
راهنماتو- از موتور بخار که سفرهای طولانیمدت در مقیاس بزرگ را ممکن ساخت تا هواپیما که تحرک جهانی را دگرگون کرد، فناوری همواره گردشگری را به پیش برده است. اما امروز، فناوری دیگر صرفاً یک تسهیلکننده نیست؛ بلکه نیروی محرکه تحول صنعت گردشگری شده است. در عصری که با اختلال دیجیتال تعریف میشود، فناوری نهتنها نحوه عملکرد مقاصد را تغییر میدهد، بلکه چگونگی جذب و تعامل آنها با مسافران را نیز بازتعریف میکند.
به گزارش راهنماتو، طی دهه گذشته، پلتفرمهایی مانند اکسپدیا و ایربنبی چشماندازی از آینده گردشگری ارائه کردند، جایی که مسافر قدرت، خودمختاری و انعطافپذیری بیشتری دارد. امروزه، فناوریهای در حال توسعه سریع، پتانسیل بسیار بیشتری برای تحول دارند. در این مقاله، سه روش مهم که فناوری از طریق آنها گردشگری را متحول میکند، شرح داده میشود. ما نمونههایی از کشورهایی را که در حال بهرهبرداری از این فناوریهای جدید هستند برجسته میکنیم—نمونههایی که میتوانند الهامبخش دیگران برای تقویت و تحول صنعت گردشگری خود باشند.
سه روش که فناوری مقاصد را تغییر شکل میدهد
ترکیبی از پیشرفتهای فناوری، چشمانداز گردشگری را بازسازی میکند، با پذیرش گسترده اتصال موبایلی، اینترنت پرسرعت، هوش مصنوعی (AI) و کلاندادهها که نحوه توسعه و مدیریت مقاصد را بازتعریف میکنند. همزمان، انتظارات در حال تحول مسافران—که با ترجیح رو به رشد برای تجربیات بیشازحد شخصیسازیشده و پایدار مشخص میشود—مقاصد را وادار به اتخاذ استراتژیهای دیجیتال پیچیدهتر میکند. در نتیجه، فناوری دیگر یک بهبود حاشیهای نیست؛ بلکه پایه ساختاری است که مقاصد رقابتی بر آن بنا میشوند.
مقاصد مدرن اکنون با فناوری بهعنوان یک جزء ذاتی، نه یک ابزار تکمیلی، مفهومسازی میشوند. تحلیل کلاندادهها تصمیمگیری استراتژیک را هدایت میکند، هوش مصنوعی شخصیسازی در لحظه را در مقیاس بزرگ ممکن میسازد، و اینترنت اشیا (IoT) محیطهای هوشمندی را پشتیبانی میکند که قادر به پاسخگویی پویا به نیازهای بازدیدکنندگان هستند. با گنجاندن این فناوریها در هسته زیرساختهای خود، مقاصد میتوانند تجربیات یکپارچه، تطبیقی و بسیار شخصیسازیشدهای را هماهنگ کنند که با دقت بیسابقهای پیشبینی کرده و به ترجیحات مسافران پاسخ میدهند.
بخشهای بعدی سه روش محوری را که فناوری از طریق آنها تحول مقاصد گردشگری را هدایت میکند، بررسی میکنند.
۱. چگونه کلاندادهها مقاصد هوشمندتری را قدرت میبخشند
دادهها در پایه تحول فناوری گردشگری قرار دارند. با دیجیتالیتر شدن مقاصد، جریان مداومی از دادهها تولید میکنند که به نوبه خود تصمیمگیریهای آنها را آگاه میسازد. با هر تعامل دیجیتال، مقصدی اطلاعات حیاتی درباره رفتارها، ترجیحات و نیازهای بازدیدکننده جمعآوری میکند. هرچه مقصد عملیات خود را بیشتر دیجیتالی کند، بیشتر یاد میگیرد و چرخهای خودپایدار از بینش ایجاد میکند که با آن میتواند رویهها و استراتژیهای خود را تطبیق دهد.
مقاصدی مانند آمستردام از این قابلیت از طریق حسگرهای IoT و تحلیلهای در لحظه استفاده کردهاند که استراتژی گردشگری هوشمند شهر را پشتیبانی میکنند. دادههایی که شهر جمعآوری میکند به آن امکان میدهد ترافیک پیاده، جریانهای حملونقل و مصرف انرژی را نظارت و مدیریت کند. بینشهای حاصل امکان پاسخهای در لحظه را فراهم میکند، مانند هدایت گردشگران از مناطق شلوغ به جاذبههای کمتر شناختهشده. به این ترتیب، آمستردام تجربه بازدیدکنندگان را بهبود میبخشد و در عین حال پایداری را ترویج میدهد.
