راهنماتو- کاخ مرمر یکی از مهم‌ترین و باشکوه‌ترین کاخ‌های تاریخی ایران است که در قلب تهران قرار دارد. این کاخ با معماری منحصربه‌فرد، تزیینات ظریف و اهمیت سیاسی و تاریخی خود، بخشی از تاریخ معاصر ایران را روایت می‌کند.
به گزارش راهنماتو، کاخ مرمر به دستور رضا شاه پهلوی ساخته شد و سال‌ها به عنوان محل اقامت و انجام امور حکومتی شاهان پهلوی استفاده می‌شد. در ادامه، تاریخچه ساخت، معماری و بخش‌های مختلف کاخ، و راهنمای گردشگری آن را به طور کامل بررسی می‌کنیم.
بیشتر بخوانید: تست هوش شماره ۱: این تصویر انیمه کدام بازیگر است؟
تاریخچه کاخ مرمر
ایده ساخت کاخ مرمر به دوره آغاز سلطنت رضا شاه پهلوی بازمی‌گردد. پس از استقرار حکومت پهلوی در سال 1304 شمسی (1925 میلادی)، رضا شاه تصمیم گرفت که یک کاخ مجلل و باشکوه در تهران بنا کند تا علاوه بر محل زندگی، به عنوان مرکز تصمیم‌گیری‌های حکومتی و پذیرایی از مقامات داخلی و خارجی استفاده شود.
ایده و مکان‌یابی
در آن زمان، تهران به عنوان پایتخت جدید ایران، در حال توسعه بود. رضا شاه تصمیم گرفت که کاخ جدید در منطقه‌ای مرکزی و در نزدیکی مقرهای حکومتی ساخته شود. در نهایت، مکانی در خیابان کاخ (که امروز خیابان فلسطین نام دارد) برای این منظور انتخاب شد. نزدیکی این کاخ به دیگر مراکز حکومتی، امکان دسترسی سریع به مقامات و نهادهای دولتی را فراهم می‌کرد.
سازنده و معمار کاخ
طراحی کاخ مرمر به لئون تادوسیان، معمار ارمنی ایرانی سپرده شد. لئون تادوسیان به دلیل آشنایی عمیق با سبک‌های معماری سنتی ایرانی و سبک‌های مدرن اروپایی، توانست طرحی ارائه دهد که تلفیقی از این دو سبک باشد.
روند ساخت
ساخت کاخ در سال 1313 شمسی (1934 میلادی) آغاز شد. رضا شاه بر تمام مراحل ساخت کاخ نظارت مستقیم داشت و حساسیت زیادی نسبت به تزیینات و سبک معماری آن نشان می‌داد.
-
مصالح اصلی مورد استفاده در کاخ، سنگ مرمر سبز و سفید بود که از معادن یزد و خراسان استخراج شد.
-
ستون‌های بلند مرمری و کنده‌کاری‌های ظریف، توسط استادان برجسته ایرانی انجام شد.
-
تزیینات داخلی، شامل آیینه‌کاری، مقرنس‌کاری و گچ‌بری، توسط هنرمندان ایرانی به شیوه سنتی اجرا شد.
-
ساخت کاخ در سال 1316 شمسی (1937 میلادی) به پایان رسید و رضا شاه به همراه خانواده سلطنتی، به این کاخ نقل مکان کرد.
این کاخ علاوه بر محل سکونت شاه، به مرکزی برای برگزاری جلسات مهم حکومتی، دیدارهای دیپلماتیک و مراسم‌های رسمی تبدیل شد.
معماری کاخ مرمر
معماری کاخ مرمر ترکیبی از هنر سنتی ایرانی و سبک‌های مدرن اروپایی است. تلفیق این دو سبک، به کاخ شکوه و زیبایی خاصی بخشیده است. ورودی کاخ با ستون‌های بلند مرمری، سرستون‌های مزین به طرح‌های اسلیمی و دو شیر سنگی در دو طرف پله‌ها، نمادی از حکومت پهلوی به شمار می‌رفت.
