راهنماتو- شیراز، شهری که در بهار بوی نارنج در هوایش جاری است، با باغ‌هایی زیبا و جاودانه، تو را به میهمانی طبیعت و تاریخ می‌برد. این‌جا هر باغ، روایتی از بهشت ایرانی است؛ جایی که روح و طبیعت در هم می‌آمیزند و قصه فردوس در گوشه‌گوشه آن نجوا می‌شود.
به گزارش راهنماتو، در دل هر ایرانی، باغی جاودانه نفس می‌کشد؛ باغی که ریشه در اسطوره‌ها دارد، در قصه منوچهر پیشدادی که نخستین تخم گل‌ها را از دل کوهستان‌ها آورد و در خاک وطن افشاند. د برای بهشت. شیراز، این سرزمین شعر و عشق، در بهار شکوفا می‌شود؛ عطر بهارنارنج، ترنم آب در جوی‌ها، سایه‌سار درختان و دیوارهایی که قصه‌ها را در خود نگه داشته‌اند، تو را به سفری میان تاریخ، طبیعت و عرفان می‌برند. گویی در این باغ‌ها، روح حافظ و سعدی هنوز قدم می‌زند و نسیم، بیت‌های عاشقانه را زمزمه می‌کند. این ۵ باغ، نه فقط جایی برای تفریح و بازدید، که مکانی برای لمس رؤیا، تنفس زیبایی و بازگشت به بهشت گمشده‌اند. با این مطلب از راهنمای سیر و سفر همسفر شو، که بهار در شیراز، قصه‌ای است که باید زیسته شود.
۱. باغ ارم شیراز؛ میدان ارم
باغ ارم شیراز یکی از جاودانه‌ترین نمادهای زیبایی و تاریخ این شهر است که همچون تکه‌ای از بهشت، هر ساله دل هزاران گردشگر ایرانی و خارجی را می‌رباید. این باغ باشکوه که در شمال غربی شیراز و در نزدیکی میدان ارم واقع شده، نه‌تنها با فضای سبز و دل‌انگیز خود، بلکه با معماری فاخر و عمارت خیره‌کننده‌اش، تصویری کامل از هنر و طبیعت ایرانی را به نمایش گذاشته است.
تاریخچه دقیق باغ ارم به‌روشنی مشخص نیست، اما بر پایه اسناد و روایت‌ها، قدمت آن به دوران سلجوقیان بازمی‌گردد و در دوره‌های زندیه و قاجاریه مرمت و گسترش یافته است. این باغ از دیرباز محل اقامت سران ایل قشقایی و رجال مهم بوده و عمارت سه‌طبقه آن به دست حاج محمدحسن خان، معمار برجسته شیرازی، با الهام از ستون‌های تخت جمشید، گچ‌بری‌ها، کاشی‌کاری‌ها و نقاشی‌هایی برگرفته از شاهنامه ساخته شده است.
باغ ارم با وسعتی بالغ بر ۱۱۰ هزار مترمربع، گذرگاهی با درختان سروناز، جوی‌های آب پلکانی، حوض‌ها، گل‌کاری‌های رنگارنگ و عطر نارنج‌های شکوفا در بهار، فضایی رویایی و دل‌نواز می‌آفریند که روح هر بازدیدکننده‌ای را تازه می‌کند. تماشای این باغ، به‌ویژه در فصل اردیبهشت، تجربه‌ای فراموش‌نشدنی از طراوت، زیبایی و آرامش به همراه دارد.
چگونه به باغ ارم شیراز برویم؟
برای بازدید از باغ ارم شیراز می‌توانید از مسیرهای مختلفی استفاده کنید. اگر با خودرو شخصی سفر می‌کنید، کافی است از بلوار شهید چمران به میدان دانشجو بروید و از آنجا به میدان ارم برسید؛ سپس وارد خیابان ارم شوید تا ورودی باغ را پیدا کنید. توجه داشته باشید که باغ ارم پارکینگ اختصاصی ندارد و باید خودرو خود را در خیابان‌های اطراف پارک کنید.
اگر قصد استفاده از مترو را دارید، کافی است در ایستگاه نمازی (خط یک مترو شیراز) پیاده شوید و با کمی پیاده‌روی از بلوار دانشجو به میدان ارم برسید. خطوط اتوبوس شهری مانند خط ۷۳، ۶۸ و ۹۱ نیز ایستگاه‌هایی نزدیک به میدان ارم دارند که پس از پیاده‌روی کوتاهی، شما را به ورودی باغ می‌رسانند.
