه افراد در بدن خود تستوسترون میسازند، زیرا این هورمون در مواردی مانند افزایش تراکم استخوان، رشد عضلات و بلوغ جنسی نقش دارد.
زنان در تخمدانهای خود تستوسترون میسازند که سپس به هورمون جنسی زنانه استروژن تبدیل میشود. هورمون استروژن به شروع چرخه قاعدگی کمک میکند و منجر به رشد موهای زیر بغل و ناحیه تناسلی میشود.
هورمون دیهیدروتستوسترون یا دیاچتی (DHT) نیز یک آندروژن مشتق شده از تستوسترون است، میتواند تأثیر زیادی بر رشد مو داشته باشد. دیاچتی رشد فولیکولهای مو را در مناطقی که بیشتر به آندروژن ها پاسخ میدهند، مانند چانه تحریک میکند. برخی از زنان به طور طبیعی گیرندههای دیاچتی حساستری دارند، به این معنی که حتی میزانهای طبیعی این هورمون ممکن است باعث افزایش رشد موهای صورت در آنها شود. این وضعیت به دلیل زمینه ژنتیکی در این زنان است و گرچه ممکن است آزاردهنده باشد، عارضهای نگرانکننده نیست.
پرمویی یا هیرسوتیسم در زنان
به جز تغییرات طبیعی هورمونی و ژنتیکی، برخی از بیماریها وجود دارند که ممکن است به پرمویی زنان یا هیرسوتیسم منجر شوند. در این عارضه، رشد بیشازحد مو رخ میدهد ممکن است روی چانه، لب بالایی، قفسه سینه، شکم یا پشت ظاهر شود.
هیرسوتیسم ۵ تا ۱۰ درصد از زنان در سنین باروری را دچار خود میکند و میتواند ناشی از موارد زیر باشد:
نشانگان تخمدان پلی کیستیک (PCOS): نشانگان تخمدان پلی کیستیک (PCOS) است که حدود ۸ تا ۱۳ درصد از زنان در سنین باروری را مبتلا میکند. زنان مبتلا به این شنانگان ممکن است تخمکگذاری منظم نداشته باشند و در نتیجه میزان هورمون استروژن تولید شده در تخمدان آنها افزایش مییابد. این هورمون استروژن اضافی در بافتهای محیطی به تستوسترون و دیهیدروتستوسترون تبدیل میشود و پرمویی ایجاد میکند.
گاهی رشد موهای چانه یا سایر موهای زائد صورت یا بدن تنها علامت در این نشانگان است و باعث تشخیص آن میشود. علائم دیگر این نشانگان شامل آکنه، ریزش مو، افزایش وزن و مقاومت به انسولین است.
یائسگی: بسیاری از زنان می گویند که با افزایش سن موهای چانهشان بیشتر میشود. به طور معمول، علت این تشدید رسیدن به سن پیش از یائسگی و یائسگی است که در طی آن میزان استروژن کاهش مییابد و آندروژن هایی مانند تستوسترون غالب میشوند.
افزایش یا کاهش وزن: افزایش یا کاهش وزن شدید میتواند با تغییراتی که در میزان هورمونها ایجاد میکند پرمویی ایجاد میکند.
نشان کوشینگ: نشانگان کوشینگ اختلالی که در آن بدن افراد هورمون کورتیزول (هورمون استرس) بیشازحد تولید میکنند، نیز میتواند باعث ایجاد موهای زائد شود. علت این است که میزان بالای هورمون کورتیزول باعث افزایش تولید هورمونهایی آندروژنی در بدن میشود که باعث تحریک رشد مو میشوند.
هیپرپلازی مادرزادی آدرنال دیررس: : «هیپرپلازی مادرزادی آدرنال» عارضهای است که در آن غدد فوق کلیوی کورتیزول بسیار کمی تولید میکنند، اما در مقابل مقدار زیادی آندروژن ترشح میکنند. این وضعیت در زنان میتواند منجر به علائمی مانند صدای کلفت، آکنه و موهای زائد صورت شود.
داروها: داروهایی که ممکن است باعث رشد بیشازحد مو شوند عبارتاند از استروئیدهای آنابولیک، تستوسترون، سیکلوسپورین، ماینوکسیدیل، دانازول و فنی توئین.
تومور ترشحکننده آندروژن: تومور ترشحکننده آندروژن (معمولاً در غدد فوق کلیوی یا تخمدانها یافت میشود) اگرچه نادر است، اما مکن است منجر به رشد موهای زائد شود. سایر علائم این تومور ممکن است شامل صدای کلفتتر و آکنه باشد.