با بهرهبرداری از دادهها به این شکل، مقاصد میتوانند پیشنهادات خود را بهصورت پویا شکل دهند، بهطور مداوم با روندها، ترجیحات و تقاضاهای بازدیدکنندگان سازگار شوند. این حلقه بازخورد به شهرها کمک میکند تا چابک و رقابتی باقی بمانند و بهبود مداوم را تقویت کنند.
۲. هوش مصنوعی تجربه سفر را شخصیسازی میکند
هوش مصنوعی بینشهای دادهمحور را پالایش میکند و تأثیر آنها را با امکان شخصیسازی تجربیات بازدیدکنندگان تقویت میکند. هوش مصنوعی تحلیل دقیقی از ترجیحات فردی بازدیدکنندگان ارائه میدهد و امکان ارائه پیشنهادات در لحظه را فراهم میکند. این پیشنهادات میتوانند شامل همهچیز از بهترین زمانها برای بازدید از جاذبههای خاص تا توصیههای سفارشی برای فعالیتها یا برنامههای سفر باشند.
اپلیکیشنهای مجهز به هوش مصنوعی در توکیو نمونهای برجسته از شخصیسازی در عمل هستند. این اپلیکیشنها بازدیدکنندگان را در شهر راهنمایی میکنند و با استفاده از دادههای تحلیلشده، برنامههای سفارشی را تنظیم میکنند. چنین برنامههایی ممکن است آنها را به جواهرات پنهان متناسب با علایقشان یا مکانهای کمتر شناختهشدهای که بهندرت برای گردشگران عادی آشکار میشوند، معرفی کنند. این نوع تنظیم شخصیسازیشده تعامل عمیقتری را پرورش میدهد و به گردشگران امکان میدهد شهرها را به شکلی صمیمی و منحصربهفرد تجربه کنند.
تحقیقات نشان میدهد که تجربیات سفر شخصیسازیشده "دلبستگی به مقصد" ایجاد میکنند. شخصیسازی مبتنی بر هوش مصنوعی نهتنها تجربه بازدیدکننده را ارتقا میدهد، بلکه ارتباط عاطفی بین مسافر و مقصد را تقویت میکند. هنگامی که ترجیحات فردی آنها درک و پاسخ داده میشود، گردشگران حس تعلق و سرمایهگذاری شخصی در مقصد را احساس میکنند. این پیوند عاطفی نقش بزرگی در تشویق بازدیدهای مکرر و پرورش وفاداری بازدیدکنندگان ایفا میکند. با ادامه پالایش این تجربیات شخصیسازیشده توسط هوش مصنوعی، مقاصد میتوانند با هر بازدید که بهطور فزایندهای سفارشی و بهیادماندنی میشود، وفاداری بلندمدت بازدیدکنندگان را تقویت کنند.
۳. دوقلوهای دیجیتال و آینده گردشگری هوشمند
هدف فناوری در گردشگری ایجاد تجربیات سفری یکپارچه و بدون اصطکاک از طریق توسعه مقاصد هوشمند است. مقصد هوشمند بیش از یک شبکه متصل از زیرساختها است؛ محیطی پویا و پاسخگو است که نیازهای بازدیدکنندگان را در لحظه پیشبینی کرده و برآورده میکند. فناوری دوقلو دیجیتال نقش اساسی در توسعه شهرهای هوشمند ایفا میکند. این فناوری محیطهای دنیای واقعی را شبیهسازی میکند تا مدیریت ترافیک و ارائه خدمات را قبل از بروز مشکلات بهینه کند و در بلندمدت، برنامهریزی شهری را بهبود بخشد. فرودگاه بینالمللی دبی در حال حاضر از فناوری دوقلو دیجیتال برای کاهش ازدحام و زمان انتظار استفاده میکند.
ظهور مقاصد هوشمند: چگونه خاورمیانه پیشرو است
نحوه استفاده سه مقصد خاورمیانهای از این سه فناوری را برای دستیابی به سفر بدون اصطکاک و بازتعریف خود بهعنوان مقاصد جهانی در نظر بگیرید.
امارات متحده عربی: رهبر مقاصد هوشمند
دبی و ابوظبی امارات را بهعنوان پیشرو جهانی در ادغام فناوری هوشمند در صنعت گردشگری این کشور قرار دادهاند.