۲. باغ دلگشا شیراز؛ دروازه قرآن
باغ دلگشا شیراز یکی از زیباترین و تاریخی‌ترین باغ‌های این شهر است که در فاصله پنج دقیقه‌ای از آرامگاه سعدی واقع شده و با درختان بهارنارنج و فضای دل‌انگیزش، هر رهگذری را مدهوش می‌کند. این باغ که قدمتش به دوره ساسانیان بازمی‌گردد، در طول تاریخ شاهد فراز و نشیب‌ها و تخریب‌های بسیاری بوده اما همچنان پابرجا مانده است تا یادگاری از شکوه و قدرت روزگار خود باشد.
گفته می‌شود زیبایی باغ دلگشا چنان مسحورکننده بوده که تیمور گورکانی پس از دیدن آن، دستور ساخت باغی مشابه در سمرقند صادر کرد. این باغ در دوره‌های مختلف از جمله صفویه، افشاریه، قاجاریه و زندیه محلی برای تفریح شاهان و بزرگان بوده است و در دوره کریم‌خان زند دوباره به اوج آبادانی و زیبایی رسید. در دوران قاجار نیز به دست حاج ابراهیم اعتمادالدوله احیا شد و در نهایت در قرن اخیر توسط نوادگان قوام‌الملک مرمت شد تا امروز به عنوان میراثی ارزشمند در اختیار شهرداری قرار گیرد.
معماری باغ دلگشا همانند سایر باغ‌های ایرانی شامل دیوارهای بلند، عمارتی باشکوه در مرکز، جوی‌های آب و حوض بزرگی در روبه‌روی عمارت است که از قنات تغذیه می‌شود. عمارت اصلی این باغ که نخستین کلاه‌فرنگی ایران به‌شمار می‌آید، ساختمانی سه‌طبقه با کاشی‌کاری‌های زیبا، ایوان چوبی بزرگ، گچ‌بری‌ها، آینه‌کاری‌ها و نقاشی‌های هنرمندانه است.
درون عمارت، شاه‌نشین‌هایی با تزئینات چشم‌نواز قرار دارد و بر دیوارها اشعاری از شوریده شیرازی به خط نستعلیق نوشته شده است. در جلوی عمارت، استخر بزرگی قرار دارد که همچون کولر طبیعی، هوا را خنک می‌کند. فضای باغ با درختان بهارنارنج، پرتقال، سرو، نخل و کاج پوشیده شده و بخش شمالی آن به دلیل زیبایی فراوان به "باغ طاووس" شهرت داشته که البته بخشی از آن امروزه جدا شده است.
در دل این باغ، موزه‌ای قرار دارد که آثاری ارزشمند از دوران قبل از هخامنشیان تا قاجار، همچون سکه‌ها، نقشه‌ها، قرآن نفیس نوشته‌شده بر پوست آهو و حتی رادیوهایی قدیمی، از جمله یک رادیوی نفتی، در آن نگهداری می‌شود. بازدید از باغ دلگشا در فصل بهار، به‌ویژه اردیبهشت‌ماه، تجربه‌ای فراموش‌نشدنی است؛ زمانی که عطر بهارنارنج سراسر فضا را پر می‌کند و باغ همانند تکه‌ای از بهشت جلوه‌گر می‌شود.
چگونه به باغ دلگشا شیراز برویم؟
باغ دلگشا در نزدیکی آرامگاه سعدی و در خیابان نارنجستان شیراز قرار دارد. برای رسیدن به آن می‌توانید پس از عبور از دروازه قرآن وارد بلوار هفت‌تنان شده و سپس به خیابان نارنجستان بروید.
۳. باغ جهان‌نما شیراز؛ خیابان حافظ
شیراز، شهر شعر، ادب و باغ‌های دل‌انگیز، خانه‌ی باغ‌هایی است که هرکدام روایتگر بخشی از تاریخ و فرهنگ ایران‌اند. یکی از زیباترین و قدیمی‌ترین این باغ‌ها، باغ جهان‌نما است؛ باغی سرشار از طراوت، آرامش و نشانی از هنر باغ‌سازی ایرانی که در شمال‌شرق شیراز، نزدیک دروازه قرآن و حافظیه قرار گرفته و با فضای سبز چشم‌نوازش، گردشگران را به دل تاریخ می‌برد.
