راهنماتو- ضرابخانه سلطنتی مینت در ساوث‌ولز انگلستان برای بیش از 30کشور جهان میلیاردها عدد سکه ضرب می‌کند.
به گزارش راهنماتو، رویال‌مینت، تولیدکننده رسمی سکه در انگلستان، دو سال است که یک راه اسرارآمیز برای بازیافت فلزات به کار رفته در دستگاه‌های الکترونیکی نیز کشف کرده است.
هایلی مسنجر، شیمیدانی که در حوزه فلزات ارزشمند پایدار تخصص دارد، می‌گوید در آزمایشگاه رویال‌مینت هیچ ماده‌ای برچست ندارد. «علتش آن است که همه چیز اینجا سری است!» او «یک محلول جادویی سبز‌رنگ» را به یک فلاسک یک‌لیتری شیشه‌ای محتوی قطعات شکسته صفحات مدار اضافه می‌کند.
او و تیمی از شیمیدان‌ها و تحلیلگران شیمی به همراه یک استارتاپ کانادایی به نام اکسیر، روشی پاک و کم‌مصرف (به لحاظ مصرف انرژی) را اختراع و ثبت کرده‌اند که می‌تواند 99درصد از طلاهای موجود در مدارهای الکتریکی لپ‌تاپ‌های بلااستفاده و گوشی‌های قدیمی موبایل را استخراج کند.
تا اواخر سال جاری میلادی، رویال‌مینت یک کارخانه چندمیلیون‌پوندی تأسیس خواهد کرد که وقتی به بهره‌برداری کامل رسید، قادر است 90تن صفحات مدار را در هفته پردازش و هر سال صدها کیلوگرم طلا استخراج کند.
وقتی مخلوط درخشان به جوشش میفتد، مسنجر در فلاسک را محکم می‌کند و آن را روی دستگاه غلتان می‌گذارد تا محتوای درون فلاسک خوب هم بخورد. ظرف 4دقیقه، هر چه طلا وجود دارد حل می‌شود و به صورت مایع از بقیه محتوا جدا می‌شود.
مسنجر می‌گوید: «همه این‌ها در دمای اتاق و خیلی سریع رخ می‌دهد.» او توضیح می دهد که این محلول شیمیایی را می‌توان 20بار استفاده کرد و هر بار غلظت طلای محلول افزایش پیدا می‌کند.
با افزودن یک محلول اسرارآمیز دیگر، طلا دوباره به فلز جامد تبدیل می‌شود. این پودر از صافی رد می‌شود و در کوره ذوب می‌شود تا به قطعات بسیار کوچک به اندازه ناخن تبدیل شود. این قطعات در نهایت می‌توانند به گردنبند، گوشواره و دکمه سرآستین تبدیل شوند. اما زیبایی واقعی بازیافت این فلزات گرانبها در قابلیت توسعه این فرایند شیمیاییِ ساده‌سازی‌شده است.
محلول شیمیایی جادویی
زباله الکترونیکی یا ای-ویست سریع‌ترین جریان افزایش زباله در جهان است. برطبق برنامه محیط‌زیست سازمان ملل، در حدود 50میلیون تن زباله الکترونیکی هر سال در جهان تولید می‌شود که وزنی بیش‌تر از همه خطوط هوایی تجاری‌ای که تاکنون ساخته‌شده است، دارد. اما فقط 20درصد از این مقدار به صورت رسمی بازیافت می‌شود و بیش‌تر آن یا دور ریخته می‌شود یا به محل دفن زباله فرستاده یا سوزانده می‌شود.
مطالعه‌ای که سال گذشته توسط شرکت یو‌اس‌ویچ انجام شد نشان داد که انگلستان دومین-بزرگ‌ترین تولیدکننده زباله الکترونیک به ازای هر فرد است و نروژ در این فهرست مقام اول و آمریکا مقام هشتم را دارد.