دبی از فناوریهای هوشمند در همهچیز از مدیریت ترافیک گرفته تا خدمات گردشگری استفاده میکند و اکوسیستم متصلی برای ساکنان و بازدیدکنندگان ایجاد میکند. از طریق اداره اقتصاد و گردشگری دبی، این شهر از هوش مصنوعی و اینترنت اشیا برای ارائه خدمات شخصیسازیشده به بازدیدکنندگان بهره میبرد. پلتفرم Dubai.ai، یک دستیار دیجیتال مجهز به هوش مصنوعی، پاسخهای شخصیسازیشده و در لحظه به پرسوجوهای کاربران در بخشهای مختلف، از جمله گردشگری، ارائه میدهد. این پلتفرم که از طریق وبسایت رسمی دبی و اپلیکیشن DubaiNow قابل دسترسی است، اطلاعات و توصیههای سفارشی در مورد جاذبهها، رویدادها، رستورانها و موارد دیگر را به گردشگران ارائه میدهد.
در سراسر شهر، "نخلهای هوشمند"—نصبهای خورشیدی در پارکها، سواحل و دیگر فضاهای عمومی—وایفای رایگان، ایستگاههای شارژ دستگاه و صفحهنمایشهای لمسی ارائه میدهند که اطلاعات در لحظه درباره جاذبهها، رویدادها و خدمات محلی را فراهم میکنند. با اتصال به این مراکز هوشمند، گردشگران میتوانند توصیههایی بر اساس ترجیحات و مکان خود دریافت کنند و در نتیجه کاوش خود در شهر را بهبود بخشند.
در ابوظبی، نوآوریهای مشابهی برای ارتقای پیشنهادات گردشگری استفاده میشوند. موزه لوور ابوظبی از هوش مصنوعی برای راهنمایی بازدیدکنندگان از طریق تورهای دیجیتال شخصیسازیشده استفاده میکند. علاوه بر این، جزیره یاس از تجربیات مجهز به اینترنت اشیا برای افزایش تعامل بازدیدکنندگان، سادهسازی عملیات و بهبود خدمات مهمان در پارکهای تفریحی، هتلها و جاذبههای خود بهره برده است.
عربستان سعودی: چشمانداز ۲۰۳۰ و نقش زیرساخت هوشمند
چشمانداز ۲۰۳۰ عربستان سعودی فناوری را بهعنوان سنگ بنای تحول گردشگری خود قرار داده و هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و اکوسیستمهای دیجیتال را در پروژههای شاخص خود گنجانده است. زیرساخت هوشمند در مرکز این تغییر قرار دارد و ناکارآمدیهای دیرینه در استفاده از منابع، تجربه بازدیدکننده و مدیریت مقصد را برطرف میکند.
پروژه دریای سرخ نمونهای از این رویکرد است که هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و فناوریهای انرژی پایدار را برای ایجاد مقصدی لوکس که هم غوطهور و هم مسئول محیطزیست است، ادغام میکند. با استفاده از دادههای در لحظه از حسگرهای اینترنت اشیا، تحلیلهای مبتنی بر هوش مصنوعی و مدیریت خودکار انرژی، سیستمهای هوشمند تخصیص منابع را بهینه میکنند، ضایعات را به حداقل میرسانند و مدیریت جریان بازدیدکنندگان را بهبود میبخشند. مدلهای پیشبینی هوش مصنوعی خدمات را با پیشبینی ترجیحات مهمانان شخصیسازی میکنند، در حالی که نظارت مبتنی بر اینترنت اشیا عملیات یکپارچهای را تضمین میکند—از نگهداری پیشگیرانه تا تنظیمات پویای انرژی بر اساس اشغال.
این پایه مبتنی بر فناوری نهتنها کارایی عملیاتی را بهبود میبخشد، بلکه تجربه کلی بازدیدکننده را ارتقا میدهد و معیاری جدید برای گردشگری پایدار و هوشمند تعیین میکند.
بهطور مشابه، پروژه العلا نشان میدهد که چگونه فناوری میتواند گردشگری میراث فرهنگی را تقویت کند. با استفاده از واقعیت افزوده برای زنده کردن سایتهای باستانی مانند هگرا، عربستان سعودی تعادلی بین حفظ تاریخ غنی خود و ارائه تجربیات غوطهور و مبتنی بر فناوری ایجاد میکند.
قطر: استفاده از فناوری برای سفر یکپارچه
استراتژی قطر برای جام جهانی فیفا ۲۰۲۲ نشان میدهد که چگونه ادغام دیجیتال میتواند تجربه سفر را در مقیاس بزرگ ساده و تقویت کند. بهجای توسعه یک مقصد هوشمند دائمی، قطر اکوسیستم بازدیدکننده کاملاً دیجیتالی را برای این رویداد ایجاد کرد و نشان داد که چگونه فناوری میتواند سفر بدون اصطکاک را برای گردشگری در مقیاس بزرگ هماهنگ کند.