این باغ با مساحت ۲.۸ هکتار و درختان کهن سرو، نارنج، شمشاد و گل‌های متنوعی مانند بنفشه، داوودی و اطلسی، فضایی دل‌انگیز به‌ویژه در فصل بهار دارد، زمانی که عطر بهارنارنج تمام فضای باغ را پر می‌کند و حس بودن در بهشت را به بازدیدکنندگان هدیه می‌دهد. باغ جهان‌نما از دوران آل مظفر و آل اینجو، یعنی قرن هشتم هجری، یکی از آبادترین و زیباترین باغ‌های شیراز بود و به روایت مورخان، در زمان تیمور گورکانی چنان باشکوه بوده که تیمور پس از دیدنش، باغی مشابه در سمرقند ساخت و آن را نیز جهان‌نما نامید.
در دوره صفویه همچنان اهمیت خود را حفظ کرد، اما پس از افول صفویان رو به ویرانی رفت تا اینکه کریم‌خان زند در سال ۱۱۸۵ هجری قمری دستور مرمت آن را داد، دیوارها و خیابان‌ها را بازسازی کرد و درختکاری گسترده‌ای انجام داد. عمارت هشت‌ضلعی این باغ به سبک کلاه‌فرنگی ساخته شده و با حوض مرمرین وسط آن، چهار شاه‌نشین و اتاق‌هایی دو طبقه در میان شاه‌نشین‌ها، نمونه‌ای اصیل از معماری ایرانی است.
هرچند نمای عمارت ساده و آجری است و تزئینات کاشی‌کاری یا نقاشی ندارد، اما همین سادگی آن را به بنایی اصیل و متین بدل کرده است. قدم‌زدن در چهار خیابان باغ، زیر سایه درختان سرو و نارنج، و گوش‌سپردن به آواز پرندگان، تجربه‌ای است که در فصل بهار به اوج زیبایی می‌رسد.
چگونه به باغ جهان‌نما برویم؟
باغ جهان‌نما در شمال‌شرقی شیراز، ضلع شرقی خیابان حافظ و بالاتر از میدان حافظیه، نزدیک دروازه قرآن قرار دارد. برای دسترسی می‌توانید از خودروی شخصی، تاکسی یا اتوبوس‌های خطوط ۷۶ و ۷۳ استفاده کنید و در چهارراه حافظیه پیاده شوید، سپس حدود ۵۰۰ متر پیاده‌روی کنید تا به ورودی باغ برسید. نزدیک‌ترین ایستگاه مترو فاصله زیادی دارد، پس بهتر است از تاکسی یا اتوبوس استفاده کنید.
۴. باغ عفیف‌آباد شیراز؛ خیابان ستارخان
باغ عفیف‌آباد یا باغ گلشن یکی از زیباترین و تاریخی‌ترین باغ‌های شیراز است که شکوه معماری دوران هخامنشی، ساسانی و قاجار را در دل خود جای داده است. آنچه باغ عفیف‌آباد را منحصربه‌فرد می‌کند، وجود یکی از بزرگ‌ترین موزه‌های نظامی خاورمیانه در دل این باغ است؛ جایی که انواع سلاح‌ها، ادوات جنگی و حتی تانک‌ها و توپ‌های تاریخی در گوشه‌وکنار آن به چشم می‌خورند.
باغ عفیف‌آباد از قدیمی‌ترین باغ‌های شیراز به‌شمار می‌رود که در دوران صفویه ساخته شد و پادشاهان آن را به‌عنوان محلی برای استراحت و خوش‌گذرانی انتخاب می‌کردند. در زمان قاجار، میرزا علی خان قوام‌الملک باغ را خرید و با ساخت عمارتی باشکوه در وسط آن، روحی تازه به باغ بخشید. بعدها این باغ به «عفیفه خانم»، خواهرزاده او رسید و از آن زمان به «باغ عفیف‌آباد» معروف شد.
