راهنمای سفر یک روزه به زادگاه فردوسی؛ روستای تاریخی پاژ کجاست؟

راهنماتو- ممکن است با ورق زدن شاهنامه به این فکر کنید که این ابیات تاثیرگذار در چه حال و هوایی نوشته شده‌اند؟ فردوسی دقیقا چه منظره‌ای می‌دید که چنین دقیق اساطیر ایران را گرد هم جمع می‌کرد و از داستان‌های زندگی‌شان حماسه می‌آفرید؟ پاسخ شما روستای پاژ است که احتمالا نام آن را نشنیده‌اید.

به گزارش راهنماتو، در روستایی پوشیده از باغ‌های انگور تپه‌ای وجود دارد که خانه‌ای همچون قلعه بر فراز آن ایستاده است. می‌گویند این خانه متعلق به فردوسی است. شاعری که نامش با زنده نگه داشتن زبان پارسی گره خورده است. روستای پاژ که تنها 20 الی 25 کیلومتر با مرکز شهر مشهد فاصله دارد، محل تولد فردوسی است. 

بله! تمام این سال‌ها وقتی به مشهد سفر می‌کردید، با روستای پاژ تقریبا 40 دقیقه فاصله داشتید اما از آن بی‌خبر بودید. نکته خاص در مورد این روستا این است که جاذبه‌های آن به خانه قدیمی فردوسی ختم نمی‌شود (البته هنوز معلوم نیست که این خانه دقیقا متعلق به فردوسی باشد). دو تپه باستانی موجود در آن این مساله را ثابت می‌کند که قدمت روستای پاژ به گذشته‌هایی بسیار دور می‌رسد.

حال اگر ساکن مشهد هستید یا برای زیارت و سیاحت به این شهر سفر می‌کنید می‌توانید یک روز از زمان خود یا حتی چند ساعت از یک روز را به دیدن این روستا اختصاص دهید تا به مرور زمان به نقطه‌ای بی‌بدیل برای گردشگری تبدیل شود.

در ادامه این مطلب از راهنمای سیر و سفر حین مرور خاطرات فردوسی در روستای پاژ و یادگاری‌هایش، این روستا را برای سفری یک روزه معرفی می‌کنیم.

روستای پاژ کجاست؟

روستای پاژ یکی از جاذبه‌های گردشگری استان خراسان رضوی است که در ۱۵ کیلومتری شمال شرقی مشهد و در تقاطع جاده کلات و کارد قرار دارد. این روستا به‌دلیل موقعیت جغرافیایی خاص و زیبایی‌های طبیعی خود و گره خوردن نام آن با فردوسی بزرگ به یکی از مقاصد محبوب برای مسافران و علاقه‌مندان به گردشگری در استان تبدیل شده است. اما ممکن است که هنوز شما به طور کامل آن را نشناسید.

چگونه به روستای پاژ برویم؟

برای رسیدن به روستای پاژ، از مشهد باید بلوار ۲۲ بهمن را به‌سمت کلات نادری طی کنید. روستای پاژ در مسیر همین جاده و در سمت چپ واقع شده است. فاصله روستا تا ابتدای بلوار ۲۲ بهمن مشهد حدود ۲۰ کیلومتر است و شما می‌توانید به راحتی با استفاده از وسیله نقلیه شخصی به آن دسترسی پیدا کنید.

آدرس روستای پاژ

روستای پاژ در ۱۵ کیلومتری شمال شرقی مشهد و در تقاطع جاده کلات و کارد قرار دارد.

تاریخچه روستای پاژ

روستای پاژ با مساحت ۸۰۰ هکتار، در میانه‌اش دارای بقایای آثار تاریخی و فرهنگی بسیاری است که نشان از پیشینه‌اش از دوران پس از اسلام تا قرن‌های نهم و دهم هجری دارد. در این میان، دو تپه باستانی در شمال غرب روستا، آثار به‌جامانده از پاژ قدیم هستند که گواهی بر تاریخ کهن این منطقه می‌دهند. گفته می‌شود که حکیم فردوسی در سال ۳۲۹ یا ۳۳۰ هجری قمری در همین روستا متولد شد و در دوران کودکی و نوجوانی‌اش در این مکان زندگی کرده است. این روستا که به گفته برخی منابع تاریخی، «پاژ» به معنای «هدیه» است، به‌طور خاص به‌عنوان زادگاه فردوسی در متون ادبی و تاریخی مختلف ذکر شده است.

فردوسی، بزرگ‌ترین شاعر حماسی ایران که شاهنامه را به نگارش درآورد، در این روستا چشم به جهان گشود. وی در سال ۳۰ سالگی نظم شاهنامه را آغاز کرد و پس از ۳۵ سال تلاش بی‌وقفه، این اثر عظیم را در سال ۴۱۶ هجری قمری به پایان رساند. از نظر نظامی عروضی سمرقندی، فردوسی از دهقانان بزرگ پاژ بود و در این دیه، شوکتی تمام داشت.

در روستای پاژ، علاوه بر خانه فردوسی که اکنون به یک مکان گردشگری تبدیل شده است، قلعه‌ای تاریخی نیز وجود دارد که قدمت آن به سده‌های اولیه دوره اسلامی بازمی‌گردد. این قلعه به‌طور خاص در دل روستا و در نزدیکی تپه‌های باستانی واقع شده است و اهمیت تاریخی زیادی دارد. در سال ۱۳۸۹، گمانه‌زنی‌های باستان‌شناسی در این منطقه صورت گرفت که منجر به شناسایی آثار متعدد و باقی‌مانده‌های قلعه‌های قدیمی در این روستا شد.

