
راهنماتو- تهران، این کلانشهر پرهیاهو، با برجهای سر به فلک کشیده و خیابانهای پرجنبوجوش، گذشتهای رازآلود و پر از داستانهای شگفتانگیز دارد.
به گزارش راهنماتو، اما تهران از کجا آمده؟ چه کسی این شهر را بنا نهاد؟ آیا اصلاً تهران، زادهی دست بشر بوده یا افسانههای کهن، خاستگاهی دیگر برای آن ترسیم کردهاند؟
تهران در هزارتوی تاریخ
تهران، پیش از آنکه پایتخت ایران شود، دهکدهای سرسبز و خوش آبوهوا در دامنههای جنوبی البرز بود. برخی منابع تاریخی، اشاره دارند که نام "تهران" ریشه در واژهی "ته ران" دارد، به معنای مکانی گرمتر در مقایسه با شهر "ری" که در گذشته بسیار پررونقتر بود. ری، در دوران باستان یکی از مهمترین شهرهای ایران محسوب میشد، اما با حملهی مغولان رو به ویرانی رفت و بسیاری از ساکنان آن، به تهران پناه بردند. همین مهاجرت، نقطهی آغازی شد برای رشد تهران.
بیشتر بخوانید: ۵ مکان دیدنی اطراف کاخ گلستان برای گردش یک روزه در تهران
افسانههایی دربارهی پیدایش تهران
افسانهی غولها و پناهگاه زیرزمینی
یکی از کهنترین افسانههایی که دربارهی تهران روایت شده، مربوط به پناهگاههای زیرزمینی این شهر است. گفته میشود تهران، در گذشتهی دور، پناهگاهی مخفی برای فراریان و جنگجویان بوده است که در تونلهای زیرزمینی زندگی میکردند. افسانهها میگویند که این تونلها در دل زمین کشیده شده بودند و به قدری وسیع بودند که کاروانها میتوانستند از میانشان عبور کنند.
برخی داستانها حتی اشاره دارند که در دل این تونلها، غولهایی عظیمالجثه زندگی میکردند که از ورودیهای آن محافظت مینمودند. مردم میگفتند که این غولها، موجوداتی بودند که از دوران کهن در زمین مانده بودند و هر غریبهای که قصد ورود به این پناهگاهها را داشت، در دل شب ناپدید میشد. برخی باور داشتند که تونلهای زیرزمینی تهران به کاخهای پنهان، گنجینههای مخفی و حتی شهرهای زیرزمینی متصل بودند.
افسانهی پهلوان تهرانی
در برخی روایتها، تهران به شخصیتی افسانهای نسبت داده میشود که نام او "تهر" بوده است؛ مردی پهلوان که پس از سقوط ری، این منطقه را به پناهگاهی برای مردم بیدفاع تبدیل کرد. تهر، جنگاوری قدرتمند بود که به گفتهی برخی داستانها، زرهای از سنگ آتشزنه بر تن داشت و هیچ شمشیری قادر به شکستنش نبود. او با دستهای از یاران خود، به مقابله با مهاجمان پرداخت و مردم را از گزند دشمنان حفظ کرد.
افسانهها روایت میکنند که تهر، در زمان حملهی نیروهای بیگانه، خود را به قلب دشمن زد و توانست شهر را از چنگ آنان نجات دهد. اما او در نبردی نابرابر، پس از ساعتها جنگیدن، از پای درآمد. گفته میشود که پس از مرگش، مردمان برای ادای احترام به او، این سرزمین را به نامش "تهران" نامیدند.
افسانهی شهر گمشده در دل تهران
یکی دیگر از داستانهای جذاب دربارهی تهران، افسانهی شهری گمشده در دل این سرزمین است. برخی باور دارند که در زیر خیابانهای تهران امروزی، شهری مدفون شده که قدمتش به هزاران سال پیش بازمیگردد. گفته میشود که این شهر، روزگاری بر اثر یک بلای طبیعی یا طلسمی ناشناخته، به زیر زمین فرو رفته و هنوز هم برخی از خانهها و بناهایش در اعماق زمین سالم ماندهاند.
افرادی که این داستان را نقل میکنند، بر این باورند که برخی از چاههای قدیمی تهران، در واقع ورودیهایی به این شهر گمشده هستند. در شبهای تاریک، بعضی از ساکنان قدیمی ادعا کردهاند که از اعماق زمین، صدای نجوای مردمانی را میشنوند که از روزگاران گذشته به دام افتادهاند.
بیشتر بخوانید: همسفر با بهرام گور به عبادتگاه مقدس او؛ اسرارآمیزترین آتشکده باستانی در تهران
تهران و آغاز دوران نوین
با وجود تمام این افسانهها، آنچه از نظر تاریخی مسلم است، آن است که تهران تا پیش از دوران صفویه، روستایی کوچک در مجاورت ری بود. شاه تهماسب صفوی، نخستین پادشاهی بود که به این منطقه توجه کرد و دستور ساخت باروهایی برای امنیت آن را صادر کرد. اما نقطهی عطف اصلی در تاریخ تهران، به دوران آقا محمدخان قاجار بازمیگردد. او در سال ۱۱۶۵ شمسی (۱۷۸۶ میلادی)، تهران را به عنوان پایتخت برگزید و از آن زمان، این شهر روزبهروز بزرگتر و پررونقتر شد.