در مرکز این استراتژی اپلیکیشن حیا قرار داشت که لجستیکهای ضروری سفر را در یک پلتفرم واحد و ساده ادغام کرد. از درخواستهای ویزا و رزرو اقامتگاه گرفته تا بلیط مسابقات و دسترسی به حملونقل عمومی، این اپلیکیشن به بازدیدکنندگان امکان داد تا تجربه جام جهانی خود را بهراحتی مدیریت کنند. این مدل نشان میدهد که چگونه زیرساخت دیجیتال متمرکز میتواند تعاملات بازدیدکننده را تغییر دهد، اصطکاک را کاهش دهد و سفری روان و کارآمد در چندین نقطه تماس تضمین کند.
اگرچه رویکرد قطر رویدادمحور بود تا مقصدمحور، اما نشان میدهد که چگونه راهحلهای دیجیتال میتوانند سفر بدون اصطکاک را در مقیاس بزرگ امکانپذیر کنند—بینشی که مقاصد میتوانند فراتر از رویدادهای تکی برای بهبود کلی تجربیات بازدیدکننده به کار گیرند.
فناوری گردشگری: نوآوری از طریق همکاری
پتانسیل گردشگری هوشمند عظیم است، اما مسیر تبدیل شدن به مقصدی یکپارچه و مبتنی بر فناوری بدون چالش نیست. برای بسیاری از مقاصد، پذیرش فناوریهای لازم نیازمند سرمایهگذاری قابلتوجهی در زیرساختها و قابلیتهای دیجیتال است.
مقاصدی که بر سیستمهای قدیمی عمل میکنند، نیاز به ارتقاهای قابلتوجهی برای ادغام هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و مدیریت دادههای در لحظه دارند. مشارکتهای عمومی-خصوصی اغلب تنها راه واقعبینانه برای مدیریت بار مالی و تسریع در پیادهسازی هستند. اما همراستا کردن منافع ذینفعان مختلف میتواند چالشبرانگیز باشد، همانطور که مدیریت پیچیدگیهای حریم خصوصی دادهها و مقررات امنیت سایبری دشوار است.
متعادلسازی مدرنسازی فناوری با حفظ فرهنگی حیاتی است، بهویژه برای مقاصدی با تاریخ غنی. فناوریهای هوشمند ممکن است تجربه بازدیدکننده و مدیریت مقصد را بهبود بخشند، اما خطر لطمه زدن به اصالت و شخصیت سنتی سایتهای فرهنگی را نیز به همراه دارند. اشکال افراطیتر دیجیتالیسازی—مانند نورپردازی مصنوعی و نصب حسگرهای بزرگمقیاس—میتوانند از فضای تاریخی و یکپارچگی زیباییشناختی نشانههای میراثی بکاهند. در برخی موارد، با معرفی زیرساختهای دیجیتال، کارایی در اولویت قرار میگیرد و بر تجربیات غوطهور و ارگانیکی که گردشگران فرهنگی به دنبال آن هستند، تأثیر میگذارد. شهر کیوتو با استفاده از ابزارهایی مانند سیستمهای بلیط هوشمند و حسگرهای اینترنت اشیا برای نظارت بر جریان بازدیدکنندگان و حفاظت از سایتهای فرهنگی حساس، در ایجاد این تعادل موفق بوده است.
ساخت آینده: نقش خوشههای فناوری گردشگری
همراه با سرعت سریع تکامل فناوری، بخش گردشگری از پذیرش فناوریهای پیشرو در هسته پیشرفتهای خود بهرهمند خواهد شد. در عین حال، بخش گردشگری میتواند به پیشرفت صنعت فناوری و بهطور گستردهتر اقتصاد دیجیتال کمک کند. برای تسریع این فرآیند، ایجاد شرایط برای ظهور و توسعه خوشههای فناوری گردشگری که میتوانند در کنار مقاصد گردشگری پیشرو رشد کنند و سپس راهحلهای فناوری گردشگری را به سایر مقاصد جهانی صادر کنند، مهم است.
یک نمونه مرتبط، خوشه فناوری گردشگری مستقر در بارسلونا است. این خوشه که توسط دولت کاتالونیا حمایت میشود، بیش از ۱۱۵ عضو—از جمله زنجیرههای هتل، پلتفرمهای رزرو، خطوط هوایی، ارائهدهندگان فناوری، استارتاپها، دانشگاهها و سایر انجمنهای گردشگری—را گرد هم میآورد تا از طریق همکاری نوآوری در گردشگری را تسریع کند. با پرورش مشارکتهایی که پذیرش راهحلهای گردشگری هوشمند را هدایت میکنند، این خوشه بهعنوان مرکزی جهانی عمل میکند که مقاصد میتوانند از فناوریهای پیشرفته دسترسی پیدا کنند، ابتکارات جدید را آزمایش کنند و استراتژیهای گردشگری دیجیتال را بهصورت ساختاریافته و مقیاسپذیر توسعه دهند.