با افزایش تقاضاها برای دستیابی به دستگاه‌های قابل‌حمل‌تر و سبک‌تر و سریع‌تر، کوه زباله‌های الکترونیکی نیز بزرگ‌تر می‌شود. اجلاس اقتصاد جهانی در سال 2019 تخمین زد که تا سال 2050، میزان تولید سالانه زباله الکترونیکی بیش‌تر از دوبرابر افزایش پیدا می‌کند و به 120میلیون تن در سال می‌رسد.
طلا نیز مثل بسیاری از مواد خام حیاتی محدود است و این درحالیست که 7درصد از طلای جهان در حال حاضر در وسایل الکترونیکی بی‌مصرف نشسته است. برای استخراج طلای موجود در دستگاه‌های الکترونیکی آن‌ها را اغلب به اتحادیه اروپا یا آسیا صادر می‌کنند تا زباله الکترونیکی طی فرایندی ابتدایی با تولید کربن زیاد با درجه حرارت بسیار بالا ذوب شود.
مسنجر می‌گوید: «ما می‌خواهیم تا می‌توانیم فلزات باارزش را از داخل زباله‌های الکترونیکی فعلی استخراج کنیم. تمرکز ما در انجام این کار به شیوه‌ای پایدار در داخل انگلستان است و با استفاده از فرایندی کارامد در درون دمای اتاق انجام می‌شود و در مقایسه با فرایند گداختن کم‌ترین میزان گازهای گلخانه‌ای را تولید می‌کند.»
صفحات مدار از لپ‌تاپ و گوشی‌های موبایل استخراج می‌شوند به کمک شبکه‌ای از 50تأمین‌کننده زباله الکترونیکی در سراسر انگلستان به کارخانه منتقل می‌شوند.
قطعات به صورت ماشینی از هم جدا و شکسته می‌شوند و طی این فرایند آن بخش‌هایی که طلا ندارند به کناری گذاشته می‌شوند و هر قطعه‌ای مثل پورت‌های یو.اس.بی که طلا دارد، جدا می‌شود و به یک رآکتور با گنجایش 500لیتر ارسال می‌شود. اینجا آن «محلول سبز جادویی» در مقایس بزرگ‌تری به این مواد اضافه می‌شود، طلا به صورت شن از مواد جدا می‌شود و دوباره تبدیل به شمش‌های کوچک جامد می‌شود.
فرایند شیمیایی فقط روی قطعات حاوی طلا انجام می‌شود. به محض استخراج طلا، مابقی قطعات تشکیل‌دهنده که فاقد طلا هستند به بخش‌های دیگر زنجیره تأمین ارسال می‌شوند تا از آن‌ها مجددا استفاده شود، بنابراین هیچ چیزی دور ریخته نمی‌شود. محتوای طلا، بسته به مواد اولیه به کار رفته، می‌تواند از 60قطعه در هر میلیون تا 900قطعه در هر میلیون، متفاوت باشد.
کارخانه رویال‌مینت در حال حاضر فقط در بازیافت طلا در مقیاس نسبتا کوچک تخصص دارد اما هدفش آن است که در آینده شعبات خود را گسترش دهد و سایر فلزات گرانبها را از همان مدارهای الکترونیکی استخراج کند. درضمن کارخانه با استفاده از پردازش پلاستیک و فایبرگلاس موجود در وسایل الکترونیکی قصد دارد که گاز مصنوعی تولید‌شده از این فرایند را صرف سوخت کارخانه کند.
در المپیک توکیو، فلز از 6میلیون گوشی همراه و تقریبا 72000تن زباله الکترونیکی برای تولید 5000مدال طلا، نقره و برنز استفاده شد.
فرمول سری ضرابخانه رویال‌مینت انگلستان به غیر از طلا توانایی استخراج سایر فلزات مانند پالادیوم، نقره و مس را نیز دارد و در آینده، این فلزات به غیر از جواهرات، برای ساخت اقلام دیگر نیز استفاده می‌شود.