تالار اصلی (تالار مرمر)
تالار مرمر بزرگ‌ترین و مجلل‌ترین بخش کاخ است که با ستون‌های بلند مرمری، سقف مقرنس و آیینه‌کاری‌های ظریف تزیین شده است. این تالار محل اصلی برگزاری مراسم‌های رسمی و دیدارهای سیاسی بود. رضا شاه بسیاری از قراردادهای سیاسی و اقتصادی را در همین تالار امضا کرد. در مراسم‌های رسمی، مهمانان خارجی در این تالار پذیرایی می‌شدند.
اتاق کار رضا شاه
در بخش شرقی کاخ، اتاقی بزرگ با پنجره‌هایی مشرف به باغ، به عنوان اتاق کار رضا شاه در نظر گرفته شده بود. این اتاق با فرش‌های نفیس ایرانی، مبلمان اروپایی و دیوارهای مزین به نقاشی‌های گل و بوته، تزیین شده بود. رضا شاه معمولاً جلسات مهم حکومتی را در این اتاق برگزار می‌کرد.
اتاق استراحت رضا شاه
در بخش غربی کاخ، اتاق کوچکی با تزیینات ساده‌تر به عنوان اتاق استراحت رضا شاه در نظر گرفته شده بود. این اتاق دارای یک تخت‌خواب چوبی با روکش مخمل قرمز، یک میز مطالعه و یک کتابخانه کوچک بود. رضا شاه پس از جلسات طولانی، در این اتاق به استراحت می‌پرداخت.
اتاق خواب رضا شاه
اتاق خواب رضا شاه در بخش شمالی کاخ واقع شده بود. این اتاق دارای تخت‌خوابی با تزیینات طلایی، پرده‌های مخمل سبز و یک فرش دست‌بافت تبریزی بود. همچنین رختخوابی بر روی زمین برای رضا شاه در نظر گرفته شده بود.
تالار آیینه
یکی از زیباترین بخش‌های کاخ، تالار آیینه است که با آیینه‌کاری‌های هنرمندانه و سقفی با مقرنس‌های پیچیده تزیین شده است. این تالار بیشتر برای برگزاری مراسم‌های سلطنتی و پذیرایی از مهمانان ویژه مورد استفاده قرار می‌گرفت.
باغ کاخ
کاخ مرمر دارای باغی بزرگ به سبک باغ‌های ایرانی است. این باغ با درختان بلند، حوض مرکزی با فواره‌های سنگی و مسیرهای سنگ‌فرش شده، فضایی آرامش‌بخش را برای رضا شاه فراهم کرده بود. رضا شاه علاقه خاصی به باغ داشت و اغلب ساعت‌های فراغت خود را در این محوطه می‌گذراند.
راهنمای گردشگری کاخ مرمر
کاخ مرمر امروزه به عنوان یکی از موزه‌های تاریخی و فرهنگی ایران شناخته می‌شود. این کاخ تحت نظارت سازمان میراث فرهنگی قرار دارد و بازدید از آن برای عموم آزاد است.
مکان: تهران، خیابان فلسطین (خیابان کاخ)
ساعت بازدید: همه‌روزه از ساعت 9 صبح تا 5 بعدازظهر
هزینه ورودی:
-
بازدیدکنندگان داخلی: مبلغ مشخص شده بر اساس نرخ مصوب
-
بازدیدکنندگان خارجی: هزینه‌ای متفاوت و براساس تعرفه سازمان میراث فرهنگی
راهنما: بازدید از کاخ با راهنمای تخصصی انجام می‌شود که اطلاعاتی درباره تاریخچه، معماری و اشیای داخل کاخ به بازدیدکنندگان ارائه می‌دهد.
امکانات:
-
فروشگاه صنایع دستی
-
کافه
-
سرویس بهداشتی
-
مسیرهای مخصوص برای دسترسی افراد دارای محدودیت حرکتی
نکات مهم:
-
عکاسی در برخی از بخش‌های کاخ (مانند تالار آیینه) ممنوع است.
-
به دلیل ارزش تاریخی، لمس کردن آثار و تزیینات داخلی کاخ ممنوع است.
-
برای بازدید گروهی، هماهنگی قبلی با سازمان میراث فرهنگی ضروری است.