اعضای خوشه بهطور جمعی بخش اقتصادی مهمی را نمایندگی میکنند که بیش از ۲۰۰۰ شغل و گردش مالی ترکیبی بیش از ۳۰۰ میلیون یورو را شامل میشود. وجود این خوشه باعث شده است که کارآفرینان برای راهاندازی کسبوکارهای فناوری سفر در بارسلونا جذابیت بیشتری پیدا کنند، با آگاهی از وجود شبکه پشتیبانی و دسترسی آسانتر به مشتریان آزمایشی و سرمایهگذاران. تأثیر آن شامل دهها استارتاپ پرورشیافته، صدها حرفهای آموزشدیده در مهارتهای دیجیتال و پروژههای آزمایشی فناوری متعدد—مانند رزرو صوتی مبتنی بر هوش مصنوعی یا ردیابی چمدان مبتنی بر بلاکچین—است که تأثیر واقعی رویکرد همکاریمحور به نوآوری را نشان میدهد. امروز، این خوشه نهتنها از پیشرفت بخش گردشگری بارسلونا حمایت میکند، بلکه دانش و نوآوری را در سطح جهانی نیز ارائه میدهد. در حالی که مقاصد گردشگری در سراسر جهان با اختلال دیجیتال دستوپنجه نرم میکنند، تجربه بارسلونا مدلی را ارائه میدهد که سایر مقاصد میتوانند از آن الگوبرداری کنند.
بازاندیشی مقاصد: آینده گردشگری مبتنی بر فناوری
آینده گردشگری دیگر درباره استفاده مقاصد از فناوریهای ساختهشده برای بخشهای دیگر صنعت نیست. بلکه درباره مقاصدی است که فناوری را در قلب استراتژی و عملیات خود تصور میکنند و آن را بهعنوان نیروی محرکه تحول خود در نظر میگیرند.
این پارادایم جدید نمایانگر بازاندیشی اساسی در معنای مقصد بودن است. فراتر از زیرساختهای ثابت و مدلهای خدماتی مرسوم، مقاصد به محیطهایی تبدیل میشوند که نهتنها پاسخگو، بلکه پیشفعال هستند. از طریق نوآوریهایی که شرح دادیم، مقاصد هوشمند نهتنها میتوانند تجربه سفر را بهصورت پویا تنظیم و شخصیسازی کنند؛ بلکه میتوانند نیازها و ترجیحات مسافران را حتی پیش از آنکه خودشان آنها را بیان کنند، پیشبینی کنند. با تحلیل الگوهای رفتار بازدیدکننده، ترجیحات تاریخی و ورودیهای در لحظه (مانند شرایط آبوهوا، تراکم جمعیت و حتی بازخورد بیومتریک)، دستیارهای مجهز به هوش مصنوعی میتوانند مسیرهای جایگزین را برای اجتناب از ازدحام در جاذبههای محبوب پیشنهاد کنند، هتلها میتوانند تنظیمات اتاق را بر اساس اقامتهای قبلی مهمان بهصورت پیشفعال تنظیم کنند، و راهنماهای دیجیتال غوطهور میتوانند تجربیات فرهنگی را با علایق بازدیدکننده تنظیم کنند. این محیطها بهصورت فعال تجربیات بیشازحد شخصیسازیشده را تنظیم و ارائه میدهند و در این فرآیند، معیارهای جدیدی برای راحتی، کارایی و رضایت تعیین میکنند.
مقاصد پیشرو فردا آنهایی خواهند بود که بهطور جسورانه در فناوریهای پیشرفته سرمایهگذاری کنند. با شتاب گرفتن پیشرفتهای دیجیتال، مقاصدی که این فناوریها را بهطور یکپارچه در هر جنبه از اکوسیستم گردشگری خود ادغام کنند، نهتنها نسل بعدی مسافران را جذب خواهند کرد، بلکه چگونگی تجربه و درک سفر را بازتعریف خواهند کرد. سؤال دیگر این نیست که آیا فناوری آینده گردشگری را هدایت خواهد کرد، بلکه این است که کدام مقاصد دوراندیشی و اراده لازم برای رهبری این انقلاب را خواهند داشت.