با توجه به پیشینه‌ تاریخی روستای پاژ و ارتباط عمیق آن با فردوسی، این مکان می‌تواند یکی از مقاصد مهم گردشگری فرهنگی ایران به شمار آید. متأسفانه، به‌رغم اهمیت تاریخی این منطقه، روستای پاژ هنوز به ثبت ملی نرسیده است و بناهای تاریخی آن به‌دلیل عدم رسیدگی در معرض خرابی قرار گرفته‌اند. حفاظت از این روستا، مانند آرامگاه فردوسی در توس، نیازمند توجه بیشتری از سوی مسئولان فرهنگی و گردشگری کشور است.

جاذبه‌های دیدنی روستای پاژ

روستای پاژ در خراسان رضوی، علاوه بر اینکه زادگاه حکیم فردوسی است، به‌دلیل پیشینه تاریخی غنی و طبیعت سرسبز خود، جاذبه‌های دیدنی زیادی دارد. یکی از مهم‌ترین نقاط دیدنی این روستا، خانه فردوسی است که به‌عنوان محل تولد این شاعر بزرگ ایرانی شناخته می‌شود. این خانه، با تاریخچه‌ای که به دوران کودکی فردوسی بازمی‌گردد، حتی در حال حاضر که نیمه‌مخروب است، همچنان به‌عنوان «خانه فردوسی» شناخته می‌شود و بازدید از آن برای علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ ایران جذاب است.

در میانه روستای پاژ و در ۷۰۰ متری شمال غرب آن، دو تپه باستانی وجود دارند که آثار و بقایای پاژ قدیم را در خود جای داده‌اند. این تپه‌ها نشان‌دهنده پیشینه تاریخی این منطقه در سده‌های نخستین پس از اسلام تا قرن نهم و دهم هجری هستند. بازدید از این تپه‌ها برای کسانی که به تاریخ باستان علاقه‌مندند، جذاب خواهد بود.

همچنین در داخل روستا، قلعه‌ای به نام قلعه بلند قرار دارد که ابعاد آن تقریبی ۴۵ در ۶۵ متر است و ارتفاع آن به ۱۲ متر می‌رسد. این قلعه متعلق به سده‌های نخستین دوره اسلامی است و در گذشته محل زندگی و دفاع مردم روستا بوده است. نزدیک به این قلعه، پشته‌ای بلند به نام قلعه کهنه پاژ قرار دارد که در آن آثار سفال‌های رنگارنگ و لعاب‌دار پراکنده شده است. این آثار گواهی بر تاریخ طولانی روستای پاژ در سده‌های اولیه پس از اسلام تا قرن نهم هجری هستند.

مناره‌ای نیز در ویرانه‌های روستای پاژ قرار دارد که به‌عنوان یکی از آثار برجسته معماری اسلامی در این منطقه شناخته می‌شود. این مناره و دیگر بقایای تاریخی روستا، مانند خانه‌های قدیمی، به‌عنوان جاذبه‌های دیدنی برای گردشگران تاریخی و فرهنگی به شمار می‌روند.

طبیعت سرسبز روستای پاژ با باغ‌های انگور که در اطراف روستا گسترده‌اند، نیز جاذبه‌ای طبیعی برای گردشگران فراهم می‌آورد. فضای آرامش‌بخش و سرسبز این منطقه، مکان مناسبی برای کسانی است که به طبیعت علاقه دارند و به دنبال یک گشت‌وگذار آرامش‌بخش هستند. همچنین، روستای پاژ به‌دلیل نزدیکی به مشهد، مکان مناسبی برای یک گردش روزانه از این شهر است.

در نزدیکی روستای پاژ، پشته بلندی قرار دارد که به‌عنوان «قلعه کهنه پاژ» شناخته می‌شود. این منطقه نیز برای بازدید از جاذبه‌های باستانی و تاریخی بسیار مناسب است. 

بهترین زمان سفر به روستای پاژ

بهترین زمان برای سفر به روستای پاژ بهار و اوایل پاییز است، زمانی که هوای معتدل و دلپذیری در منطقه حاکم است و طبیعت سرسبز روستا با باغ‌های انگور و دشت‌های اطراف خود به اوج زیبایی می‌رسد. در این فصول، می‌توانید از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی روستا بهره‌مند شوید و از آب و هوای مطلوب لذت ببرید.

آیا اقامت در روستای پاژ ممکن است؟

اقامت در روستای پاژ به‌طور مستقیم محدود است، زیرا این روستا فاقد امکانات اقامتی توسعه‌یافته مانند هتل‌ها یا مهمانسراهاست. با این حال، گردشگران می‌توانند در برخی خانه‌های محلی یا اقامتگاه‌های موقت که در نزدیکی روستا و در مناطق اطراف آن وجود دارد، اقامت کنند. همچنین، بسیاری از مسافران برای اقامت در مشهد یا دیگر شهرهای اطراف اقدام کرده و سپس به‌طور روزانه از روستای پاژ بازدید می‌کنند.