یک کامپیوتر کوانتومی فوتونیک برای اولین بار در جهان با موفقیت به فضا پرتاب شد. این سیستم پیشرفته که توسط تیمی بین‌المللی به رهبری دانشگاه وین توسعه یافته، با موشک فالکون ۹ اسپیس‌ایکس به مدار زمین ارسال شد تا دوام سخت‌افزار کوانتومی در فضا آزمایش شود. همچنین این کامپیوتر کاربردهای زیادی برای پردازش داده‌های ماهواره‌ای و رصد زمین خواهد داشت.
به گزارش Interesting Engineering، در روز ۲۳ ژوئن (۲ تیر) راکت فالکون ۹ شرکت اسپیس‌ایکس در مأموریت Transporter 14، علاوه‌بر ده‌ها ماهواره، یک محموله منحصربه‌فرد را نیز با خود به فضا برد: یک کامپیوتر کوانتومی فشرده. این سیستم که قرار است عملیات خود را در ارتفاع ۵۵۰ کیلومتری از سطح زمین آغاز کند، اولین کامپیوتر کوانتومی فوتونیکی است که در شرایط سخت فضا مورد آزمایش قرار می‌گیرد.
اولین کامپیوتر کوانتومی در فضا
طراحی یک کامپیوتر کوانتومی برای کار در مدار زمین، یک چالش مهندسی فوق‌العاده پیچیده بود. تیمی از محققان به رهبری دانشگاه وین، این دستگاه را به گونه‌ای ساختند که بتواند در برابر نوسانات شدید دما، تشعشعات کیهانی و لرزش‌های شدید هنگام پرتاب مقاومت کند. فرایند مونتاژ نهایی این محموله در یک اتاق تمیز در مرکز هوافضای آلمان و تنها در ۱۱ روز به پایان رسید.
هدف اصلی این مأموریت، بهره‌برداری از توانایی منحصربه‌فرد کامپیوترهای کوانتومی در «پردازش لبه‌ای» (Edge Computing) است. این به آن معناست که داده‌های عظیمی که توسط ماهواره‌ها جمع‌آوری می‌شود (مانند تصاویر تشخیص آتش‌سوزی جنگل‌ها یا داده‌های اقلیمی) به‌جای ارسال به زمین، بر روی خود ماهواره و به صورت آنی پردازش می‌شوند. این فرایند نه‌تنها مصرف انرژی را به شدت کاهش می‌دهد، بلکه زمان پاسخ به رویدادهای اضطراری را نیز به شکل چشمگیری بهبود می‌دهد.
این سیستم کوانتومی برپایه نور (فوتونیک) کار می‌کند و برای فرایندهای محاسباتی بسیار سنگین کارآمدتر از کامپیوترهای کلاسیک است. محققان معتقدند این فناوری کاربردهای گسترده‌ای در زمینه‌هایی چون نظارت بر تغییرات اقلیمی، رصد دقیق زمین، بهبود ارتباطات ماهواره‌ای و حتی تحقیقات بنیادی در فیزیک کوانتوم دارد.
این مأموریت ۲ ساله، علاوه‌بر انجام پردازش‌های علمی، دوام سخت‌افزار کوانتومی در محیط خشن فضا را نیز برای اولین‌بار به صورت عملی آزمایش خواهد کرد.
