کاراکال یکی از گربه‌سانان نادر و ارزشمند ایران است که پراکندگی تاریخی آن شباهت بسیاری به یوزپلنگ آسیایی دارد، این گونه به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک کشور مانند بیابان‌ها، استپ‌ها و کوهپایه‌ها زیست می‌کند و استان یزد با دارابودن اقلیم بیابانی و زیستگاه‌های مناسب، یکی از مهم‌ترین مأمن‌های طبیعی این گربه‌سان به‌شمار می‌رود.مناطقی نظیر پارک ملی سیاهکوه اردکان، منطقه حفاظت‌شده کالمند بهادران مهریز، پناهگاه حیات‌وحش آریز بافق، پناهگاه حیات‌وحش کمکی بهاباد، پناهگاه حیات‌وحش بوروئیه خاتم، منطقه شکار ممنوع مرور میبد و پناهگاه حیات‌وحش شیرکوه تفت از جمله زیستگاه‌های اصلی کاراکال در استان یزد هستند.پیرامون این موضوع، مهدی زارع خورمیزی، پژوهشگر محیط‌زیست در گفت‌و‌گو با خبرنگار فارس از یزد، گفت: کاراکال از توانایی بالایی در انتخاب طعمه برخوردار است و یکی از شگفت‌انگیزترین گربه‌سانان ایران محسوب می‌شود، این حیوان قادر است پرندگان را هنگام پرواز شکار کند و تا ۴ متر عمودی به آسمان بپرد و پاهای عقبی بلندتر و عضلات قوی پشت بدنش، قدرت جهش‌های تماشایی و سرعت بالا در مسافت‌های کوتاه را برایش فراهم کرده است.
کاراکال؛ شکارچی چابک بیابان با نقشی کلیدی در تعادل اکوسیستم
وی افزود: کاراکال جثه‌ای بزرگ‌تر از گربه‌های اهلی دارد؛ به‌طوری که طول بدن آن بین ۵۵ تا ۹۰ سانتی‌متر، دم ۲۲ تا ۳۴ سانتی‌متر، ارتفاع بدن ۴۰ تا ۵۰ سانتی‌متر و وزن آن بین ۸ تا ۱۸ کیلوگرم است، گوش‌های بزرگ و مثلثی با موهای سیاه به طول حدود ۵ سانتی‌متر در انتها که توسط ۲۰ عضله کنترل می‌شوند، توان شنوایی بسیار بالایی به این حیوان داده‌اند که نقش مهمی در یافتن شکار ایفا می‌کند.زارع تصریح کرد: این حیوان به‌شدت از وسایل نقلیه و انسان گریزان است و تلفات جاده‌ای یکی از عوامل تهدیدکننده جان آن است و در گذشته، کاراکال را برای شکار خرگوش، روباه، آهو و پرندگان تربیت می‌کردند.این پژوهشگر با اشاره به اهمیت حضور کاراکال در اکوسیستم گفت: در یکی از کالبدشکافی‌های انجام‌شده توسط اداره‌کل محیط‌زیست سمنان، لاشه یک کاراکال که بر اثر تصادف تلف شده بود، حاوی ۱۶ جونده در معده‌اش بود که این خود گواهی بر نقش بی‌بدیل این حیوان در کنترل جمعیت جوندگان و برقراری تعادل طبیعی در زیست‌بوم است.
لزوم صیانت از گونه‌ای ارزشمند در سایه تهدیدات
زارع خاطرنشان کرد: تخریب زیستگاه‌ها، تصادفات جاده‌ای، کمبود طعمه و فقدان آگاهی و آموزش‌های زیست‌محیطی در جوامع محلی از مهم‌ترین تهدیدات پیش‌روی این گونه ارزشمند به‌شمار می‌رود، همچنین توسعه راه‌های دسترسی در مناطق حفاظت‌شده، تهدید جدی دیگری برای زیستگاه‌های طبیعی کاراکال و سایر گونه‌های در معرض خطر است.بنابراین کاراکال یکی از گونه‌های ارزشمند و راهبردی حیات‌وحش کشور به‌ویژه در اقلیم خشک و بیابانی استان یزد به شمار می‌رود که با ایفای نقشی مؤثر در کنترل جمعیت جوندگان، جایگاهی کلیدی در حفظ تعادل زیست‌محیطی دارد، باتوجه‌به تهدیداتی همچون تخریب زیستگاه، تصادفات جاده‌ای و کاهش طعمه، صیانت ازاین‌گونه مستلزم برنامه‌ریزی دقیق، آموزش‌های هدف‌مند و مشارکت جوامع محلی است.
منبع :
فارس