باغ عفیف‌آباد مجموعه‌ای کامل از هنر و معماری ایرانی است. عمارت اصلی باغ، کاخی دو طبقه است که طبقه اول آن به موزه نظامی و طبقه دوم به «موزه عبرت» اختصاص دارد. تالارها و اتاق‌های این کاخ با نقاشی‌ها، گچ‌بری‌ها، منبت‌کاری‌ها و شیشه‌های رنگی زینت یافته‌اند و سقف چوبی آن با نقش‌های ظریف از گل، شکارگاه و مجالس بزم تزئین شده است.
علاوه بر کاخ، در این باغ می‌توانید از قهوه‌خانه‌ای سنتی با نقاشی‌هایی از شاهنامه، حمام سنتی با نقوش تاریخی، و فضای سبز زیبای آن دیدن کنید. اگر در بهار به باغ عفیف‌آباد سفر کنید، رایحه شکوفه‌های مرکبات، سرسبزی درختان و هوای دل‌انگیز، تجربه‌ای فراموش‌نشدنی برای شما رقم خواهد زد. نخل‌های بلند، درختان انار و باغچه‌های منظم، زیبایی این باغ را در فصل بهار دوچندان می‌کنند.
چگونه به باغ عفیف‌آباد برویم؟
باغ عفیف‌آباد در انتهای خیابان عفیف‌آباد، نزدیک خیابان ستارخان شیراز قرار دارد. برای رفتن به این باغ می‌توانید از خودرو شخصی یا وسایل حمل‌ونقل عمومی استفاده کنید. نزدیک‌ترین ایستگاه‌های مترو، ایستگاه چهارراه زرگری (مطهری) و ایستگاه آوینی هستند که پس از پیاده‌شدن می‌توانید با تاکسی خود را به باغ برسانید. همچنین می‌توانید از اتوبوس‌هایی که در بلوار استقلال تردد دارند استفاده کنید و پس از پیاده‌شدن در ایستگاه‌های زرهی یا بعثت، با کمی پیاده‌روی به مقصد برسید.
۵. باغ هفت تنان شیراز؛ حافظیه
باغ هفت تنان شیراز یکی از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی مهم این شهر است که قدمت زیادی دارد و در دل تاریخ و فرهنگ ایران جای دارد. این باغ زیبا که در زمان سلطنت کریم‌خان زند ساخته شد، نه تنها به دلیل معماری باشکوه خود، بلکه به خاطر مقبره‌های هفت عارف مشهور ایرانی که در آن دفن هستند، شهرت دارد.
نام "هفت تنان" به دلیل وجود هفت قبر است که متعلق به این عارفان بوده و هر کدام از آن‌ها به شکلی در تاریخ ایران تأثیرگذار بوده‌اند. در این باغ‌موزه، سنگ‌های تاریخی و کتیبه‌های باستانی از دوره‌های مختلف تاریخی، به ویژه از دوره ساسانی تا قاجار، به نمایش گذاشته شده‌اند. این کتیبه‌ها و سنگ‌نبشته‌ها بیشتر با خطوط نستعلیق، کوفی و نسخ نوشته شده‌اند و ارزش تاریخی بالایی دارند.
باغ هفت تنان علاوه بر اینکه مکانی برای عبادت و پرستش درویشان در گذشته بود، امروز به عنوان یک موزه سنگ شناخته می‌شود که آثار مختلفی از دوره‌های مختلف تاریخ ایران را به نمایش می‌گذارد. به علاوه، معماری این عمارت که شامل پنجره‌های چوبی، طاق‌های بزرگ و کاشی‌کاری‌های زیبا است، شما را به دنیای گذشته‌ها می‌برد.
در کنار این آثار تاریخی، فضای باغ با درختان کهنسال و هوای مطبوع شیراز، تجربه‌ای بی‌نظیر را برای بازدیدکنندگان رقم می‌زند. فصل‌های بهار و پاییز بهترین زمان‌ها برای بازدید از این باغ هستند، زیرا هوای شیراز در این فصول معتدل و دلپذیر است.
چگونه به باغ هفت تنان برویم؟
برای رسیدن به باغ هفت تنان شیراز، باید از بزرگ‌راه شیراز-پارسه عبور کرده و بلوار هفت تنان را ادامه دهید تا به انتهای این بلوار برسید. در صورت عدم آشنایی با مسیر، می‌توانید از تاکسی یا اتوبوس استفاده کرده و پس از رسیدن به ایستگاه هفت تنان، با پیاده‌روی چند دقیقه‌ای به موزه سنگ شیراز برسید.
